Radio Opole » Dobrze być w formie
2024-02-15, 07:30 Autor: Czechowicz Katarzyna / PAP

Geny zegara biologicznego, insulina i otyłość – Polacy znaleźli ciekawą zależność

zdjęcie poglądowe, zegar, oko, [fot. Muhammad Aamir Naqvi z Pixabay.com]
zdjęcie poglądowe, zegar, oko, [fot. Muhammad Aamir Naqvi z Pixabay.com]
Zegar biologiczny pomaga regulować czas różnych procesów zachodzących w organizmie. Zmienność dobową wykazują m.in. geny regulujące wrażliwość na insulinę. Polscy naukowcy wykazali, że ekspresja genów zegara biologicznego w podskórnej tkance tłuszczowej jest związana z działaniem insuliny: u osób otyłych jest niższa niż u tych z prawidłową masą ciała.
"Chodzi szczególnie o dwa geny związane z działaniem insuliny: NR1D2 oraz DBP. Im wyższa ekspresja tych genów w tkance tłuszczowej, tym wyższa wrażliwość organizmu na insulinę. A im wyższa wrażliwość organizmu na insulinę, tym lepsza regulacja poziomu glukozy we krwi" - tłumaczy prof. Marek Strączkowski z Zakładu Profilaktyki Chorób Metabolicznych Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie, kierownik zespołu badawczego, który zajmował się tym zagadnieniem.

Jak przekazali PAP przedstawiciele instytutu, insulina to hormon zwiększający transport glukozy do wnętrza komórek, którego głównym zadaniem jest obniżenie poziomu cukru we krwi do prawidłowego poziomu. Czasami dochodzi jednak do patologicznej sytuacji, w której tkanki organizmu nie są wystarczająco wrażliwe na insulinę. Mówimy wówczas o insulinooporności.

"Insulinooporność sama w sobie nie jest chorobą, natomiast jest to stan, który może doprowadzić do rozwoju wielu chorób: przede wszystkim cukrzycy typu 2, ale też chorób układu krążenia, niektórych nowotworów czy chorób neurodegeneracyjnych" - mówi prof. Strączkowski, który na co dzień zajmuje się patogenezą insulinooporności u osób z grup ryzyka cukrzycy typu 2.

Z kolei zegar biologiczny to okołodobowy zespół procesów biochemicznych zachodzących w organizmie, kontrolowany centralnie oraz przez zegary obwodowe w tkankach organizmu, m.in. w podskórnej tkance tłuszczowej. Zegar ten odpowiednio pobudza lub wycisza ekspresję kolejnych genów kodujących różne białka w zależności od pory dnia i nocy.

Geny te dotyczą rozmaitych procesów biologicznych, także tych regulujących wrażliwość na insulinę. Niektóre z nich wykazują zmienność dobową, przez co wrażliwość tkanki tłuszczowej na ten hormon nie jest przez cały czas jednakowa: największa występuje koło południa, a najmniejsza koło północy.

Badacze z IRZiBŻ PAN postanowili połączyć te dwa zagadnienia. W tym celu przeanalizowali ekspresję genów zegarowych podskórnej tkanki tłuszczowej w odniesieniu do otyłości i wrażliwości na insulinę.

Grupę badawczą stanowiło 38 osób z nadwagą lub otyłością. Naukowcy sprawdzili ich wyniki dwukrotnie: przed 12-tygodniowym programem redukcji masy ciała poprzez dietę oraz po jego zakończeniu. Grupę kontrolną stanowiło 16 uczestników z prawidłową masą ciała. Wrażliwości tkanek na insulinę oceniali metodą tzw. klamry metabolicznej.

Okazało się, że początkowo osoby otyłe miały zauważalnie niższą ekspresję genów zegara biologicznego w podskórnej tkance tłuszczowej niż osoby z grupy kontrolnej. Jednak po redukcji masy ciała u badanych ta ekspresja wyraźnie wzrosła. W szczególności dotyczyło to dwóch genów związanych z działaniem badanego hormonu: NR1D2 oraz DBP.

