Afons Karny (1901-1989) jeden z czołowych polskich rzeźbiarzy-portrecistów urodził się w Białymstoku, twórczo związał się z Warszawą. Mimo to utrzymywał związki z rodzinnym miastem; chciał, aby powstało tam miejsce, w którym mógłby prezentować swoją twórczość. Obecnie działa Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego, jest to oddział Muzeum Podlaskiego. W jego zbiorach znajduje się kilkadziesiąt prac rzeźbiarza.

1 sierpnia, w 80. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, zostanie otwarta czasowa wystawa "Powstanie Warszawskie - Karny - historie osobiste".

"Wydawałoby się, że my na Podlasiu w związku z tą 80. rocznicą powstania warszawskiego, możemy łączyć się tylko ideowo i ideowo uczestniczyć w tych obchodach, bo to dla każdego Polaka ważne wydarzenie. Okazuje się jednak, że mamy swoją własną historię, że łączy nas z tymi wydarzeniami postać Alfonsa Karnego, wybitnego polskiego rzeźbiarza, portrecisty" - mówiła w czwartek na konferencji prasowej zastępczyni dyrektora Muzeum Podlaskiego dr Krystyna Stawecka. Podkreśliła, że po raz pierwszy Muzeum Rzeźby pokaże twórczość Karnego w kontekście dramatu wojny.

Na wystawie będzie można zobaczyć unikatowy zbiór pamiątek po artyście, w skład którego wchodzą obiekty związane z Powstaniem Warszawskim i okupacyjnymi losami rzeźbiarza, to m.in. opaski powstańcze, archiwalia, a także korespondencje. Dopełnieniem wystawy będą portrety przyjaciół Karnego, m.in. rodziny Korzybskich: Dzidka, Joli i Mariana, Ludwika Solskiego i Leona Schillera. Będzie można zobaczyć też animacje i filmy z relacjami potomków rodziny Korzybskich.

"Wystawa będzie skłaniała nie tylko do refleksji, ale też do wzruszeń" - mówiła kuratorka wystawy Katarzyna Malinowska. Powiedziała, że ekspozycja jest opowieścią o powstańczych losach Alfonsa Karnego pokazanych przez pryzmat jego przyjaźni z bardzo znanymi osobami związanymi z bohemą artystyczną Warszawy lat 30. i 40. Mówiła, że Karny w latach 20. wyjeżdża z Białegostoku do Warszawy na studia i tam nawiązuje znajomości, które trwają praktycznie przez cały okres okupacji niemieckiej. Dodała, że momentem przełomowym jest wybuch Powstania Warszawskiego.

Karny - jak mówiła Malinowska - w Powstaniu Warszawskim był sanitariuszem, związany był też z grupą artystów, którzy tworzyli druki propagandowe dla Armii Krajowej. "Sam Karny o powstaniu nie chciał za wiele mówić" - dodała kuratorka. Podkreśliła, że to, co po nim zostało, to pamiątki i portrety osób, które były związane z Powstaniem Warszawskim.

Wystawie towarzyszyć będą różne wydarzenia. Jednym z nich jest mural, który znajduje się na jednej ze ścian w ogrodzie muzeum. Jak mówił dyrektor Muzeum Podlaskiego, dr Waldemar Wilczewski, upamiętnia on udział Karnego w ratowaniu zabytków z płonącej Warszawy. Przedstawia idącego rzeźbiarza, który w jednej ręce trzyma obraz, w drugiej, na ramieniu, niesie swoją rzeźbę.

Kuratorka Katarzyna Malinowska powiedziała, że Karny brał udział w tzw. akcji pruszkowskiej, działał w grupie pod wodzą prof. Stanisława Lorentza, która postanowiła ze zgliszcz Warszawy wydobyć pozostałe tam m.in. dzieła sztuki, księgozbiory. Dodała, że w ten sposób udało się Karnemu uratować także swoje dzieła. Wskazała też, że często ten wątek w biografii artysty jest pomijany, dlatego postanowiono upamiętnić to na muralu.

Natomiast podczas wernisażu, 1 sierpnia, zostanie też odsłonięta instalacja Pawła Matyszewskiego "Dzień wczorajszy, dzień dzisiejszy", na którą złożą się portrety dzieci, które brały udział w powstaniu Dzidka i Joli Kobrzyńskich oraz autoportrety dzieci biorących udział w tematycznych warsztatach. Wernisaż będzie też okazją do premierowego posłuchania utworu Michała "Ciry" Ciruka "Wspólna 67" nawiązującego do adresu pracowni Karnego w Warszawie.

Wystawa "Powstanie Warszawskie - Karny - Historie osobiste" będzie czynna do 22 grudnia. Przedsięwzięcie zostało dofinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz z budżetu województwa podlaskiego.(PAP)

autorka: Sylwia Wieczeryńska

swi/ dki/