Jak wskazano w raporcie "Polskie miasta w czasach pandemii", skutki finansowe i gospodarcze COVID-19 okazały się dla polskich miast dotkliwe. Z drugiej strony, pandemia wyzwoliła w nich chęć do inwestowania, "zbudowania odporności poprzez inwestycje".

W 79 proc. spośród 522 przebadanych miast pogorszyła się sytuacja finansowa. W 80 proc. ośrodków gorzej funkcjonują centra kultury, a w niemal 3/4 - miejsca sportu i rekreacji. Z kolei 47 proc. miast "doświadczyło spadku w obszarze warunków prowadzenia biznesu", a 44 proc. wskazuje na pogorszenie sytuacji bytowej mieszkańców.

"Jednocześnie, w związku z sytuacją pandemiczną miasta implementują działania zaradcze – w 26 proc. z nich odnotowano poprawę bezpieczeństwa sanitarnego, zaś niemal połowa miast (45 proc.) zapowiada inwestycje w cyfryzację usług społecznych" - czytamy.

Raport podsumowuje badania przeprowadzone wśród 55 proc. wszystkich miast w Polsce. Na podstawie danych przekazanych przez przedstawicieli miast i pracowników urzędów miejskich oraz stworzonej przez analityków PIE zmiennej obejmującej sytuację finansową i ekonomiczną miast, warunki życia mieszkańców, lokalny rynek pracy, funkcjonowanie przedsiębiorstw, otoczenie biznesu oraz aktywność organizacji społecznych w miastach, wyróżniono miasta: o bardzo złej; złej; dobrej i bardzo dobrej sytuacji społeczno-gospodarczej.

Połowę ankietowanych miast zaliczono do grupy charakteryzującej się złą, a 27 proc. - dobrą sytuacją; w bardzo złej jest co dziesiąte miasto, a w bardzo dobrej - 13 proc. analizowanych ośrodków.

Autorzy raportu zwrócili też uwagę, że 36 proc. miast planuje zwiększyć w 2021 r. zadłużenie, by realizować plany inwestycyjne. "O zadłużeniu częściej myślą miasta większe oraz te, które przed pandemią znajdowały się w dobrej sytuacji społeczno-gospodarczej" - wskazano.

Wśród priorytetów inwestycyjnych jest cyfryzacja. "W przypadku miast powyżej 100 tys. mieszkańców aż 81 proc. badanych deklaruje wzrost działań w obszarze cyfryzacji swoich usług" - czytamy.

Jak zauważyła Katarzyna Dębkowska z PIE, w strategiach mniejszych ośrodków cyfryzacja nie jest aż tak istotna. Według niej może to wynikać z węższego zakresu realizowanych przez nie zadań publicznych. Pokazuje też, że w dłuższym okresie negatywnym skutkiem pandemii może być powiększenie dystansu rozwojowego między ośrodkami bardziej zamożnymi i większymi, a miastami będącymi w gorszym położeniu społeczno-gospodarczym.

Z raportu wynika, że 47 proc. miast zgłaszało pogorszenie sytuacji, jeżeli chodzi o prowadzenie biznesu. "Zdecydowanego pogorszenia" doświadczyły w większym stopniu miasta powyżej 100 tys. mieszkańców (37 proc.), w następnej kolejności miasta średnie (28 proc.) oraz małe (13 proc.). Szczególne utrudnienia wystąpiły w największych ośrodkach, w których zlokalizowane są firmy turystyczne, gastronomiczne oraz z branży kultury i rozrywki.

"Jedynym obszarem, w którym sytuacja uległa poprawie jest bezpieczeństwo sanitarne – w tym zakresie polepszenie odnotowano w 26 proc. badanych miast" - wskazano.

Zdaniem autorów raportu, 2021 r. będzie kluczowy dla miast w kontekście długofalowej reakcji na koronakryzys i jego następstwa. "Głównym wyzwaniem będzie utrzymanie płynności finansowej, wspomaganej w dużej mierze dotacjami, subwencjami oraz instrumentami kredytowymi" - oceniono. Wzrost zadłużenia planuje w najbliższym roku 36 proc. miast, a ponad 1/4 z nich jeszcze nie podjęła w tym zakresie decyzji, przy 35 proc. ośrodków deklarujących brak zmian w tym zakresie.

Istotnym elementem zwiększania zasobów finansowych w najbliższym czasie będą zewnętrzne środki pomocowe, z których planuje skorzystać 30 proc. miast; 20 proc. - zamierza zainwestować w poprawę jakości powietrza; a 14 proc. chce zwiększyć inwestycje w infrastrukturę rowerową. Z kolei 46 proc. miast deklaruje "intensyfikację działań w obszarze bezpieczeństwa sanitarnego". Natomiast w ramach zwiększenia bezpieczeństwa zdrowotnego pracowników urzędów, 39 proc. miast zamierza wprowadzić hybrydowy system pracy na wybranych stanowiskach. (PAP)

autor: Magdalena Jarco

maja/ mmu/