„Proces przepracowania niemieckich zbrodni w Polsce podczas II wojny światowej jeszcze się nie zakończył. Dotyczy to także niemieckiego rządu” – pisze Johan Schloemann w „Sueddeutsche Zeitung”.

„Od zakończenia II wojny światowej minie niedługo 80 lat. Pomimo tego, mówi się znów o zadośćuczynieniu od Niemców za zbrodnie popełnione na Polakach i w Polsce. Czy nie jest na to za późno?” – pyta autor komentarza i odpowiada: „Nie”.

Jak zaznaczył, pojednanie wymaga czasami kilku pokoleń. Przyczyną opóźnienia była także zimna wojna. „Pod batem sowieckiego imperium Polska zrezygnowała z niemieckich reparacji, co w okresie upadku żelaznej kurtyny w 1990 r. zostało milcząco potwierdzone, bez prawdziwego traktatu pokojowego” – czytamy w „SZ”.

Schloemann przypomniał, że Holokaust, który Niemcy przeprowadzili na polskiej ziemi, przykrył – gdy RFN realizowała wynikające ze swej polityki zagranicznej zadośćuczynienie - inne zbrodnie popełnione na ludności cywilnej.

Niemcy zrezygnowały z dawnych ziem wschodnich i wypłaciły odszkodowania niektórym grupom ofiar. Z prawnego punktu widzenia temat reparacji nie powróci na agendę, a nowy rząd premiera Donalda Tuska sam to przyznał. „Tym ważniejsze jest to, żeby kroki podejmowane przez Berlin w celu pojednania, jak chociażby budowa pomnika i tak zwanego Domu Niemiecko-Polskiego, nie następowały jako niezdecydowane sygnały, lecz by były wielkoduszne” – pisze komentator „SZ”.

Niedobrze, że Olaf Scholz podczas wizyty w Warszawie nie wymienił konkretnej sumy przeznaczonej na finansowy gest dla żyjących jeszcze ofiar – ocenił Schloemann. „To prawda, że wsparcie przyszłego bezpieczeństwa Polski i Europy też jest ważne jako wniosek z historii. Oprócz tego trzeba szybko wysłać jasny sygnał także w sprawie odszkodowań, jeżeli nowe otwarcie (w stosunkach) między obu krajami, po tak długim oczekiwaniu, rzeczywiście ma się udać” – pisze w konkluzji Johan Schloemann.

„Die Welt” zaznacza, że nie będzie niemiecko-polskiego "miesiąca miodowego". „Ponowne zbliżenie między Niemcami a Polską jest dobrą wiadomością, przede wszystkim ze względu na rosyjskie zagrożenie. Donald Tusk nie będzie jednak łatwym partnerem” – pisze Thomas Schmid.

„Najwyższy czas (na konsultacje), których nie było od sześciu lat. Niemiecki rząd, także ten kierowany przez Angelę Merkel, miał zawsze na podorędziu wymówkę, że z rządem PiS trudno wytrzymać. PiS zrobił w rzeczywistości dużo, aby relacje między obu krajami pokryła warstwa lodu. Prawdą jest jednak także to, że niemiecki rząd nie był z tego powodu bardzo zmartwiony” – przypomniał komentator.

Zainteresowanie Polską pozostawało po upadku żelaznej kurtyny „notorycznie małe”. Nawet pochodząca z NRD Angela Merkel spoglądała chętniej na Zachód. „Rzeczowy przebieg” konsultacji rokuje początek „dyplomatyczno-demokratycznej normalności” – ocenił Schmid.Zdaniem komentatora Polska premiera Tuska pozostanie trudnym partnerem. Schmid zwrócił uwagę, że w kwestiach dotyczących migracji i obronności polskiemu rządowi bliżej do partii chadeckich CDU/CSU niż do socjaldemokratów czy Zielonych. W sprawie odszkodowań polski rząd pozostanie twardy. „Nie będzie polsko-niemieckiego miesiąca miodowego” – podkreślił dziennikarz „Die Welt”.

„Należy mieć tylko nadzieję, że niemiecki rząd poświęci w przyszłości więcej uwagi Polsce. Największy, najważniejszy i najbardziej dynamiczny kraj wśród nowych krajów UE po prostu na to zasłużył” – podsumowuje Thomas Schmid w „Die Welt”.

„Frankfurter Allgemeine Zeitung” pisze, że „relacje niemiecko-polskie na szczęście polepszyły się. Niemcy nie ponoszą jednak odpowiedzialności za usunięcie z polskiej debaty nierealistycznych roszczeń reparacyjnych” – uważa Nikolas Busse.

Odnosząc się do rządów PiS, komentator ocenił, że pomimo „podsycania antyniemieckich nastrojów” w relacjach polsko-niemieckich nie powstały nieodwracalne straty, chociaż poziom dwustronnych kontaktów był „poniżej możliwości”.

Spór o politykę wobec Rosji został (na korzyść Polski) rozstrzygnięty, co stworzyło pole do współpracy, przede wszystkim w polityce obronnej. Pozytywne tendencje nie powinny jednak – zaznaczył Busse – być łączone z „oczekiwaniami na finansowe transfery”.

Odszkodowania dla ostatnich żyjących ofiar okupacji niemieckiej są „dobrze uzasadnionym humanitarnym gestem”. „Zadaniem Niemiec nie jest jednak usunięcie z polskiej debaty nieodpowiedzialnych, nierealistycznych pomysłów w rodzaju żądań reparacyjnych w wysokości 1,3 bilionów euro” – pisze Busse.

„Polska dobrze się rozwinęła, także dzięki europejskiej pomocy. To dobry punkt wyjścia do tego, aby więcej patrzeć w przyszłość niż w przeszłość” – kończy swój komentarz w „FAZ” Nikolas Busse.

„Berliner Zeitung” zadaje pytanie, czy Scholz jest "U-Bootem" Tuska. Narodowo-konserwatywna opozycja w Polsce określała Donalda Tuska mianem niemieckiego agenta, a Jarosław Kaczyński bez ustanku powtarzał, że Tusk jest w rzeczywistości „tajnym U-Bootem RFN”. Po konsultacjach międzyrządowych należy jednak całkowicie zrewidować te poglądy. „Jest wręcz przeciwnie – to Tusk próbował zrobić z Scholza warszawski U-Boot” – pisze redaktor naczelny stołecznej gazety Tomasz Kurianowicz, zauważając, że polski premier próbował silniej związać kanclerza z Polską i całą Europą Wschodnią.

„Scholz musi się liczyć z Polską. Pod rządami Mateusza Morawieckiego i jego antyniemieckiej polityki Niemcom było łatwiej ignorować krytyczne głosy z Polski. Teraz nie będą już mogli tego robić” - przekonuje.

Jacek Lepiarz (PAP)

lep/ mms/