W poniedziałek obchodzony jest Światowy Dzień Onkologii.

Choroby onkologiczne w Polsce stanowią drugą najczęstszą przyczynę zgonów. Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że każdego roku w naszym kraju na nowotwory złośliwe zapada ponad 160 tys. osób, a 100 tys. umiera z ich powodu.

Problem zachorowalności na nowotwory stanowi obecnie jedno z najważniejszych wyzwań zdrowotnych, przed którym stoi system ochrony zdrowia. Niezbędna jest właściwa prewencja i inwestycje w nowe technologie i terapie ratujące życie.

W odpowiedzi na to zapotrzebowanie Agencja Badań Medycznych (ABM) – w ramach ogłaszanych konkursu na realizację niekomercyjnych badań klinicznych – wspiera projekty poświęcone m.in. onkologii i hematologii. Monika Szwugier, starszy specjalista ds. komunikacji ABM, przekazała PAP, że agencja sfinansowała dotąd 127 projektów o łącznej wartości ponad 1 mld zł.

Wskazała, że Agencja Badań Medycznych rozpoczęła realizację m.in. programu mającego na celu opracowanie i wprowadzenie do Polski na szeroką skalę przełomowej terapii leczenia nowotworów przy użyciu modyfikowanych genetycznie limfocytów CAR-T cells (terapia adoptywna komórkami CART). Tego rodzaju terapia ma szczególne znaczenie w leczeniu białaczek u najmłodszych pacjentów.

"Technologia CAR-T cells zmienia perspektywę leczenia onkologicznego. Grant w kwocie 100 mln złotych wprowadzi nasz kraj do czołówki światowej w zakresie immunoterapii, co jednocześnie pozwoli nam uniezależnić się od oligopolu wielkich firm. Dzięki temu dostarczymy polskim pacjentom innowacyjne leczenie w wielokrotnie niższej cenie" – podkreśla prezes ABM Radosław Sierpiński.

Technologia CAR-T cells jest niezwykle droga. Terapia ta, jeszcze w ubiegłym roku była niedostępna dla pacjentów w Polsce. W tym roku została wpisana na listę terapii refundowanych.

W ostatnich latach znacznie zwiększa się zachorowalność na nowotwory skóry. Wśród nich największą grupę stanowią nowotwory niemelanocytowe, które wykrywa się średnio u 40-50 tys. pacjentów rocznie. Niemelanocytowe nowotwory skóry obejmują szeroki zakres nowotworów, w tym rogowacenia słonecznego, raka podstawnokomórkowego i raka kolczystkokomórkowego. Zmiany skórne tego typu są najczęściej występującymi nowotworami u osób o jasnej karnacji i w podeszłym wieku.

"Choć niemelanocytowe nowotwory skóry w stadium nieoperacyjnym/rozsianym obserwuje się stosunkowo rzadko, stanowią one poważny problemem kliniczny i społeczny dla chorych, a także ich rodzin i opiekunów. Choroba ta wiąże się bowiem ze znaczną i postępującą destrukcją tkanek skóry głowy, karku czy tułowia, a rozległe rany z owrzodzeniami skutkują cierpieniem i bardzo niską jakością życia chorych" – wyjaśnia Monika Szwugier z ABM.

Szansą dla chorych na nieoperacyjne/rozsiane niemelanocytarne złośliwe nowotwory skóry jest badanie dofinansowane przez Agencję Badań Medycznych, realizowane przez Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy pod kierownictwem prof. Iwony Ługowskiej.

"Zakładamy, że wyniki badania AGENONMELA mogą prowadzić do zmiany dotychczasowych standardów leczenia i racjonalizacji kosztów. Badanie to daje też szansę chorym na nowe metody terapeutycznych dla schorzeń, dla których standardowa medycyna nie oferuje żadnych rozwiązań, a przemysł farmaceutyczny nie inicjuje badań klinicznych. Pierwsi pacjenci już otrzymują leczenie w ramach projektu" – podkreśla lider projektu prof. Ługowska.

Osoby zainteresowane udziałem w badaniu, więcej informacji uzyskają, dzwoniąc od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00-15.00 pod numer tel. 22-54-633-81.

ABM finansuje także badania dotyczące ostrej białaczki limfoblastycznej, która należy do najbardziej agresywnych nowotworów. Wymaga stosowania bardzo intensywnej chemioterapii z wykorzystaniem wielu leków. Badania francuskich naukowców wykazały, że dołączenie do chemioterapii leku biologicznego – rytuksymabu – zwiększa skuteczność leczenia chorych na ten typ nowotworu.

