Radio Opole » Kraj i świat
2021-08-04, 06:30 Autor: PAP

77 lat temu zginął Krzysztof Kamil Baczyński

„Brylant, którym strzelamy we wroga” - tak historyk literatury Stanisław Pigoń nazwał Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, poetę, który najpełniej wyraził los tzw. pokolenia Kolumbów. 4 sierpnia 1944 r. Baczyński poległ w Powstaniu Warszawskim.

Krzysztof Kamil Baczyński należał do pierwszego pokolenia urodzonego w niepodległej Polsce. Przyszedł na świat 22 stycznia 1921 roku w Warszawie jako syn nauczycielki Stefanii z Zieleńczyków, z zasymilowanej rodziny żydowskiej, oraz znanego międzywojennego krytyka literackiego Stefana Baczyńskiego. Stosunki między rodzicami poety nie układały się dobrze, co w końcu doprowadziło do separacji. Więź z matką, która samotnie go wychowywała, pozostanie do końca jedną z najważniejszych relacji w życiu poety.


Baczyński zaczął pisać wiersze już jako uczeń warszawskiego gimnazjum im. Stefana Batorego. Nie był wybitnym uczniem, na świadectwach przeważały trójki. Najwyższe oceny zbierał tylko z rysunków i po maturze zamierzał zdawać na Akademię Sztuk Pięknych. W jego klasie uczyli się późniejsi żołnierze warszawskich Grup Szturmowych Szarych Szeregów: Tadeusz Zawadzki „Zośka”, Jan Bytnar „Rudy” i Maciej Aleksy Dawidowski „Alek”. Na początku liceum Baczyński należał razem z nimi do drużyny harcerskiej - słynnej Pomarańczarni, potem związał się z tajnym radykalnym ugrupowaniem socjalistycznym "Spartakus". Z tego okresu pochodzi jego pierwszy znany wiersz "Wypadek przy pracy" (1936).


W okresie okupacji mieszkał przy ul. Hołówki 3. Po utworzeniu w 1940 r. getta w Warszawie, pozostał z matką po aryjskiej stronie. Brat jego matki Adam Zieleńczyk, nauczyciel, który także nie poszedł do getta, w lipcu 1943 roku został w wyniku denuncjacji aresztowany wraz z żoną i dwiema córkami. Cała rodzina została zamordowana.


Od jesieni 1942 do lata 1943 Baczyński studiował polonistykę na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Poza tym zajmował się pracą dorywczą: szklił okna, malował szyldy, pracował u węglarza, przyjmował telefonicznie zlecenia w Zakładach Sanitarnych. Na początku okupacji Baczyński związał się z socjalistyczną grupą "Płomienie", pisał także w lewicowym miesięczniku literacko-społecznym "Droga". Jednak lewicowe sympatie młodego poety znacznie osłabły, po tym jak w kwietniu 1943 r. odkryto groby w Katyniu.


W czerwcu 1942 r. ożenił się ze studentką podziemnej polonistyki Barbarą Drapczyńską. Małżeństwo okazało się wyjątkowo dobrane i zgodne. Podczas okupacji Baczyński ukończył podziemną Szkołę Podchorążych Rezerwy "Agricola", uczestniczył w kilku akcjach sabotażowych, m.in. w wysadzeniu pociągu niemieckiego na trasie Tłuszcz-Urle, która została przeprowadzona 27 kwietnia 1944 r. Baczyński rwał się do czynnego udziału w akcjach zbrojnych choć dowódcy niechętnie ryzykowali życie znanego i cenionego poety, którym już w tym okresie był. Na wieść o wstąpieniu Baczyńskiego do oddziału dywersyjnego Stanisław Pigoń powiedział Kazimierzowi Wyce: „Cóż, należymy do narodu, którego losem jest strzelać do wroga z brylantów”.


Baczyński w okresie okupacji niemieckiej ogłosił 5 tomików poezji: ”Zamknięty echem” (lato 1940), „Dwie miłości” (jesień 1940), „Wiersze wybrane” (maj 1942) i „Arkusz poetycki nr 1” (1944). Jego poezja wyraża emocje i los generacji Kolumbów. Poeta zdawał sobie z tego sprawę, w wierszach często stosował liczbę mnogą, przemawiając w imieniu swoim i całego pokolenia. Pisał wiersze katastroficzne, chciał zmierzyć się ze swoją epoką, opisać czas wojny, która w jego wierszach ukazana jest jako ogromna, niszczycielska siła, niszcząca dawne systemy wartości i wprowadzająca nowe, okrutne prawa.


