Jej ambasadorką została duńska tenisistka polskiego pochodzenia, zdobywczyni Wielkiego Szlema - Caroline Wozniacki. Diagnozę reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) usłyszała w 2018 r., gdy była u szczytu kariery. Obecnie leczy się, a 11 czerwca urodziła córkę.

„Z własnego doświadczenia znam trudności, z jakimi w codziennym życiu zmagają się osoby cierpiące na przewlekłą chorobę, taką jak reumatoidalne zapalenie stawów i wiem, że uzyskanie szybkiej i dokładnej diagnozy jest często opóźnione. Dlatego, tak bardzo cieszę się, że mogę być częścią kampanii Advantage Hers” – skomentowała Caroline Wozniacki, cytowana w informacji prasowej przesłanej PAP.

Dr Marcin Stajszczyk, kierownik Oddziału Reumatologii i Chorób Autoimmunologicznych Śląskiego Centrum Reumatologii, Rehabilitacji i Zapobiegania Niepełnosprawności w Ustroniu powiedział PAP, że przewlekłe autoimmunologiczne choroby zapalne zajmują po chorobach onkologicznych i chorobach układu sercowo-naczyniowego trzecie miejsce, jeżeli chodzi o zachorowalność i śmiertelność w krajach rozwiniętych. Jest to duża grupa chorób, która nie ogranicza się do jednej specjalizacji medycyny.

„Niewłaściwie lub zbyt późno leczone choroby autoimmunologiczne mogą prowadzić do niepełnosprawności oraz do wykluczenia zawodowego i społecznego” – powiedział specjalista.

W jego opinii wykluczenie to może być szczególnie trudne dla kobiet, które w pewnym okresie życia mogą chcieć urodzić dziecko, a później poświęcić czas na opiekę nad nim. „Już sam ten okres w życiu kobiety powoduje, że zarówno relacje międzyludzkie, jak i edukacja czy kariera zawodowa mogą zostać zakłócone. A jeżeli dołoży się do tego choroba, która może powodować niepełnosprawność, to będzie to bardzo ważny dodatkowy niekorzystny czynnik” – podkreślił dr Stajszczyk.

Największą grupę chorób autoimmunologicznych, które mogą prowadzić do niepełnosprawności i do wykluczenia społecznego, zawodowego, stanowią choroby zapalne stawów. Oprócz RZS zalicza się tu m.in. łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS), oraz spondyloartropatie osiowe, w tym zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK).

Wśród przewlekłych chorób zapalnych dr Stajszczyk wymienił również łuszczycę – autoimmunologiczną chorobę skóry i paznokci oraz nieswoiste choroby zapalne jelit jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

„Łącznie na te choroby w Polsce może chorować ponad 1,5 mln osób. Choroby z tych trzech grup mogą współwystępować u jednego pacjenta, co w jeszcze większym stopniu wpływa na jego codzienne życie” – zaznaczył specjalista.

Przypomniał, że RZS - najczęstsze spośród chorób zapalnych stawów - występuje cztery razy częściej u kobiet, niż u mężczyzn. W przypadku zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa proporcje są odwrotne i mężczyźni chorują 2-3 razy częściej, co może utrudniać rozpoznanie tej choroby u kobiet. Prawidłowe rozpoznanie ZZSK u kobiet zajmuje średnio o 7 miesięcy dłużej niż u mężczyzn. Jeśli chodzi o łuszczycę i ŁZS odsetki chorych jednej i drugiej płci są podobne.

Dr Stajszczyk podkreślił, że w przypadku autoimmunologicznych chorób zapalnych bardzo ważna jest szybka diagnoza. W chorobach zapalnych stawów leczenie powinno być wdrożone w ciągu trzech miesięcy od wystąpienia objawów, takich jak bol, obrzęk i sztywność stawów. Wówczas jest szansa na zahamowanie destrukcji stawów i remisję choroby. „Dlatego tak istotne jest dobre funkcjonowanie poradni szybkiej diagnostyki reumatologicznej, o które Polskie Towarzystwo Reumatologiczne walczy od lat czy poradni dedykowanych innym zapalnym chorobom autoimmunologicznym” – powiedział PAP ekspert.