"W ostatnich latach opracowano nową generację leków biologicznych. Jednym z nich jest obinutuzumab. W porównaniu do przeciwciał typu I (rytuksymab), charakteryzuje się większą zdolnością bezpośredniego indukowania śmierci komórkowej. W badaniu klinicznym wykazano jego większą skuteczność u chorych na przewlekłą białaczkę limfocytową, co stanowiło podstawę do rejestracji w tym wskazaniu. Jednak jak dotąd, nie prowadzono badań klinicznych nad stosowaniem obinutuzumabu u chorych na ostrą białaczkę limfoblastyczną" – mówi prof. Sebastian Giebel z Narodowego Instytutu Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego, Oddział w Gliwicach.

W ramach ogólnopolskiego projektu finansowanego przez Agencję Badań Medycznych, którego liderem jest prof. Giebel, zostanie porównana skuteczność i bezpieczeństwo stosowania rytuksymabu i obinutuzumabu w skojarzeniu z chemioterapią.

"Wyniki naszego badania mogą w przyszłości zmienić standard leczenia chorych na ostrą białaczkę limfoblastyczną" – podkreśla lider projektu.

Szczegółowe informacje na temat projektu pod nr. tel. 032-278-96-86 lub wysyłając e-mail na adres barbara.jarzebska@io.gliwice.pl

Szwugier zaznacza, że dzięki finansowaniu ze środków przyznanych przez Agencję Badań Medycznych realizację projektu badawczego poświęconego nowatorskiemu leczeniu ostrej białaczki limfoblastycznej u dorosłych rozpoczął także Instytut Hematologii i Transfuzjologii (IHiT). Celem projektu jest opracowanie nowych, bardziej skutecznych metod diagnostycznych i terapeutycznych u chorych na ostrą białaczkę limfoblastyczną w okresie nawrotu choroby.

"Dla naszego zespołu badawczego to bardzo ważny projekt. Opiera się on na wynikach badań przedklinicznych przeprowadzonych w IHiT, które wykazały, że zahamowanie aktywności niektórych enzymów (kinaz) w komórkach białaczkowych przywraca ich wrażliwość na standardowe leczenie. Chcemy zatem wykorzystać zarejestrowane i stosowane w innych wskazaniach onkologicznych nowatorskie leki z grupy inhibitorów kinaz do przełamania oporności na standardowe leczenie oparte na glikokortykosteroidach u tych pacjentów, którzy z powodu zaawansowania procesu chorobowego nie kwalifikują się do intensywnego leczenia nawrotu choroby" – wyjaśnia prof. Ewa Lech-Marańda, dyrektor Instytutu Hematologii i Transfuzjologii i kierownik projektu.

Szczegółowych informacji na temat projektu udziela Monika Juśko, koordynator badań klinicznych, Dział Badań Klinicznych IHiT email: mjusko@ihit.waw.pl, tel.: (22) 34-96-454.

ABM finansuje również badania dotyczące chłoniaka Hodgkina, nowotworu układu chłonnego. "Chorują głównie ludzie młodzi, co stanowi duży problem społeczny. Około 70-85 proc. chorych z zaawansowaną postacią choroby można wyleczyć chemioterapią I linii. Niestety rokowanie chorych opornych jest złe. Prawdopodobieństwo trzyletniego przeżycia wolnego od progresji wynosi tylko 30-40 proc., a długoletnie całkowite przeżycie nie przekracza 50 proc. Chorzy ci wymagają nowego innowacyjnego podejścia celem poprawy rokowania" – podkreśla prof. Jan Zaucha (GUMED), kierownik projektu finansowanego przez Agencję Badań Medycznych projektu.

Projekt prof. Zauchy służy poprawie wyników leczenia opornych na leczenie pierwszej linii chorych na chłoniaka Hodgkina. Do tego badania włączani są pacjenci, u których doszło do wznowienia choroby lub którzy są oporni na leczenie pierwszej linii.

Szwugier podnosi ponadto, że Agencja Badań Medycznych ogłosiła właśnie konkurs poszerzający obecną Sieć Badań Klinicznych o jednostki leczące choroby onkologiczne. Przyczyni się to – jak zaakcentowała – nie tylko do poprawy skuteczności leczenia pacjentów z chorobami onkologicznymi i ich dostępu do innowacyjnych terapii, ale także zwiększy udział polskich naukowców w rozwoju nauk medycznych oraz pozwoli zaspokoić potrzeby zdrowotne społeczeństwa i zlikwidować bariery obecnie występujące w systemie opieki onkologicznej. (PAP)

Autor: Katarzyna Lechowicz-Dyl

ktl/ joz/