PAP zapytała wiceministra edukacji i nauki Włodzimierza Bernackiego o planowane systemowe zmiany w ustawach dotyczących nauki i instytucji naukowych. W odpowiedzi wskazał om na projekty zmian w Polskiej Akademii Nauk i projekt nowelizacji ustawy o Narodowym Centrum Nauki.

"Na poziomie MEiN, dokładnie departamentu nauki, przygotowaliśmy projekt nowelizacji ustawy o NCN" – powiedział Bernacki. Zaznaczył, że to, czy będzie procedowany dalej, zależy jednak m.in. od tego, jakie będą konsekwencje finansowe wprowadzenia tych zmian. Dodał, że nad projektem pracował też zespół powołany specjalnie do przygotowania nowelizacji tej ustawy.

Bernacki, dopytywany o to, kiedy ruszą prace w parlamencie nad tym projektem, stwierdził, że resort czeka na "decyzje mające charakter decyzji politycznych, ale też administracyjnych", dlatego nie jest w stanie sprecyzować terminu. Jak mówił, projekt "dyskutowany jest pomiędzy poszczególnymi środowiskami naukowymi."

"Krytyczne uwagi, jeśli chodzi o dotychczasową działalność NCN-u, kierowane są przede wszystkim przez uczonych, ale też przez środowiska polityczne zarówno z lewej, jak i z centrum i z prawej strony. Wśród krytycznych uwag dominują poważne zastrzeżenia dotyczące transparentności procedur przyznawania grantów" – powiedział wiceminister. Wskazał na problem braku możliwości skutecznego odwołania się naukowca od negatywnej decyzji w przypadku ubiegania się o grant.

Bernacki przyznał, że NCN nie uczestniczyło w dotychczasowych pracach nad projektem. "Na tym etapie konsultowanie projektu nie było zasadne, choćby ze względu na fakt niedostrzegania przez NCN zjawisk negatywnie ocenianych przez uczonych występujących o finansowanie badań. Po uzyskaniu akceptacji dla projektu nowelizacji ze strony rządowej i prezydenckiej zostanie on przesłany do konsultacji w trybie ogólnym przewidzianym dla wszystkich innych aktów prawnych" – dodał.

W opublikowanym 24 stycznia br. wywiadzie szef MEiN Przemysław Czarnek powiedział PAP: "Jest gotowa gruntowna nowelizacja ustawy o NCN. Dzisiaj (w piątek – PAP) wiceminister Włodzimierz Bernacki będzie przekazywał projekt do wykazu prac legislacyjnych po to, żeby rząd mógł się nim zająć już w najbliższych tygodniach i żeby w połowie roku, a najdalej w przyszłym półroczu mogły już obowiązywać nowe przepisy ustawy o NCN." Dodał, że te działania są przewidziane po to, aby proces udzielania grantów "był bardziej transparentny i sprawiedliwy".

NCN, odnosząc się w styczniu do zapowiedzi zmian zaplanowanych przez resort, przekazało PAP, że działa według najlepszych europejskich standardów, w sposób transparentny, przyznaje granty, opierając się wyłącznie na merytorycznych przesłankach i finansuje najlepsze projekty.

"Informacje o ewentualnych zmianach w funkcjonowaniu NCN niepokoją nas, ale jeszcze bardziej powinny niepokoić tysiące naukowców z całej Polski, często młodych, którzy dzięki programom NCN – i realizowanym przez nas we współpracy z NCBR (Narodowym Centrum Badań i Rozwoju – PAP) i NAWA (Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej – PAP) – mają szansę na realizację badań, zbudowanie własnych zespołów, stypendia w szkołach doktorskich lub zatrudnienie w polskich jednostkach naukowych, realizację staży zagranicznych w ważnych ośrodkach naukowych" – podkreśliła w informacji przesłanej PAP w styczniu Anna Korzekwa-Józefowicz z NCN.

NCN jest agencją wykonawczą powołaną w 2010 r. do wspierania działalności naukowej w zakresie badań podstawowych. Do jej zadań należy m.in. finansowanie badań, nadzór nad ich realizacją i współpraca międzynarodowa.(PAP)

Autor: Szymon Zdziebłowski

szz/ joz/