„XX wiek, a w szczególności II wojna światowa, przyniósł największą w historii liczbę ofiar, szacowaną w milionach bezbronnych cywili. Instrumenty terroru wymierzono w grupy, społeczności i całe narody skazane na wyniszczenie decyzjami politycznymi, które uzasadniano totalitarnymi ideologiami” – zauważa Instytut Pileckiego. Twórcą pojęcia ludobójstwa był polski prawnik Rafał Lemkin, który jako jeden z pierwszych uznał, że ochrony wymagają nie tylko prawa jednostek, lecz także całych narodów i grup etnicznych. „Pierwsze jego badania, które doprowadziły go do sformułowania tego pojęcia, sięgają już wczesnych lat trzydziestych” – przypominają organizatorzy konferencji „Ludobójcze zbrodnie zaborczych reżimów. Od II wojny światowej do Ukrainy”. Celem tegorocznej konferencji w Pałacu Staszica w Warszawie jest przybliżenie działań zmierzających do napiętnowania i powstrzymania ludobójstwa.

„Chcemy przyjrzeć się działaniom prawników, także dyplomatów i polityków – nie tylko Polaków, lecz także osób innych narodowości – których celem była pomoc ofiarom wojny totalnej wymierzonej w ludność cywilną Europy i świata, a wreszcie wprowadzenie w przestrzeni międzynarodowej prawnych i politycznych mechanizmów, które w przyszłości skutecznie stałyby na straży prawa do życia jednostek i całych narodów” – piszą w zaproszeniu organizatorzy. Podczas sześciu paneli konferencji badacze będą dyskutować m.in. o ludobójstwie przeprowadzonym przez reżimy totalitarne w XX wieku, sposobach ich rozliczania oraz upamiętniania, ale również o współczesnych zbrodniach popełnianych przez reżim kremlowski na tymczasowo okupowanej części Ukrainy. Badacze z Polski i Ukrainy prześledzą również pierwsze próby osądzenia zbrodni rosyjskich okupantów, a także działania na rzecz nagłośnienia dramatu narodu ukraińskiego na forum międzynarodowym.

Konferencja organizowana jest w rocznicę jednego z największych sukcesów Rafała Lemkina, jakim było przyjęcie 9 grudnia 1948 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ „Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa”. Po jej przyjęciu prawnik zaangażował się w kampanię wokół ratyfikacji konwencji. Za dzień swojego triumfu uznał 14 października 1950 r., gdy konwencja stała się elementem prawa międzynarodowego po jej ratyfikowaniu przez dwadzieścia państw. W kolejnych latach apelował o rozszerzenie tego pojęcia na mordy popełniane w okresie pokoju. Wśród tego rodzaju czynów wymieniał m.in. spowodowaną przez władze ZSRS wielką klęskę głodu na Ukrainie.(PAP)

Autor: Michał Szukała

szuk/ aszw/