Radio Opole » Kraj i świat
2021-12-07, 20:10 Autor: PAP

Warszawa/ Czworo laureatów odebrało tegoroczne Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej

Profesorowie: Bożena Kamińska-Kaczmarek, Jacek Jemielity, Grzegorz Pietrzyński i Cezary Cieśliński odebrali we wtorek Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2021. Uroczysta gala odbyła się na Zamku Królewskim w Warszawie.

Nagrody FNP są przyznawane za szczególne osiągnięcia i odkrycia naukowe, które „przesuwają granice poznania i otwierają nowe perspektywy poznawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju” oraz zapewniają Polsce znaczące miejsce w podejmowaniu najbardziej ambitnych wyzwań współczesnego świata. Nagrody FNP przyznano po raz 30. Każdy z laureatów otrzyma po 200 tys. zł.


Wyróżnienia są przyznawane przez Radę FNP w drodze konkursu w czterech obszarach: nauk o życiu i o Ziemi, nauk chemicznych i o materiałach, nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich oraz nauk humanistycznych i społecznych.


W tym roku, w obszarze nauk o życiu i o Ziemi laureatką została profesor Bożena Kamińska-Kaczmarek z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie. Doceniono ją za odkrycie mechanizmów, które powodują, że glejaki złośliwe tak przeprogramowują komórki odpornościowe, aby wspierały rozwój tych nowotworów mózgu.


W rozmowie z PAP prof. Kamińska-Kaczmarek przypomniała, że badania nad glejakiem rozpoczęła na początku lat dziewięćdziesiątych.


„Kiedy na początku roku 2000 pojawiły się granty polsko-niemieckie w dziedzinie neurologii, pomyślałam, że warto byłoby przyjrzeć się środowisku, w którym rośnie guz. Bo on przecież nie jest oderwany od reszty organizmu. Wtedy po raz pierwszy podjęliśmy próbę określenia, w jaki sposób guz wpływa na układ odpornościowy. Okazało się, że nowotwory złośliwe wyłączają układ odpornościowy człowieka i bardzo trudno go pobudzić. Potem skupiliśmy się na tym, jak ten proces odwrócić” – powiedziała laureatka.


Kamińska-Kaczmarek przyznała, że na drodze prowadzącej do odkrycia, za które została nagrodzona, były trudne momenty.


„Jeszcze parę lat temu pojawiały się różne badania, które przeczyły naszej ścieżce myślenia. Trudno było zrozumieć, o co chodzi, bo tych komórek odpornościowych w guzach mózgu było dużo i były róże. Dopiero, gdy wprowadziliśmy nową metodę, która pozwalała badać pojedyncze komórki, bardzo precyzyjnie byliśmy w stanie powiedzieć, ile tych komórek jest, jakie one są i co się w nich dzieje” – powiedziała. Dodała również, że obecnie największym wyzwaniem jest przekształcenie odkryć w terapię. „Chcemy, żeby nasza wiedza była wykorzystana do opracowania nowych leków” – powiedziała.


Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2021 w obszarze nauk chemicznych i o materiałach otrzymał profesor Jacek Jemielity z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego za opracowanie chemicznych modyfikacji mRNA jako narzędzi do zastosowań terapeutycznych i badań procesów komórkowych.


„Zająłem się mRNA i jego modyfikacją 20 lat temu. Wtedy niewiele osób myślało, że mRNA może być terapeutykiem” – powiedział w rozmowie z PAP prof. Jemielity.


„Początek był taki, że tworzyliśmy narzędzia do badania procesów komórkowych, żeby zrozumieć, jak procesy związane z mRNA funkcjonują w komórkach – to ciągle jest dla nas bardzo ważne, bo ta wiedza jest niezbędna, żeby poprawiać terapeutyczne mRNA” – doprecyzował Jemielity.


FNP wskazała, że wyniki badań prof. Jemielitego dotyczących opracowania chemicznych modyfikacji mRNA są istotne dla projektowania wielu nowych terapii opartych na mRNA. Obecnie prowadzonych jest kilkaset badań klinicznych z wykorzystaniem mRNA.