Inaczej mówiąc: ekspresja genów okołodobowych tkanki tłuszczowej jest zmniejszona w otyłości, ale spadek ten może być częściowo odwrócony przez interwencję dietetyczną.
"Wykazaliśmy, że wspomniane geny zegarowe podskórnej tkanki tłuszczowej mogą być punktem wyjścia do kolejnych badań nad lepszym poznaniem patogenezy insulinooporności" - podkreśla prof. Strączkowski.

Jak dodaje, wraz z zespołem zamierza zgłębiać ten problem w kolejnych badaniach, tym razem na hodowlach komórkowych. "Jest to temat rozwojowy" – uważa.
Wyniki badań naukowców z IRZiBŻ PAN opublikowano w czasopiśmie "Nutrition" (https://doi.org/10.1016/j.nut.2023.112153).

Dobrze być w formie

2024-07-09, godz. 07:00 Dieta wysokotłuszczowa nasila lęk Dieta wysokotłuszczowa może nasilać stany lękowe - informuje pismo „Biological Research”. » więcej 2024-07-08, godz. 06:00 Dzieci uspokajane „cyfrowymi smoczkami” nie uczą się regulować emocji Dzieci, którym w celu uspokojenia wręczane są urządzenia cyfrowe, nie uczą się regulować swoich emocji, co może prowadzić do poważnych problemów w późniejszym… » więcej 2024-07-05, godz. 07:00 Nowoczesne terapie rewolucjonizują myślenie o cukrzycy Przez ostatnie lata w diabetologii dokonał się prawdziwy przełom. System pętli zamkniętej zwany sztuczną trzustką jest w stanie odciążyć na tyle pacjenta… » więcej 2024-07-04, godz. 07:00 Kardiolog: dla zdrowia serca najlepiej wcale nie pić alkoholu Wbrew dotychczasowym opiniom spożywanie nawet niewielkich ilości alkoholu nie jest korzystne dla serca, a może wręcz zwiększać ryzyko chorób układu krążenia… » więcej 2024-07-03, godz. 07:00 Żel z białka, żelaza i złota zwalcza objawy i skutki spożycia alkoholu Żel opracowany przez szwajcarskich naukowców zwalcza objawy i skutki spożycia alkoholu. Środek zapobiega wzrostowi poziomu alkoholu we krwi i uszkodzeniu organizmu… » więcej 2024-07-02, godz. 07:00 Specjalistka: w ochronie zdrowia psychicznego dzieci trzeba postawić na profilaktykę, rodziców i szkołę W ochronie zdrowia psychicznego dzieci, lekarze są ostatni w łańcuchu pomocy. Przede wszystkim trzeba postawić na profilaktykę, rodziców i szkołę - powiedziała… » więcej 2024-07-01, godz. 07:00 Prosta zmiana wyborów żywieniowych może zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych o jedną czwartą Zmiana naszych wyborów żywieniowych i związanych z tym decyzji zakupowych na opcje bardzo podobne, ale bardziej przyjazne środowisku, może zmniejszyć emisję… » więcej 2024-06-28, godz. 07:00 Odkryto, jakie składniki odżywcze opóźniają starzenie mózgu W nowym badaniu naukowcy sprawdzili, które obecne we krwi, pochodzące z jedzenia substancje pomagają zachować młody mózg. Okazało się, że wiele z nich… » więcej 2024-06-27, godz. 01:08 Nie jedna, a wiele: profilaktyka antytytoniowa musi trafiać do różnych grup Profilaktyka związana ze zwalczaniem uzależnienia od papierosów i nikotyny musi być dostosowana do różnych grup odbiorców, inaczej poniesie klęskę. Powinna… » więcej 2024-06-26, godz. 07:00 Rośnie liczba osób z krótkowzrocznością Ponad połowa dzieci i młodzieży ma wadę wzroku i jest to najczęściej krótkowzroczność. Oglądanie telewizji, praca przy komputerze, wpatrywanie się w… » więcej
891011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »