14 czerwca obchodzony jest w Polsce jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Patronat nad uroczystościami objęli: prezydent RP Andrzej Duda oraz minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu prof. Piotr Gliński.

Uroczystości zainauguruje w poniedziałek o godz. 10. msza św. w franciszkańskim Centrum św. Maksymiliana w podoświęcimskich Harmężach.

W podziemiach świątyni znajduje się ekspozycja „Klisze pamięci. Labirynty” Mariana Kołodzieja, byłego więźnia Auschwitz, deportowanego w pierwszym transporcie. Składa się z ponad 200 kompozycji rysunkowych oraz elementów dodatkowych, jak prycze, drewniane sylwety i krzyż z desek. Artysta przedstawił wizję gehenny obozowej w Auschwitz, a jednocześnie uwypuklił heroiczne zwycięstwo odniesione tam przez polskiego franciszkanina, św. Maksymiliana Kolbego, który oddał życie za współwięźnia Franciszka Gajowniczka.

W południe odbędzie się symboliczne upamiętnienie na terenie byłego obozu Auschwitz I z udziałem oficjalnych delegacji władz państwowych oraz organizatorów obchodów.

Wczesnym popołudniem będzie możliwe indywidualne upamiętnienie na terenie Miejsca Pamięci i złożenie wieńców oraz zapalenie zniczy przed Ścianą Straceń na dziedzińcu Bloku 11.

Kwiaty i znicze będzie można także złożyć przed tablicą na budynku Małopolskiej Uczelni Państwowej im. rtm. Witolda Pileckiego w Oświęcimiu, która upamiętnia przybycie pierwszego transportu. W piwnicy tego budynku 14 czerwca 1940 r. Niemcy umieścili Polaków po przywiezieniu. Obóz nie był bowiem jeszcze gotowy na przyjęcie pierwszych więźniów.

Muzeum Auschwitz podało, że program obchodów rocznicowych został dostosowany do obowiązujących ograniczeń sanitarnych związanych z pandemią koronawirusa. Nie będą to zatem miały charakteru masowego.

W dniu rocznicy i specjalnie z tej okazji w Kansas City w Stanach Zjednoczonych odbędzie się oficjalne otwarcie wystawy „Auschwitz. Nie tak dawno. Nie tak daleko” przygotowanej przez Muzeum Auschwitz i hiszpańską firmę Musealia.

Na terenie Miejsca Pamięci zobaczyć będzie można m.in. wystawę plenerową „14 czerwca 1940 r.”.

14 czerwca 1940 r. Niemcy skierowali z więzienia w Tarnowie do Auschwitz 728 Polaków. Ten dzień uważany jest za początek działania obozu. Wśród przywiezionych byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów. Spośród nich wojnę przeżyło 325 osób, zginęło 292, a w przypadku 111 los jest nieznany.

Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród ok. 140-150 tys. deportowanych do obozu Polaków zginęła niemal połowa. W Auschwitz ginęli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. (PAP)

autor: Marek Szafrański

szf/ dki/