W czwartek przed Sejmem odbył się protest pielęgniarek i położnych pt. "Polityka tworzy armię pielęgniarek z tektury", który miał formę happeningu. Jego celem było zwrócenie uwagi na braki kadrowe pielęgniarek w publicznym systemie ochrony zdrowia i bezczynność polityków w tym zakresie.

W związku z przedłużającymi się pracami nad obywatelskim projektem ustawy dot. wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych, pielęgniarki i położne po raz kolejny skierowały w czwartek list do premiera Donalda Tuska, minister zdrowia Izabeli Leszczyny oraz marszałka Sejmu Szymona Hołowni. Zaapelowały w nim o rzeczywiste podjęcie dialogu i prac nad projektem.

"Obecne prawodawstwo pozwala na degradowanie pielęgniarek z tytułem magistra i specjalizacją oraz wprowadzać je do niższych grup wyłącznie ze względów ekonomicznych. W związku z tym, wiele z nich ponownie zwraca się do izb o wydanie zaświadczenia na wykonywanie zawodu poza granicami Polski, czyli w UE" - powiedziała w czasie protestu przed Sejmem przewodnicząca Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych Krystyna Ptok.

Według danych Instytut Zdrowia Publicznego, Uniwersytetu Jagiellońskiego w 72 proc. polskich szpitali brakuje pielęgniarek. "30 proc. pielęgniarek zarejestrowanych w Centralnym Rejestrze Pielęgniarek i Położnych pracuje poza publicznym systemem w prywatnej opiece zdrowia, coraz częściej także w medycynie estetycznej" - zwróciła uwagę Ptok.

Przypomniała, że "w kraju jest średnio 5-6 pielęgniarek na 1000 mieszkańców". "Najtrudniejsza sytuacja jest w województwie lubuskim, gdzie na 1000 mieszkańców przypada zaledwie 4 pielęgniarki" - przekazano w czasie protestu. Zwrócono uwagę, że "w Unii Europejskiej jest 9,3 pielęgniarki na tysiąc mieszkańców, a w Niemczech jest nawet 13 pielęgniarek na 1000 mieszkańców. "Nawet w Czechach jest 9,4 na 1000 mieszkańców" - wskazał Ptok.

Wiceprezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych dr Ewa Molke zwróciła uwagę, w Polsce mimo kształcenia nowych roczników nie ma zastępowalności pokoleń. "Okręgowe Izby Pielęgniarek i Położnych wydały w ubiegłym roku 8,5 tys. praw do wykonywani zawodu, ale to jest wciąż zbyt mało, ponieważ dużo pielęgniarek osiąga wiek emerytalny. Obecnie różnica między absolwentami a osobami, które osiągają wiek emerytalny wynosi 3 tysiące pielęgniarek, a 2030 r. to będzie ponad 4,5 tysięcy" - wskazała Molke.

Zaznaczyła, że "niezbędne jest przestrzeganie minimalnych norm zatrudnienia i eliminowanie z systemu patologii w postaci jednoosobowych dyżurów obsad pielęgniarskich w placówkach ochrony zdrowia". "Chcemy, żeby miały możliwość wzięcia urlopu nad podratowanie zdrowia, aby mogły dłużej pracować w systemie, ponieważ ok. 30 proc. przekroczyło już 60. rok życia, a tylko co szósta ma mniej niż 40 lat" - powiedziała Molke.

Zwróciła uwagę, że "w Polsce średni wiek praktykującej pielęgniarki wynosi ponad 54 lata, a prawie co trzecia pielęgniarka i położna ma 51-60 lat". Ostrzegła, że "średni wiek pielęgniarek będzie rósł średnio o pół roku w każdym roku. To oznacza, że w 2030 r. średnie wiek pielęgniarek wyniesie ponad 57 a położnych blisko 54 lata.

