Na rozmowie o obronności zależało szczególnie polskiemu rządowi. Premier Donald Tusk forsował przed szczytem projekt europejskiej tarczy obronnej oraz "europeizację" - jak nazwało to jedno ze źródeł dyplomatycznych - wschodniej granicy UE. We wspólnym liście z liderami krajów bałtyckich apelował o budowę systemu infrastruktury obronnej wzdłuż zewnętrznej granicy UE z Rosją i Białorusią.

Pomimo niechęci Niemiec i Holandii udało się utrzymać w konkluzjach ze szczytu zapisy dotyczące "europejskich inicjatyw obronnych". Polska miała po swojej stronie Francję, która liczyła, że obecna przewodnicząca KE Ursula von der Leyen przedstawi na piśmie możliwości finansowania wspólnych projektów obronnych.

Von der Leyen przekazała jednak ustnie informacje, o które została poproszona przez liderów podczas poprzedniego szczytu w marcu. Według źródeł dyplomatycznych szefowa KE przekazała liderom, że potrzeby inwestycyjne UE na najbliższą dekadę wynoszą 500 mld euro; nie uszczegółowiła jednak, skąd ta liczba się wzięła i jakie potrzeby były brane pod uwagę.

Według von der Leyen od 1999 do 2021 roku UE zwiększyła wydatki na obronność o 20 proc., Chiny o 600 proc., a Rosja o 300 proc., przy czym wzrost wydatków rosyjskich oszacowano jeszcze przed masowymi inwestycjami w ostatnich latach.

Szefowa KE pozostawiła jednak do decyzji liderów, w jaki sposób zostaną sfinansowane projekty obronne. "Państwa członkowskie muszą zdecydować, czy wolą wkłady krajowe i zasoby własne, czy też inną opcją jest siła pożyczkowa UE" - miała podkreślić według źródeł UE von der Leyen.

Do tematu wspólnych projektów obronnych UE powróci najwcześniej na jesieni po ukonstytuowaniu się nowej KE - dodał dyplomata jednego z krajów członkowskich.

W czwartek - pierwszego dnia szczytu - liderzy omówili także kwestie wsparcia Ukrainy odpierającej rosyjską inwazję. W rozmowie wziął udział prezydent tego kraju Wołodymyr Zełenski, który przyjechał do Brukseli na podpisanie umowy z Unią Europejską o gwarancjach bezpieczeństwa.

Zanim liderzy przeszli do rozmowy o nazwiskach kandydatów na najwyższe stanowiska w UE rozmawiali o priorytetach na najbliższe pięć lat. Chodzi o dokument zatwierdzany przez Radę Europejską o nazwie "agenda strategiczna". W programie tym wskazywane są priorytety polityczne, które należy realizować. Na najbliższe pięć lat mają to być m.in. bezpieczeństwo i obrona, konkurencyjność, transformacja klimatyczna, praworządność, rozszerzenie, budżet.

"Rozmowa o priorytetach przed nazwiskami była ukłonem w stronę (Giorgii) Meloni" - twierdzi źródło. Premierka Włoch nie wzięła udziału w negocjacjach pomiędzy liderami trzech europejskich grup politycznych, które mają utworzyć koalicję w nowo wybranym Parlamencie Europejskim - chadeków, socjaldemokratów i liberałów.

Przed rozpoczęciem rozmowy o nazwiskach na szczycie nadal nie było wiadomo, jakie stanowisko w tej sprawie ma Meloni - czy wstrzyma się od głosu, czy będzie głosować przeciwko.

Uzgodniony pakiet nazwisk zakłada, że von der Leyen pozostanie przewodniczącą KE na drugą kadencję, były portugalski premier Antonio Costa obejmie Radę Europejską, a premierka Estonii Kaja Kallas zostanie szefową unijnej dyplomacji. Na czas rozmowy o stanowiskach Kallas i von der Leyen opuściły salę obrad.

"Nie możemy tej dyskusji przeciągać. Jeżeli chcemy wysłać sygnał o europejskiej jedności, jeśli chcemy, żeby nowa KE zaczęła pracować przed wyborami prezydenckimi w Stanach Zjednoczonych, to porozumienie musi być" - powiedział rozmówca PAP.

Z Brukseli Magdalena Cedro (PAP)

mce/ ap/