Projekt „Procedury zgłaszania przypadków nieprawidłowości oraz ochrony osób dokonujących zgłoszeń” wypracowała Grupa Innowacji Samorządowych, utworzona w ramach jednego z przedsięwzięć koordynowanych przez Śląski Związek Gmin i Powiatów - największą regionalną organizację samorządową w Polsce.

Jak podała rzeczniczka ŚZGiP Dominika Tkocz, chodzi o dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/1937 w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (tzw. dyrektywa o ochronie sygnalistów). Zobowiązuje ona wskazane w niej firmy i instytucje do podjęcia działań dostosowujących do nowych przepisów.

Oznacza to m.in. podjęcie działań organizacyjnych, jak stworzenie wewnętrznych procedur, zapewnienie komunikacji, szkoleń czy przypisanie zadań i odpowiedzialności oraz wdrożenie narzędzi technicznych, czyli utworzenie wewnętrznych kanałów zgłaszania nieprawidłowości (kanały te mają być zaprojektowane i obsługiwane w sposób zapewniający ochronę poufności tożsamości osoby zgłaszającej, czyli sygnalisty, a także umożliwiać obsługę zgłoszeń anonimowych).

Jak przypomniała rzeczniczka ŚZGiP termin, w którym w Polsce mają zostać wdrożone postanowienia tej dyrektywy, mija 17 grudnia br. (dla średnich firm sektora prywatnego został on wydłużony o dwa lata).

„Wyjątkiem w stosowaniu tych przepisów będą gminy, które zamieszkuje mniej niż 10 tys. mieszkańców lub zatrudniające mniej niż 50 pracowników, o ile ustawodawca nie zdecyduje odmiennie. Wyłączone z tego obowiązku będą również podmioty z sektora prywatnego, które zatrudniają mniej, niż 50 pracowników” – powiedziała, cytowana przez Tkocz, wicenaczelniczka wydziału kadr, szkoleń i płac Urzędu Miejskiego w Gliwicach Joanna Nowatkowska-Banaszak.

„Opracowany dokument jest punktem wyjściowym do wypracowania i wdrożenia projektu procedury przez każdą jednostkę samorządu terytorialnego uwzględniając własne, indywidualne potrzeby i realia” – dodała wicedyrektor wydziału organizacji Urzędu Miasta Lublin Marta Kulbaka.

W efekcie prac zespołu przy ŚZGiP wypracowano dokument (w formie zarządzenia wraz z załącznikami), uwzględniający kluczowe zagadnienia związane ze zgłaszaniem nieprawidłowości przez sygnalistów. Rekomendacja ta została bezpłatnie udostępniona wszystkim samorządom w kraju.

Określono w niej: role i uprawnienia, m.in. wskazano osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń, w tym prowadzenie rejestru wszystkich zgłoszeń oraz zapewnienie obowiązku informacyjnego wobec osoby dokonującej zgłoszenia. Określono sposób procedowania. Wskazano wewnętrzne kanały zgłoszeń, mechanizmy ochrony osób dokonujących zgłoszeń, a także sposób zapoznania pracowników z informacjami nt. wewnętrznych możliwości zgłaszania nieprawidłowości.

Prace nad projektem procedury trwały kilka miesięcy i są rezultatem doświadczeń pracowników samorządowych, którzy na co dzień współpracują ze sobą w ramach tzw. Grupy Innowacji Samorządowych. Grupa ta powstała w 2015 r. w ramach przedsięwzięcia „Benchmarking – Kontynuacja”, koordynowanego przez Śląski Związek Gmin i Powiatów.

W cyklicznych spotkaniach grupy biorą udział eksperci i zainteresowani tematyką pracownicy urzędów samorządowych. Nad rekomendacją ws. procedury dot. sygnalistów pracowali specjaliści z: Bydgoszczy, Czeladzi, Częstochowy, Gliwic, Konopisk, Lublina, Miasteczka Śląskiego, Pawłowic, pow. opoczyńskiego, pow. radomszczańskiego, pow. sieradzkiego, Pyskowic, Radlina, Rudy Śląskiej, Rzeszowa, Tychów, Wodzisławia Śląskiego, Zabrza, Zbrosławic oraz Żor.

Projekt procedury zamieszczono w linku pod adresem: https://silesia.org.pl/kalendarz/powstala-procedura-dotyczaca-sygnalistow,1090.

Śląski Związek Gmin i Powiatów zrzesza 142 jednostki samorządu z woj. śląskiego, w tym wszystkie miasta na prawach powiatu.(PAP)

autor: Mateusz Babak

mtb/ skr/