Projekt ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe zakłada wprowadzenie "bezpiecznego kredytu" z dopłatą państwa do rat oraz konta mieszkaniowego z dodatkową premią mieszkaniową z budżetu państwa. Projekt umożliwia też waloryzację dopłat do czynszów w ramach programu Mieszkanie na start. Chodzi o dopłaty realizowane z Funduszu Dopłat BGK za pośrednictwem gmin, które przystąpiły do programu. Z dopłat mogą korzystać m.in. najemcy osiedli PFR Nieruchomości.

Jak wskazano w Ocenie Skutków Regulacji, obecne przepisy nie pozwalają na waloryzację dopłat, co w przypadku wzrostu stawek czynszu pogarsza sytuację najemców. "W warunkach rosnącego wzrostu cen towarów i usług nie pozwala to na spełnienie celu, jaki dopłaty te miały realizować w chwili wprowadzania tego instrumentu, albowiem stanowią coraz mniejszy udział w płaconym przez najemcę czynszu" - zaznaczono.

Zgodnie z projektem, który ma być rozpatrywany na najbliższym posiedzeniu Sejmu, dopłaty będą mogły być waloryzowane, jednak o nie więcej niż o kwotę pozwalającą na zachowanie proporcji, jaką dopłata miała w stosunku do wysokości czynszu przed podniesieniem jego stawki.

Jednocześnie projekt zmniejsza w latach 2024–2028 limit maksymalnych wydatków budżetu na dopłaty do czynszów w ramach Mieszkania na start o 1,5 mld zł rocznie.

Jak podano w OSR, dotychczasowy stan realizacji programu "Mieszkanie na start" wskazuje relatywnie niski poziom wykorzystywania dopłat do czynszów w stosunku do ram finansowania programu ze środków budżetu państwa, jakie określiła ustawa w 2018 r.

Poinformowano, że według stanu na 31 grudnia 2022 r. do Banku Gospodarstwa Krajowego wpłynęło 116 wniosków w sprawie stosowania dopłat dotyczących inwestycji mieszkaniowych z obszaru 35 gmin, a liczba mieszkań objętych wnioskami o dopłaty do czynszu wyniosła łącznie 4,5 tys. Łączna kwota dopłat do czynszów prognozowanych do wypłaty w ramach złożonych wniosków w okresie 2019–2038 (dopłaty do czynszów mogą być stosowane przez okres 15 lat) wyniosła dotychczas 263 mln zł. Na koniec 2022 roku kwota dopłat do czynszów wypłacona na rzecz najemców wyniosła 9,9 mln zł, z czego 5,8 mln zł dotyczyło wypłat dokonanych w 2022 r. - zaznaczono.

Wysokość wydatków budżetu państwa na dopłaty do czynszów zapewniająca płynność programu oszacowano na poziomie odpowiednio 12 mln zł w 2023 r., 26 mln zł w 2024 r. oraz 55 mln zł w 2025 r. "Uwzględniając powyższe, przyjęte na poziomie 1,5 mld zł proponowane obniżenie limitu maksymalnych rocznych wydatków budżetowych na dopłaty do czynszów w latach 2024–2028 jest poziomem bezpiecznym" - oceniono. Dodano, że zmiana pozwoli na wdrożenie nowych programów wsparcia w ramach "Pierwszego mieszkania".

W projekcie zawarto też rozwiązania dotyczące społecznego budownictwa czynszowego (program SBC). Od 2015 r. BGK w ramach programu udziela preferencyjnych kredytów, które przyczyniają się do rozwoju budownictwa mieszkaniowego na wynajem o umiarkowanych czynszach, a także spółdzielczego lokatorskiego. Z kredytów SBC mogą korzystać towarzystwa budownictwa społecznego (TBS), społeczne inicjatywy mieszkaniowe (SIM), spółdzielnie mieszkaniowe i spółki gminne.

W związku z wysokimi stopami procentowymi w projekcie zaproponowano dodatkowe dopłaty do oprocentowania kredytów SBC. Jak podano w uzasadnieniu projektu, ma to stabilizować warunki spłaty kredytu w okresie pierwszych pięciu lat, a co za tym idzie - zapewnić tym podmiotom bezpieczne warunki finansowania, przyczynić się do większej liczby inwestycji oraz zapewnić lepsze warunki najmu najemcom tworzonych w ich ramach lokali mieszkalnych.

Większość zapisów ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe ma wejść w życie 1 lipca br. Zapisy dotyczące waloryzacji dopłat do najmu w ramach Mieszkania na start mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia.(PAP)

kmz/ mk/