Co roku Nagroda im. Oskara Kolberga trafia do artystów tworzących w dziedzinach ludowych sztuk plastycznych i rękodzieła, literatury, śpiewu, muzyki instrumentalnej i tańca oraz organizatorów przedsięwzięć artystycznych upowszechniających folklor i sztukę ludową, animatorów, mistrzów, naukowców, badaczy, dokumentalistów, którzy gromadzą i przekazują przyszłym pokoleniom wiedzę o kulturze ludowej. To najstarsze i najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce zostało ustanowione w 1974 r. Jego patronem jest Oskar Kolberg (1814-90), polski etnograf, folklorysta i kompozytor.

Wyróżnienie jest przyznawane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w siedmiu kategoriach. Jak poinformowano w przesłanym PAP w piątek komunikacie, laureatami 49. edycji Nagrody zostali w kategorii I dla twórców z dziedziny plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego: Anna Dunat (Pewel Wielka, woj. śląskie) – śpiewaczka i gawędziarka promująca tradycje Górali Żywieckich oraz Grażyna i Tadeusz Kruczyńscy (Żywiec, woj. śląskie) – wykonawcy zabawek ceramicznych, organizatorzy warsztatów wykonywania zabawek glinianych.

Nagrodzona została także Helena Napierała (Stary Folwark, woj. podlaskie) – śpiewaczka, kontynuatorka śpiewu monodycznego i wielogłosowego, założycielka zespołu „Wigranie”, popularyzatorka regionalnej gwary, tradycji i kultury; Halina Pajka (Kadzidło, woj. mazowieckie) – wycinankarka, mistrzyni plastyki obrzędowej, promotorka tradycji i kultury kurpiowskiej oraz Stanisława Ewa Skowysz-Mucha (Lipsk, woj. podlaskie) – pisankarka, prowadzi Muzeum Lipskiej Pisanki, założycielka Stowarzyszenia Miłośników Lipskiej Pisanki i Tradycji, organizatorka warsztatów tradycyjnego pisankarstwa.

Laureatką w kategorii II dla Mistrza tradycji została Anna Chuda (Posadowo, woj. wielkopolskie) – śpiewaczka ludowa, tancerka i gawędziarka z Biskupizny. Prowadzi warsztaty śpiewacze, udziela konsultacji młodszym artystom ludowym. W kategorii III dla twórców za pisarstwo ludowe nagrodzono Barbarę Kryszczuk (Turkowice, woj. lubelskie) – poetkę i prozatorkę. W jej twórczości dominują tematy związane z kulturą ludową i religijną.

W kategorii IV dla badaczy, naukowców i animatorów laureaci to: Donat Niewiadomski (Lublin, woj. lubelskie) – historyk literatury, folklorysta, regionalista, animator kultury, ekspert i autorytet w dziedzinie literatury ludowej oraz Elżbieta Piskorz-Branekova (Warszawa, woj. mazowieckie) – etnografka, specjalistka od polskich strojów ludowych i haftu tradycyjnego, kolekcjonerka. Prowadzi działalność badawczą i wydawniczą w zakresie strojów tradycyjnych.

Nagrodzona w kategorii V dla kapel ludowych została Kapela Ludowa z Gniewczyny Łańcuckiej (Gniewczyna Łańcucka, woj. podkarpackie) – jedna z nielicznych tradycyjnych kapel ludowych muzykujących w regionie przeworskim. Chroni i popularyzuje materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe.

W kategorii VI dla zespołów folklorystycznych uhonorowano: Góralski Teatr Pieśni „Dunawiec” (Zbylutów, woj. dolnośląskie) – składający się z potomków polskich reemigrantów z Bukowiny – górali czadeckich, którzy przybyli na Dolny Śląsk w 1947 r. Należy do nielicznych w regionie grup, które oprócz gwar, obrzędów i repertuaru dawnych pieśni, zachowały tradycyjne stroje odświętne oraz Zespół Regionalny „Wilamowice” (Wilamowice, woj. śląskie) – Wilamowianie są potomkami XIII-wiecznych osadników Zachodniej Europy. W repertuarze zespołu znajdują się tańce i pieśni śpiewane w Wilamowicach, z licznymi wpływami z innych regionów Polski i Europy.

Laureatami w kategorii VII dla instytucji i organizacji zasłużonych w opiece i upowszechnianiu kultury ludowej zostali: Gminny Ośrodek Kultury w Podegrodziu (Podegrodzie, woj. małopolskie) – realizuje misję ochrony pokoleniowego przekazu i popularyzacji dziedzictwa kulturowego regionu Lachów Sądeckich i Podegrodzkich oraz Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim (Gorzów Wielkopolski, woj. lubuskie) – prowadzi działalność w czterech filiach w zakresie gromadzenia zbiorów, upowszechniania dziedzictwa kulturowego.

W ramach Nagrody im. Oskara Kolberga po raz kolejny przyznana zostanie również nagroda specjalna dla wyjątkowego ucznia wskazanego przez Mistrza Tradycji. W tym roku wyróżnienie otrzyma Maria Polowczyk.

Uroczysta gala wręczenia nagród odbędzie na Zamku Królewskim w Warszawie 12 września br. Laureaci otrzymają Medale im. Oskara Kolberga projektu Anny Jarnuszkiewicz, pamiątkowe dyplomy i nagrody finansowe ufundowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego.

Jak podano w komunikacie, zespół Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca odwiedzi wszystkich laureatów w regionach, z których pochodzą, w miejscach ich działań twórczych. Ze spotkań powstaną materiały audiowizualne, które zostaną zaprezentowane podczas gali.

Organizatorem Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Konkurs i gala realizowane są przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu i jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze. (PAP)

akn/ dki/