Z kolei profesor Grzegorz Pietrzyński z Centrum Astronomicznego im. M. Kopernika PAN w Warszawie otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2021 w obszarze nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich za precyzyjne wyznaczenie odległości do Wielkiego Obłoku Magellana.


„Gdybyśmy nie znali odległości do obiektów kosmicznych, nie wiedzielibyśmy, czym one są tak naprawdę” – powiedział PAP prof. Grzegorz Pietrzyński. Laureat wskazał, że pomiary odległości są pierwszym krokiem do odkrywania kosmosu.


Osiągnięcie prof. Pietrzyńskiego polega na wykonaniu pomiaru odległości do galaktyki Wielkiego Obłoku Magellana z największą jak dotąd dokładnością – wynoszącą 1 procent. Z jego ustaleń wynika, że WOM znajduje się w odległości 49,59 kiloparseków od Ziemi, czyli ok. 161 tys. lat świetlnych.


W obszarze nauk humanistycznych i społecznych doceniono profesora Cezarego Cieślińskiego z Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego za rozwiązanie kluczowych problemów deflacjonistycznej teorii prawdy. Według FNP, prof. Cieśliński wniósł przełomowy wkład w prace w tej dziedzinie, a jego nagradzana monografia „The Epistemic Lightness of Truth” z 2017 roku znacząco przyczyniła się do rozwoju deflacjonizmu. Zgodnie z myślą przewodnią monografii: prawda jest raczej narzędziem do dokonywania generalizacji, niż istotną cechą np. wypowiedzi. Wyrażana przez kogoś myśl, aby była prawdziwa, nie musi wcale strukturalnie odzwierciedlać stanu rzeczy w świecie.


„Moja dziedzina jest interdyscyplinarna – to jest filozofia i logika matematyczna. Kiedy mnie ludzie pytają, co udało mi się ustalić, to najprościej mi powiedzieć: konkret, twierdzenie, dowód. Z częścią filozoficzną jest trudniej, bo filozofowie nie tyle dowodzą twierdzeń, co argumentują. Te argumenty nie są tym samym, co dowody formalne. Ta filozoficzna część jest zawsze z natury rzeczy bardziej dyskusyjna” – powiedział w rozmowie z PAP prof. Cieśliński. Dodał, że na wybór tematu zainteresowania wpłynął nie żyjący już prof. Kotlarski. „To był proces wchodzenia w temat, rozmów z ludźmi – osób które poznałem – zwłaszcza prof. Kotlarskiego, który był matematykiem z PAN. Jestem przekonany, że to spotkanie miało bardzo duży wpływ na wybór tematyki” – powiedział Cieśliński.


Pytany o główną myśl, którą chciałby przekazać w dniu wręczenia nagrody FNP powiedział: „Warto jest walczyć. Jak człowiek jest młodym naukowcem, to przeżywa różne wątpliwości – uda mi się, czy mi się nie uda – czy ja właściwie wybrałem? Ważna jest twardość i zacięcie, wiara w dany temat i wiara we własne siły. Widziałem wielu ludzi, których uważałem za bardzo zdolnych, a którzy odpadli – zniknęli z powodów psychologicznych”.


Pytany o plany na przyszłość, Cieśliński odpałr, że wraz z 5-osobowym zespołem będzie kontynuował poszukiwanie odpowiedzi na pytania dotyczące prawdy. „Jestem w komfortowej sytuacji, bo nie pracuję sam – mam grupę badawczą złożoną z 5 osób. Pracujemy nad zagadnieniami teorii prawdy. Jest lista pytań otwartych, na które szukamy odpowiedzi. Wszystkie dotyczą prawdy” - opisał.


Kandydatów do Nagród FNP zgłaszają wybitni przedstawiciele nauki zaproszeni imiennie przez Zarząd i Radę Fundacji. Rada FNP pełni rolę Kapituły konkursu i dokonuje wyboru laureatów na podstawie opinii niezależnych ekspertów i recenzentów – głównie z zagranicy - oceniających dorobek kandydatów.


