Radio Opole » Wiadomości z regionu
2022-04-16, 18:15 Autor: Katarzyna Doros/Agnieszka Stefaniak/PAP

Opolskie kroszonki i pisanki to prawdziwe dzieła sztuki ludowej. "Pisanki trzeba pisać, żeby na świecie był pokój"

Kroszonka dla Radia Opole wykonana przez Gizelę Hyllę, twórczynię ludową [fot. Dawid Rajwa]
Kroszonka dla Radia Opole wykonana przez Gizelę Hyllę, twórczynię ludową [fot. Dawid Rajwa]
Pisanki z Tułowic [fot. Katarzyna Doros]
Pisanki z Tułowic [fot. Katarzyna Doros]
Tradycyjne pisanki tworzone na Opolszczyźnie nawiązują do wzorów huculskich. Jak podkreślają pisankarki z Tułowic każda kreska ma znaczenie i wyraża coś innego. Na jajku, będącym symbolem nowego życia pojawiają się nawiązania do przyrody m.in. poprzez rozety, kwiaty, gałązki, bazie, grabie. Opolskie to również ojczyzna kroszonkarstwa, które jest już "ministerialnie chronione".
- Pisanki pisze się, żeby tradycja nie zaginęła, ale przede wszystkim, żeby był pokój na świecie - mówi Helena Wojtasik, dyrektor Tułowickiego Ośrodka Kultury. - Jest taki przesąd, że pisanki trzeba pisać, żeby świat żył w spokoju, żeby na świecie był pokój. Dlatego dzisiaj, kiedy na Ukrainie jest wojna, zachęcam wszystkich do pisania pisanek, oby wpłynęło to na to, że ta wojna się skończy.

Częstymi wzorami pojawiającymi się także na opolskich pisankach jest meander i nieskończoność. - Pisanki przedstawiają takie mikroświaty, a każde zapisane jajko to inna historia - dodaje Helena Wojtasik.

Dr hab. Katarzyna Smyk, profesor z Instytutu Nauk o Kulturze UMCS w Lublinie zapytana przez PAP o to, co symbolizuje pisanka, odpowiedziała, że przede wszystkim chroniła od pożarów, nieszczęść, zapewniała dostatek i zdrowie. - W dawnym, tradycyjnym domu pisanki można było znaleźć na oknie albo za obrazem, gdzie były przechowywane przez wiele lat, bo im starsza pisanka, tym większa jej moc – wyjaśniła.

Z kolei kroszonki, jako zabarwione jaja drapane są najczęściej ozdabiane tradycyjnymi ornamentami roślinnymi: palmami czy kwiatami. Tu wymowę jaja stanowił kolor. Na przykład czerwona pisanka była wyznaniem miłości dla wybranego, żółta symbolem zazdrości, a fioletowa trafiała do osoby, której kroszonkarka nie darzyła sympatią. Od 2019 roku kroszonkarstwo opolskie figuruje na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego prowadzonej przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Najstarsze ozdabiane jaja w Polsce odnaleziono podczas prac archeologicznych na opolskim Ostrówku, tam gdzie obecnie stoi budynek urzędu wojewódzkiego. Są wśród nich te datowane na koniec X wieku. Można je oglądać w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu.
Helena Wojtasik

Wiadomości z regionu

2024-06-01, godz. 02:02 61. KFPP. Debiuty z Niemenem zwycięskie dla Norberta Wronki [GALERIA ZDJĘĆ] Norbert Wronka został laureatem nagrody im. Anny Jantar dla Debiutantów 61. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Na scenie opolskiego amfiteatru wyśpiewał… » więcej 2024-05-31, godz. 23:05 61. KFPP: Opolanin świętuje w Opolu. 50 lat pracy artystycznej Michała Bajora w pierwszym dniu festiwalu [ZDJĘCIA] Od 'Ogrzej mnie', przez 'Moją miłość największą', po 'Nie chcę więcej'. Ponad godzinne spotkanie z liryką zafundował widzom na swoje muzyczne urodziny… » więcej 2024-05-31, godz. 22:55 61. KFPP. Karolinka jedzie do grodu Kraka. Nagroda "Premier" dla duetu Zabłocki i Mozil [GALERIA ZDJĘĆ] Opolska Karolinka Premier, czyli Nagroda im. Karola Musioła 61. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej powędrowała do duetu Zabłocki Osobiście & Czesław Mozil… » więcej 2024-05-31, godz. 20:46 Pieszy Rajd Maluchów będzie pełen atrakcji. Finał na hipodromie w Chocimiu koło Prudnika 42. Rajd Maluchów wyruszy z Prudnika. Turystyczno-rekreacyjna impreza rodzinna organizowana jest z okazji Dnia Dziecka. Zapisało się już blisko 1200 uczestników… » więcej 2024-05-31, godz. 20:45 Strefa festiwalowa w opolskim rynku działa. Przyciąga nie tylko mieszkańców miasta [ZDJĘCIA] Strefa festiwalowa w opolskim rynku to już tradycja festiwalu. Nie inaczej jest w tym roku. To tam mieszkańcy miasta i goście mogą pod chmurką obejrzeć bezpośrednią… » więcej 2024-05-31, godz. 20:20 61. KFPP: Witamy was czule! Startuje święto muzyki w Stolicy Polskiej Piosenki [ZDJĘCIA, VIDEO] Od koncertu Premier rozpoczyna się 3-dniowe święto polskiej piosenki w Opolu. Piątkowy wieczór także upływa pod znakiem 'trójki', bo w menu trzy konce… » więcej 2024-05-31, godz. 17:46 Festiwal w Opolu na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa. Rusza zbiórka podpisów Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego? Wszystko jest możliwe. Jednak potrzebna jest do tego opolska… » więcej 2024-05-31, godz. 17:38 Most Groszowy w Opolu już w festiwalowej odsłonie Tradycją już się stało, że Most Groszowy w Opolu jest muzycznie przystrajany i kilka godzin przed pierwszym koncertem festiwalowym uroczyście otwarty. Tak… » więcej 2024-05-31, godz. 17:07 61. KFPP. Pierwsze oceny Debiutantów? Elżbieta Zapendowska dla Radia Opole Festiwalowi Debiutanci już podczas próby generalnej byli bacznie obserwowani przez członków jury, które wieczorem zdecyduje o tym, do kogo powędruje nagroda… » więcej 2024-05-31, godz. 15:57 Ulewa przeszła przez Głuchołazy. Jest alert burzowy dla całego województwa Ponad 20 zgłoszeń wpłynęło do straży pożarnej w związku z ulewami, które przeszły m.in. nad Głuchołazami. » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »