Prace nad tymi dwoma projektami komisja rozpoczęła na początku kwietnia. Członkowie komisji - oprócz wyboru projektu bazowego - wyrazili wtedy też ogólne opinie na temat planowanych zmian, a posłowie Koalicji Obywatelskiej, Solidarnej Polski, Polski 2050 i PSL zapowiedzieli złożenie licznych poprawek.

"Poprawek jest bardzo dużo, bardzo dużo zgłosiła opozycja, są poprawki ze strony Solidarnej Polski, są też poprawki techniczne i legislacyjne ze strony wnioskodawcy. Będzie to dosyć długo trwało" - powiedział dziennikarzom przed rozpoczęciem posiedzenia komisji jej przewodniczący Marek Ast (PiS). Jak dodał "jeżeli poprawki Solidarnej Polski będą zmierzały do twórczego poprawienia przedłożenia, to będziemy je popierać".

Na prace nad tymi projektami w czwartek komisja - jak powiedział Ast - "zarezerwowała cały dzień, gdzieś do godz. 18". Jak dodał, to czy projekt trafi na posiedzenie najbliższego Sejmu, będzie zależało od tempa prac nad poprawkami.

Wiceminister sprawiedliwości Sebastian Kaleta powiedział zaś w czwartek dziennikarzom, że "Solidarna Polska przygotowała pakiet poprawek". "W kwestii Izby Odpowiedzialności Zawodowej zamiast Izby Dyscyplinarnej nie będziemy kwestionować tej konstrukcji, którą zaproponował prezydent. (...) Nasze zastrzeżenia są związane przede wszystkim z możliwością kwestionowania statusu sędziów i one są podtrzymane" - zaznaczył Kaleta.

Prezydencka minister Małgorzata Paprocka w kontekście poprawek zwracała na poprzednim posiedzeniu komisji uwagę, że status sędziów powołanych przez prezydenta jest nienaruszalny. "Bardzo trudno zrozumieć zarzut do projektu ustawy dotyczący jakoby nadmiernego wpływu władzy wykonawczej na powoływanie sędziów. Wszystkich sędziów w Polsce powołuje prezydent na wniosek KRS" - mówiła. Dodała, że do szczegółowych założeń poprawek będzie się odnosiła na kolejnych etapach prac.

Uznany przez komisję sprawiedliwości za wiodący projekt prezydenta zakłada likwidację Izby Dyscyplinarnej SN; sędziowie, którzy w niej orzekają, mieliby możliwość przejścia do innej izby lub w stan spoczynku. W SN miałaby zostać utworzona Izba Odpowiedzialności Zawodowej. Spośród wszystkich sędziów SN, z wyjątkiem m.in. prezesów izb SN, miałyby być wylosowane 33 osoby, spośród których prezydent wybierać ma na pięcioletnią kadencję 11 sędziów do składu Izby Odpowiedzialności Zawodowej.

W tym projekcie zaproponowana została także instytucja określana mianem "testu bezstronności i niezawisłości sędziego", dająca każdemu obywatelowi - jak wskazywał prezydent - prawo do rozpatrzenia jego sprawy przez bezstronny i niezawisły sąd.

"Uważamy, że ta propozycja nie powinna znaleźć się w polskim porządku prawnym" - powiedział w czwartek Kaleta pytany przez PAP o ten fragment prezydenckiego projektu.

Z kolei projekt PiS przewiduje przekazanie rozstrzygania spraw dyscyplinarnych sędziów SN jako całości i pozostawienie Izbie Dyscyplinarnej tego sądu rozpatrywania spraw innych zawodów prawniczych. Ponadto - według projektu - sędzia nie mógłby być pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani dyscyplinarnej za wydane orzeczenie z wyjątkiem określonego wyjątku poważnych i całkowicie niewybaczalnych zachowań ze strony sędziego. Toczące się postępowanie karne lub dyscyplinarne sędziów w związku z wydanymi przez nich orzeczeniami, jeżeli nie mieszczą się w przewidzianym wyjątku, miałyby zostać umorzone.

W Sejmie jest jeszcze skierowany do dalszych prac w komisji, ale nierozpatrywany na razie, projekt nowej ustawy o SN autorstwa Solidarnej Polski. Przewiduje on nowy SN składający się tylko z dwóch Izb: Prawa Prywatnego oraz Prawa Publicznego, przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby sędziów SN do maksymalnie 30 i zakresu spraw rozpatrywanych przez ten sąd. Ci spośród obecnych sędziów SN, którzy nie zostaliby powołani do nowego SN, mogliby - przy odpowiednim stażu - przejść w stan spoczynku lub trafić do sądów apelacyjnych.

Wiceminister Kaleta podczas pierwszego posiedzenia komisji mówił, że projekt Solidarnej Polski "kompleksowo posuwa reformę sądownictwa do przodu, bo od kilku lat stoimy w miejscu". "Różne okoliczności natury politycznej zmuszają nas do obradowania nad różnymi rozwiązaniami, które mogą ingerować w porządek konstytucyjny. Takich rozwiązań pośrednich możemy szukać w proponowanych dziś projektach i będziemy nad nimi pracować, ale resort sprawiedliwości przygotował kompleksową reformę ustroju sądów powszechnych i mamy nadzieję, że w niedługim czasie spotkamy się na komisji, by o niej rozmawiać, już wówczas łącznie z docelowymi zmianami w SN" - zaznaczał Kaleta. (PAP)

autor: Marcin Jabłoński

mja/ ann/