Rząd przyjął ten - przygotowany w resorcie sprawiedliwości - projekt zmiany Kodeksu postępowania karnego w początkach roku. "Polskie prawo już obecnie w zdecydowanej części zapewnia realizację postanowień dyrektyw. Nowe przepisy zapewnią jeszcze wyższy poziom gwarancji procesowych dla dzieci będących podejrzanymi lub oskarżonymi w postępowaniu karnym" - zapowiadało Ministerstwo Sprawiedliwości.

"Chodzi tu najczęściej o osoby pomiędzy 17. a 18. rokiem życia, które popełniły przestępstwo. Wtedy odpowiadają one na zasadach określonych w Kpk. Do niektórych sprawców powyżej 15. roku życia też stosujemy zasady z Kpk" - wyjaśniał w Sejmie wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł. Dodał, że nie jest zmieniana Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Przedłożony projekt ma m.in. w Kpk zastąpić pojęcie "nieletni" sformułowaniem "podejrzany lub oskarżony, który nie ukończył 18 lat". Nowe rozwiązania zapewniają też małoletnim możliwość uczestniczenia w rozprawie w towarzystwie rodziców, osoby trzeciej wskazanej przez oskarżonego lub osoby ustanowionej przez sąd, która spełnia wymóg odpowiednich kwalifikacji do pracy z dziećmi.

"Przesądzamy, że dziecko będzie mogło być reprezentowane przez mamę, tatę, przedstawiciela ustawowego. Na rozprawie, czy posiedzeniu rodzice będą mogli wspierać swoje dziecko, które jest podejrzanym lub oskarżonym w wykonywaniu jego praw" - wskazał wiceminister Warchoł.

W projekcie przewidziano też, że "jeżeli udział tych osób nie będzie możliwy, zastąpi je asystent rodziny towarzyszący podejrzanemu lub oskarżonemu, który nie ukończył 18 lat, w czynnościach procesowych z jego udziałem". W związku z tym projekt przewiduje również nowelizację Ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Chodzi o doprecyzowanie zadań asystenta rodziny w ten sposób, aby mógł on towarzyszyć oskarżonym, którzy nie ukończyli 18 lat w posiedzeniu albo rozprawie z ich udziałem.

Ponadto planowana nowelizacja miałaby wprowadzić obowiązek przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w stosunku do każdego oskarżonego, który w chwili czynu nie ukończył 18 lat. Jak uzasadniono, przepis unijnej dyrektywy przewiduje "indywidualną ocenę dziecka będącego podejrzanym lub oskarżonym, co w polskiej praktyce systemowej oznacza konieczność przeprowadzenia wywiadu środowiskowego". Obecnie wobec oskarżonych poniżej 18. roku życia taki wywiad nie jest obowiązkowy.

Jednocześnie projekt zakłada wydanie nowych - dostosowanych do unijnych regulacji - wzorów pouczeń w postępowaniu karnym dla podejrzanych oraz dla osób objętych wnioskiem o wydanie europejskiego nakazu aresztowania, którzy nie ukończyli 18 lat.

W projekcie zmieniono też przepis Kodeksu karnego wykonawczego. Jako zasadę przewidziano w nim osobne przetrzymywanie młodocianych i osób dorosłych, wyjątkiem ma być sytuacja, kiedy "szczególne względy wychowawcze przemawiają za umieszczeniem dorosłego z młodocianym". Mogłoby to nastąpić jednak tylko wówczas, gdy nie byłoby sprzeczne z dobrem dziecka.

Z kolei w Kodeksie karnym zaproponowano zwiększenie kary za wytwarzanie niektórych treści pornograficznych z udziałem małoletnich - z dwóch do trzech lat więzienia podniesiona miałaby zostać górna granicę kary wymierzanej za produkcje treści pornograficznych, które zawierają wytworzony lub przetworzony wizerunek dziecka.

"Mam nadzieję, że zmiana będzie łączyła wszystkie siły polityczne. Do tej pory tak było, że w kwestiach przestępstw popełnianych na tle seksualnym, w szczególności wobec małoletnich, polski parlament był zawsze zgodny" - wskazał Arkadiusz Myrcha (KO).

Daniel Milewski (PiS) ocenił, że projekt zasługuje na dalsze procedowanie i ma wsparcie klubu PiS. Projekt pozytywnie ocenili także przedstawiciele innych klubów i kół, którzy wzięli udział w debacie.

Propozycją zajmie się teraz sejmowa komisja sprawiedliwości i praw człowieka. Komisja ma przedstawić swoje sprawozdanie do 6 marca br. (PAP)

autor: Marcin Jabłoński

mja/ mok/