Od lipca 1943 Baczyński należał do II plutonu "Alek” 2. kompanii „Rudy” batalionu Zośka AK w stopniu starszego strzelca pod ps. Krzysztof. Rozkazem dowódcy 2. kompanii batalionu „Zośka" pchor. Andrzeja Romockiego, z 1 lipca 1944 Baczyński został zwolniony z pełnionych funkcji „z powodu małej przydatności w warunkach polowych" z jednoczesną prośbą o objęcie nieoficjalnego stanowiska szefa prasowego kompanii. Chodziło oczywiście o odsunięcie poety od walki. Baczyński jednak nie skapitulował - kilka dni później przeszedł do harcerskiego batalionu "Parasol" na stanowisko zastępcy dowódcy III plutonu 3. kompanii. W "Parasolu" przyjął pseudonim „Krzyś".


Wybuch Powstania Warszawskiego zaskoczył Baczyńskiego w rejonie pl. Teatralnego, gdzie został wysłany po odbiór butów dla oddziału. Nie mogąc przedostać się na miejsce koncentracji macierzystej jednostki na Woli, przyłączył się do oddziału złożonego z ochotników, którymi dowodził ppor. "Leszek" (Lesław Kossowski).


Poeta zginął w Pałacu Blanka 4 sierpnia około godziny 16. Trafił go niemiecki snajper strzelający z gmachu Teatru Wielkiego. 1 września zginęła jego żona - Barbara. Oboje pochowani są na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach.(PAP)


(arch.)


aszw/ abe/ skp/


Kraj i świat

2024-06-15, godz. 07:30 Benecki: w założeniach do projektu budżetu widać optymizm co do inwestycji w gospodarce W założeniach do projektu budżetu na 2025 rok widać optymizm co do inwestycji w roku bieżącym i przyszłym; również skala wzrostu nominalnego PKB w tym… » więcej 2024-06-15, godz. 07:30 Prof. M. Kopczyński: całe życie mamy kontakt z różnymi środkami przekazywania opowieści o historii Większość ludzi ma kontakt z historiografią przez podręczniki czytane w szkole, ale pamięć i świadomość historyczna są kształtowane także przez inne… » więcej 2024-06-15, godz. 07:30 WOT: w ramach ćwiczeń żołnierze dostali rozkaz stawienia się w jednostkach W nocy z piątku na sobotę żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej otrzymali sygnał alarmowy, nakazujący natychmiastowe stawienie się w ich jednostkach - poinformowało… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Niemcy/ Deputowany CDU: szczyt w Szwajcarii ma promować ukraińską koncepcję sprawiedliwego pokoju Priorytetem szczytu pokojowego w Szwajcarii jest promowanie ukraińskiej koncepcji sprawiedliwego pokoju i wspieranie wysiłków dyplomatycznych Kijowa - wyjaśnia… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 David Duchovny ubolewa, że pracował za dużo, gdy jego dzieci były małe Gwiazdor takich produkcji, jak „Z Archiwum X” i „Californication” w najnowszym wywiadzie pokusił się o refleksję nad ojcostwem. David Duchovny, który… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Słowacja/ Peter Pellegrini obejmuje urząd prezydenta Peter Pellegrini jest jedynym słowackim politykiem, który był już premierem i przewodniczącym parlamentu, a teraz przez pięć najbliższych lat będzie piastować… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Prof. Mężyk: mniej sztywności, więcej elastyczności – tak chcą studiować młodzi ludzie (wywiad) Kandydaci na studia oczekują od uczelni bardziej elastycznego kształcenia, które pozwoli im rozwijać się nie tylko na ścieżce wybranego kierunku studiów… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Warszawa/ Od soboty można głosować w budżecie obywatelskim, zgłoszono 1183 pomysły Od soboty, 15 czerwca mieszkańcy stolicy mogą decydować, na co zostaną wydane pieniądze z budżetu miasta. Zgłoszono 1183 pomysły.Na realizację zwycięskich… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Ekspert: 0,3 proc. PKB rocznie na ochronę ludności - tak, ale w formie funduszowej 0,3 proc. PKB rocznie na ochronę ludności to dobra kwota, ale nie powinna być zapisana w budżecie do wykorzystania w danym roku. Powinien powstać fundusz… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Z okazji Światowego Dnia Uchodźcy Caritas Polska zaprasza na warsztaty, pikniki i akcję krwiodawstwa Ekowarsztaty, pikniki rodzinne, wspólne gotowanie, pokazy udzielania pierwszej pomocy, akcja krwiodawstwa 'Kropla dobra' i zajęcia taneczne - to niektóre atrakcje… » więcej
567891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »