W ramach zawartej w grudniu 2020 roku umowy o handlu i współpracy (TCA), która reguluje stosunki między Wielką Brytanią a UE po brexicie, Londyn miał uzyskać dostęp do szeregu unijnych programów naukowych i badawczych. Są to Horizon Europe, unijny program finansowania badań i innowacji, Copernicus, program obserwacji Ziemi, który dostarcza danych na temat zmian klimatu, program badań jądrowych Euratom oraz program do nadzoru i obserwowania przestrzeni kosmicznej.

Ale jak wskazuje brytyjski rząd, choć od zawarcia umowy minęło już ponad 18 miesięcy, UE "nadal odmawia sfinalizowania dostępu Wielkiej Brytanii", co "powoduje poważne szkody dla badań i rozwoju zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i krajach członkowskich UE".

"UE wyraźnie narusza nasze porozumienie, wielokrotnie starając się upolitycznić istotną współpracę naukową, odmawiając sfinalizowania dostępu do tych ważnych programów. Nie możemy pozwolić, aby to trwało. Dlatego Wielka Brytania rozpoczęła teraz formalne konsultacje i zrobi wszystko, co konieczne, aby chronić społeczność naukową" - oświadczyła minister spraw zagranicznych Liz Truss.

W ramach procedury rozwiązywania sporów 30-dniowe formalne konsultacje są ostatnim krokiem przed rozpoczęciem procesu arbitrażowego.

"Komisja przyjmuje do wiadomości wniosek Wielkiej Brytanii o konsultacje i podejmie działania w tym zakresie zgodnie z obowiązującymi zasadami, określonymi w porozumieniu o handlu i współpracy (TCA)" - oświadczył w odpowiedzi rzecznik Komisji Europejskiej Daniel Ferrie. Ale wskazał, że TCA nie przewiduje konkretnego zobowiązania ani terminu, w którym UE miałaby włączyć Wielką Brytanię do programów unijnych.

Z Londynu Bartłomiej Niedziński (PAP)

bjn/ ap/