Nagrody FNP są przyznawane od 1992 r. Grono laureatów, łącznie z tegorocznymi zdobywcami Nagrody, liczy już 110 osób. Są wśród nich tak wybitne uczone i uczeni, jak m.in.: Timothy Snyder, Marcin Drąg, Andrzej Trautman, Jadwiga Staniszkis, Karol Modzelewski, Andrzej Paczkowski, Anna Wierzbicka, Ewa Wipszycka, Karol Myśliwiec, Tomasz Dietl, Andrzej Jajszczyk, Elżbieta Frąckowiak, Krzysztof Matyjaszewski, Jan Strelau, Jerzy Szacki, Andrzej Szczeklik, Piotr Sztompka, Andrzej Udalski.(PAP)


Autorka: Urszula Kaczorowska


uka/ agt/


Kraj i świat

2024-06-16, godz. 07:20 Aby zwiększyć bezpieczeństwo żeglarzy, energetycy chcą schować napowietrzne linie pod dna jezior i rzek Aby zwiększyć bezpieczeństwo żeglarzy na Mazurach i Suwalszczyźnie, przebudowane zostaną kolejne odcinki linii energetycznych, które krzyżują się ze… » więcej 2024-06-16, godz. 07:10 Kalendarz rocznic 17-23 czerwca 17 czerwca ---------- 1025 - Zmarł król Bolesław I Chrobry, władca Polski od 992 r. 1501 - W Toruniu zmarł król Jan I Olbracht, panujący od 1492… » więcej 2024-06-16, godz. 07:00 Izrael/ Armia wprowadza „przerwę taktyczną” w ofensywie Armia izraelska zapowiedziała wprowadzenie w niedzielę rano „przerwy taktycznej” w ofensywie na południu Strefy Gazy, by umożliwić dostarczenie Palestyńczykom… » więcej 2024-06-16, godz. 06:50 MEN: 22 czerwca w Białymstoku Okrągły Uczniowski Stół, otworzy cykl spotkań z młodzieżą 22 czerwca w Białymstoku odbędzie się Okrągły Uczniowski Stół, który ma być miejscem debaty uczniów szkół ponadpodstawowych z woj. podlaskiego na temat… » więcej 2024-06-16, godz. 06:50 Niemcy/ Poseł CDU: Ukraina nadal może wygrać, ale musi mieć kompleksowe wsparcie Ukraina nadal może wygrać, ale musi mieć kompleksowe wsparcie. Jak dotąd Niemcy w tym względzie działają poniżej swoich możliwości. Kanclerz Olaf Scholz… » więcej 2024-06-16, godz. 06:50 Prof. Mamcarz: podczas mistrzostw w piłce nożnej wśród kibiców zdarza się więcej zawałów serca (wywiad) Silne emocje, a także nadużywanie alkoholu powodują, że podczas mistrzostw w piłce nożnej wśród kibiców zdarza się więcej zawałów serca - ostrzega… » więcej 2024-06-16, godz. 06:50 Kardiolog: dla zdrowia serca najlepiej wcale nie pić alkoholu Wbrew dotychczasowym opiniom spożywanie nawet niewielkich ilości alkoholu nie jest korzystne dla serca, a może wręcz zwiększać ryzyko chorób układu krążenia… » więcej 2024-06-16, godz. 06:50 Liga NHL - "Nafciarze" się nie poddają Hokeiści Edmonton Oilers pokonali na własnym lodowisku Florida Panthers 8:1 i przedłużyli finałową serię play off w lidze NHL, w której to jednak rywale… » więcej 2024-06-16, godz. 06:40 Warszawa/ Od 1 lipca zacznie obowiązywać Strefa Czystego Transportu, złożono 1,5 tys. wniosków o wyłączenie Od 1 lipca zacznie obowiązywać Strefa Czystego Transportu (SCT). Dotąd wpłynęło 1,5 tys. wniosków o wyłączenie, czyli możliwość poruszania się po… » więcej 2024-06-16, godz. 06:40 USA/ Amerykanie spodziewają się ekstremalnych zjawisk pogodowych Duża część Ameryki przygotowuje się na ekstremalne warunki pogodowe w przyszłym tygodniu - od fali upałów na południu po możliwy śnieg w Górach Skalistych… » więcej
9101112131415
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »