Radio Opole » Operacja Dunaj, albo Lech kontra Czech » Posłuchaj cyklu » Operacja Dunaj, czyli jak zaatakowaliśmy Czecho…
2018-08-07, 14:33 Autor: Ireneusz Prochera (oprac. Wanda Kownacka)

Operacja Dunaj, czyli jak zaatakowaliśmy Czechosłowację

Tłum protestujących wokół sowieckich czołgów w pierwszych dniach inwazji [By Engramma.it - Engramma.it, n. 64, agosto 2008, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=18375507 ]
Tłum protestujących wokół sowieckich czołgów w pierwszych dniach inwazji [By Engramma.it - Engramma.it, n. 64, agosto 2008, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=18375507 ]
Operacja Dunaj, albo Lech kontra Czech - odc. 1.
Mówi się, że czas leczy rany. I rzeczywiście – im dalej od roku 1968, tym obraz interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, a szczególnie polskich jednostek, bladszy i coraz bardziej nierealny. Bliżej mu dziś do filmu „Operacja Dunaj” – polsko-czeskiego komediodramatu z 2009 roku w reżyserii Jacka Głomba – niż do prawdziwych tragedii, jakie stały za rzeczywistymi akcjami żołnierzy.
Filmowa scena, w której polski żołnierz nieporadnie tłumaczy Czechom, dlaczego jego czołg utkwił w witrynie ich gospody, dobrze ilustruje stan ducha większości szeregowych polskich żołnierzy i oficerów. Z jednej strony karmieni na co dzień państwową propagandą, przedstawiającą Czechosłowację jako kontrrewolucyjną Sodomę i Gomorę, z drugiej strony już od pierwszych dni widzieli na własne oczy, że świat po drugiej stronie się nie wali, a ludzie woleliby, by pozostawiono ich w świętym, może nawet socjalistycznym, spokoju.

Na to nałożyła się ogromna niechęć, jaką czechosłowackie społeczeństwo okazywało interwentom, czasem nawet pogarda. To podminowywało morale polskich żołnierzy, niektórzy z nich reagowali agresją, która kilkukrotnie doprowadziła do tragedii.

Sama operacja Dunaj była największą militarną operacją w powojennej Europie. W pierwszym rzucie inwazji wzięło udział od 200 do 250 tysięcy żołnierzy i ok. 4200 czołgów.
Wśród nich znalazły się jednostki 2 Armii Wojska Polskiego, które liczyły 24 300 żołnierzy, 647 czołgów, 566 transporterów opancerzonych, ok. 450 dział, 4700 samochodów i 36 śmigłowców.

Podstawowym zadaniem sił polskich było unieszkodliwienie Czechosłowackiej Armii Ludowej. W pierwszych dniach inwazji liczono się z koniecznością rozbrajania żołnierzy czechosłowackich. Okazało się jednak, że morale w armii czechosłowackiej było na tyle niskie, że nie było to konieczne. Rola żołnierzy polskich sprowadzała się od tej pory do blokowania garnizonów czechosłowackiej armii. W ich pobliżu rozlokowano pododdziały polskie w odpowiedniej sile, które miały kontrolować działalność armii czechosłowackiej.

W sumie wojska biorące udział w interwencji spowodowały śmierć 90 osób, głównie w Pradze. Ponad 800 osób zostało rannych, w tym ponad 300 ciężko. W czasie operacji zginęło w wyniku wypadków nadzwyczajnych 10 polskich żołnierzy – trzech w wyniku wypadków drogowych, jeden popełnił samobójstwo oraz sześciu w wyniku nieostrożnego obchodzenia się z bronią.

Według kalkulacji Leszka Pajórka koszty operacji (zarówno w budżecie MON, jak i gospodarce narodowej) wyniosły ok. 670 mln złotych i 340 tys. koron czeskich. Interwencja spowodowała też niedobory na rynku krajowym (węgiel, artykuły spożywcze, odzież), ale to już zupełnie inna historia.

Ciekawostką jest fakt, że choć siły NRD włączono formalnie w skład wojsk interwencyjnych, to jednak nie zaangażowano ich czynnie w akcje wojskowe. Uznano bowiem, że pojawienie się na ulicach czeskich miast i miasteczek silnych oddziałów złożonych z żołnierzy mówiących po niemiecku niedobrze by się historycznie kojarzyło.

Zobacz także

2018-08-17, godz. 07:54 „Incydent w Jiczynie” – czarna karta z historii interwencji w 1968 roku O ile zdecydowana większość zaplanowanych operacji polskich jednostek podczas operacji „Dunaj” przebiegła bez strat dla ludności cywilnej, o tyle jednak… » więcej 2018-08-16, godz. 07:50 Opolskie ślady operacji „Dunaj” Wśród interweniujących w Czechosłowacji jednostek nie zabrakło również oddziałów stacjonujących w okresie pokojowym na terenie województwa opolskiego… » więcej 2018-08-14, godz. 07:51 Czy to była wojna „na serio”? Z perspektywy półwiecza jednym z podstawowych pytań, które dziś wielu zadaje w kontekście udziału polskich żołnierzy w interwencji w Czechosłowacji… » więcej 2018-08-13, godz. 07:58 Kain też był bratem, czyli reakcje na inwazję Społeczeństwo w zajmowanej przez wojska Układu Warszawskiego Czechosłowacji, w swojej przeważającej masie sprzeciwiło się interwencji. Od biernego potępienia… » więcej 2018-08-10, godz. 07:57 Ocena Dubčeka nie jest jednoznaczna, ale dla Czechów i Słowaków zawsze będzie symbolem Praskiej Wiosny Kluczową postacią w wydarzeniach, które doprowadziły najpierw do praskiej wiosny, a później do interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji… » więcej 2018-08-09, godz. 07:51 Praska Wiosna. Na monolicie uwidoczniły się pęknięcia Określenie Praska Wiosna młodszym słuchaczom może wydać się mało znajome. Znają za to zapewne takie pojęcia jak egipska wiosna, czy szerzej: arabska wiosna… » więcej 2018-08-08, godz. 07:53 Rolę „głównego jastrzębia” odgrywał Władysław Gomułka Co do tego, że centrum decyzyjne, w którym postanowiono o zbiorowym najechaniu na Czechosłowację, znajdowało się w Moskwie, nie ma wątpliwości. Analiza… » więcej 2018-08-07, godz. 14:38 Wielu uwierzyło, że z tego dusznego czerwonego pokoju da się wyjść Rok 1968 był rokiem wyjątkowym. Nieporównywalnym z żadnym innym. Był to rok, gdy na listach przebojów na kapitalistycznym Zachodzie królował kontrkulturowy… » więcej
12
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »