Uroczystość odbyła się w Sali Wielkiej wrocławskiego Ratusza. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski został przyznany pośmiertnie Franciszkowi Gniewkowi „za bohaterską postawę i niezwykłą odwagę wykazaną w ratowaniu życia Żydom podczas II wojny światowej oraz za wybitne zasługi w obronie godności człowieczeństwa i praw ludzkich”. Franciszek Gniewek m.in. dostarczał do rzeszowskiego getta żywność rodzinie Schipperów. W imieniu prezydenta RP odznaczenie wręczył prezes IPN Jarosław Szarek. Odebrała je wnuczka Franciszka Gniewka.

Podczas uroczystości 29 działaczy opozycji antykomunistycznej w czasach PRL zostało odznaczonych Krzyżami Wolności i Solidarności.

Prezes IPN podziękował im za niezłomną postawę, którą prezentowali w latach 80. XX wieku. Zwrócił uwagę na siłę wrocławskiej i dolnośląskiej „Solidarności” – zarówno tej legalnie działającej, jak i tej, która później musiała zejść do podziemia. Wskazał na Wrocław, jako na miejsce wielu niezależnych inicjatyw.

„W latach 80. na niepokorny Wrocław patrzyli wszyscy ci, którzy marzyli o wolnej Polsce, marzyli o powrocie +Solidarności+. Region dolnośląski +Solidarności+ liczył 900 tys. członków. Ale gdy przyszedł czas próby po 13 grudnia, już tak wielu nie było, ale wystarczająco dużo, żeby patrzyła na Was z uznaniem cała Polska” – powiedział.

Krzyżem Wolności i Solidarności zostali odznaczeni: Ryszard Marian Bąk, Tytus Henryk Czartoryski, Andrzej Stanisław Czerniak, Jerzy Dul, Marek Girulski, Mirosław Jasiński, Tadeusz Jóźków, Piotr Kolbusz, Ireneusz Kramarczyk, Teresa Krusińska, Elżbieta Lipka, Jerzy Luźniak, Wojciech Machnicki, Józef Mielnik, Leszek Mrozowski, Donata Zofia Muszyńska, Benedykt Pawlak, Tadeusz Piatecki, Ewa Rozpędowska, Stanisław Skotny, Bogdan Skowroński, Halina Czesława Spasowska i Waldemar Wiązowski.

Pośmiertnie odznaczono: Jana Bogusza, Zofię Antoninę Gorzkowską, Annę Bolesławę Gałąszczak, Stanisława Jabłonkę, Rafała Pestkowskiego i Józefa Świcę.

Także w środę prezes IPN wręczył Nagrody Honorowe „Świadek Historii”. Wyróżnienie to przyznawane jest przez Instytut Pamięci Narodowej osobom i instytucjom w szczególny sposób zasłużonym dla upamiętniania historii narodu polskiego, oraz wspierającym instytut w realizacji ustawowej działalności.

Nagrody zostały przyznane 15 października 2020 r., jednak ze względu na sytuację pandemiczną uroczystość ich wręczenia została przełożona na rok 2021. Uhonorowani zostali: ppłk dr Józef Ledzianowski, Zdzisław Maciejewski, Dorota Święta, ks. Stanisław Orzechowski (pośmiertne), Dolnośląska Rodzina Katyńska i Lokalna Grupa Zwiadowców Historii z Jelcza-Laskowic. (PAP)

Autorka: Agata Tomczyńska

ato/ zm/