Zdaniem dr. Stajszczyka skuteczne leczenie przewlekłych chorób zapalnych zależy w dużym stopniu od relacji lekarza z pacjentem. „Musi być ona oparta na partnerstwie. Pacjent powinien mieć możliwość uczestniczenia w procesie podejmowania decyzji, w tym decyzji terapeutycznych” – podkreślił specjalista.

„Rolą lekarza jest przedstawienie pacjentowi wszystkich możliwych opcji leczenia, zwrócenie uwagi na to, że mogą wystąpić pewne działania niepożądane, które można jednak wcześnie wychwycić i zmodyfikować terapię” – tłumaczył reumatolog.

Zwrócił uwagę, że celem leczenia chorób zapalnych stawów jest remisja. „Tymczasem perspektywa pacjenta może być inna. Choremu trudno pogodzić się z tym, że jest to choroba przewlekła, że nie minie i będzie wymagała przewlekłego leczenia do końca życia. To czasami jest najtrudniejsze i wymaga poświęcenia pacjentowi więcej czasu, żeby wytłumaczyć też mu dlaczego leczenie jest takie ważne, że dzięki remisji choroby zahamowany zostaje proces strukturalnego uszkodzenia stawów” – tłumaczył dr Stajszczyk.

Podkreślił, że z punktu widzenia pacjenta bardzo ważne jest to, jak choroba wpłynie na jego życie. „Z punktu widzenia kobiety bardzo ważne jest, czy będzie mogła zaplanować macierzyństwo, czy będzie mogła być na tyle aktywna fizycznie, by opiekować się dzieckiem, a później kontynuować swoją pracę zawodową i karierę” – wyjaśnił specjalista.

Dlatego leczenie choroby zapalnej powinno być wspólnie zaplanowane przez lekarza i pacjentkę, ocenił dr Stajszczyk.

Opinię tę podziela Wozniacki. Według niej posiadanie planu leczenia jest bardzo ważne, gdyż przyczynia się do tego, by choroba była lepiej kontrolowana, by kobieta lepiej się czuła i mogła zaplanować macierzyństwo.

”Jeżeli pacjentka chciałaby zajść w ciążę w niedalekiej perspektywie, to i tak konieczne jest szybkie uzyskanie remisji choroby, ponieważ jest to najlepszy czas na zajście w ciążę. Konieczne jest wtedy zaplanowanie leczenia lekami, które są najskuteczniejsze. Później leki, które nie mogą być stosowane w okresie ciąży, powinny zostać odstawione i zastąpione lekami, przy których ryzyko dla kobiety i dla płodu jest możliwie jak najmniejsze” – tłumaczył specjalista. Dodał, że w okresie ciąży choroby autoimmunologiczne często (choć nie zawsze) ulegają same wygaszeniu.

Zdaniem dr Stajszczyka lekarz powinien też poinformować pacjentkę, że gdyby w trakcie ciąży doszło do wzrostu aktywności choroby, to są dostępne relatywnie bezpieczne leki, które można zastosować. Konieczne jest też przygotowanie kobiety na okres po porodzie, kiedy może dojść do szybkiego nawrotu choroby. Wówczas trzeba podjąć decyzję o włączeniu leczenia, uwzględniającą ewentualne karmienie piersią przez pacjentkę.

„Właśnie z uwagi na te różne fazy życia pacjentek bardzo ważny jest dostęp do wszystkich skutecznych terapii na choroby zapalne, w tym do leczenia biologicznego zgodnie z aktualną wiedzą medyczną i rekomendacjami ekspertów. Potrzebujemy bowiem różnych leków, żeby móc te choroby dobrze kontrolować na różnych etapach życia” – ocenił dr Stajszczyk.

W jego opinii chorym na przewlekłe choroby zapalne potrzebne jest również wsparcie psychologiczne i zrozumienie społeczne, dlatego takie kampanie jak „Advantage Hers” są bardzo ważne.

„Ta kampania ma wzmóc czujność kobiet związaną z objawami, które mogą u nich wystąpić, zwrócić uwagę lekarzy na pewne objawy, z którymi kobieta może się zgłosić oraz na to, że kobieta powinna mieć możliwość otwarcie rozmawiać ze swoim specjalistą o nurtujących ją problemach” – podsumował reumatolog.

Organizatorem kampanii Advantage Hers jest firma UCB. (PAP)

jjj/ zan/