Zaapelowała o wsparcie dla pielęgniarek w postaci mentoringu prowadzonego przez doświadczone pielęgniarki, opieki psychologicznej, możliwości szkoleń.

Mariola Semik, przewodnicząca regionu świętokrzyskiego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych, zwróciła uwagę, że w czasie pandemii COVID-19 pozwolono położnym pracować na wszystkich oddziałach szpitalnych, tymczasem obecnie, mimo dużych braków kadrowych pielęgniarek, nie mają takich możliwości. "Z powodu coraz mniejszej liczby urodzeń w wielu województwach zamyka się w szpitalach oddziały położniczo-ginekologiczne, co powoduje, że położne pozostają bez pracy, bądź proponuje im się stanowisko magazyniera czy pomocy medycznej, które są najniżej zaszeregowane" - powiedziała Semik.

Według prognoz do 2030 roku 65 proc. obecnie zatrudnionych pielęgniarek i 60 proc. położnych będzie w wieku uprawniającym do świadczeń emerytalnych.– powiedziała Ptok Łącznie w latach 2023-2030 w systemie będzie brakowało ponad 26 tys. osób, co oznacza, że w skali kraju będzie trzeba zamknąć 50 szpitali.

W ramach happeningu postawiono kilkadziesiąt tekturowych pielęgniarek.

Sejm 29 listopada 2023 r. skierował projekt przygotowany m.in. przez Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych do dalszych prac w komisjach zdrowia i finansów publicznych. Komisje powołały podkomisję do zajęcia się zmianami.

Projekt nowelizacji ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych wraz z podpisami popierających go obywateli złożono w Sejmie w poprzedniej kadencji - w maju 2023 r. a pierwsze czytanie przeprowadzono w lipcu i skierowano do komisji sejmowych. Inicjatywy obywatelskie nie są objęte zasadą dyskontynuacji, dlatego projekt ponownie wszedł pod obrady Sejmu nowej kadencji.

Pielęgniarki chcą systemu wynagradzania uwzgledniającego realnie posiadane kwalifikacje i wiedzę wynikającą z doświadczenia oraz minimalizującą różnice w wynagrodzeniach.

Proponowana zmiana dotyczy podwyższenia współczynnika pracy dla czterech z dziesięciu grup zawodowych. Nowelizacja ma zmniejszyć dysproporcje pomiędzy gwarantowanymi najniższymi wynagrodzeniami zasadniczymi pracowników należących do grupy stażystów, lekarzy i lekarzy dentystów bez specjalizacji oraz grupy pozostałych zawodów medycznych związanych bezpośrednio z udzielaniem świadczeń zdrowotnych.

Zgodnie z obowiązującymi dziś przepisami podstawą ustalenia współczynnika pracy na danym stanowisku jest wymagane wykształcenie lub specjalizacja. Jednocześnie ustalanie poziomów najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników medycznych i pracowników działalności podstawowej ma następować tylko raz w roku, w stałej dacie - 1 lipca każdego roku kalendarzowego.

"W praktyce pracownicy uzyskują wyższe poziomy wykształcenia i kwalifikacji systematycznie w sposób ciągły przez cały rok. Pracownicy mogą przedłożyć podmiotom leczniczym dokumenty potwierdzające zakończenie kształcenia i podniesienie kwalifikacji dopiero po ich formalnym odebraniu od podmiotów kształcących i często nie jest to możliwe do wykonania bezpośrednio przed 1 lipca danego roku. Z kolei pracodawca nie jest zobowiązany do uwzględnienia w wynagrodzeniu pracownika tego, że w związku z nabyciem wyższych kwalifikacji został zaliczony do grupy zawodowej o wyższym współczynniku pracy określonym w załączniku do ustawy, a przecież podmioty lecznicze od razu korzystają z nowych umiejętności i podniesionych kwalifikacji pracowników" – wskazano w uzasadnieniu do projektu. (PAP)

Autor: Magdalena Gronek

mgw/ agz/