W czwartek odbyła się konferencja prasowa, podczas której poinformowano o bieżących działaniach podejmowanych w związku budową plenerowego Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, będącego oddziałem Muzeum II Wojny Światowej.

Pełniący obowiązki dyrektora MIIWŚ prof. Grzegorz Berendt na początku swojego wystąpienia odniósł się do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16 września br. w sprawie spornej działki położonej na terenie historycznego Pola Bitwy na Westerplatte. Chodzi o obszar, na którym znajduje się m.in. pomnik Obrońców Wybrzeża.

W ubiegły piątek pojawiły się sprzeczne informacje dotyczące wspomnianego orzeczenia NSA. Rzecznik prasowy prezydent Gdańska Daniel Stenzel przekazał, że decyzją sądu działka wraca w zarządzanie miasta. Innego zdania jest kierownictwo Muzeum II Wojny Światowej, które tłumaczy, że zgodnie z wyrokiem NSA instytucja pozostaje pełnoprawnym posiadaczem nieruchomości i ma prawo kontynuować na niej działania inwestycyjne związane z budową nowej placówki muzealnej.

"Zgodnie z analizą prawną dokonaną w muzeum, nasza instytucja nieprzerwanie jest w posiadaniu kilku działek na terenie dawnej Składnicy Wojskowej na Westerplatte. W tej materii nic się nie zmieniło i dzięki temu możemy wykonywać wszelkie czynności przygotowawcze, wykonawcze związane z realizacją inwestycji budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Proces inwestycyjny przebiega zgodnie z planem. Już niedługo będziemy mogli zobaczyć kolejne efekty tych działań" - oświadczył w czasie czwartkowego briefingu Grzegorz Berendt.

O zrealizowanych i nadchodzącym pracach na Westerplatte opowiedział kierownik działu archeologicznego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku Filip Kuczma.

"Kontynuujemy naszą misję na Westerplatte, jak również badania archeologiczne, które są częścią inwestycji związanej z budową nowej placówki muzealnej. W ciągu 7 etapów prac wykopaliskowych przebadaliśmy obszar o powierzchni 4,5 tys. mkw. Udało nam się zlokalizować, odsłonić i udokumentować relikty kilku kluczowych budynków z perspektywy historii Wojskowej Składnicy Tranzytowej: willi oficerskiej, wartowni nr 5, starych koszar, budynku administracyjnego, kasyna podoficerskiego. W 2019 roku odnaleźliśmy mogiły 9 westerplatczyków. Do chwili obecnej ustalona została tożsamość sześciu poległych. Powstał też projekt nowego cmentarza, na którym godnie i z szacunkiem zostaną złożone szczątki Obrońców Westerplatte" - powiedział Kuczma.

Muzealni archeolodzy nadzorują także prace saperskie, prowadzone przez żołnierzy Wojska Polskiego na terenie dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Jak poinformował Kuczma, do tej pory z materiałów niebezpiecznych i wybuchowych oczyszczono obszar o powierzchni niemal 12 ha. Usunięto ok. 2,5 tysiąca sztuk materiałów wybuchowych i niebezpiecznych, takich jak: bomby lotnicze, pociski artyleryjskie, granaty moździerzowe i ręczne oraz amunicja strzelecka.

W trakcie dotychczas zrealizowanych etapów badań archeologicznych i prac saperskich muzeum pozyskało ponad 50 tys. zabytków, z czego niemal 25 tys. to artefakty o dużej wartość historycznej i ekspozycyjnej, które obrazują burzliwą historię półwyspu od połowy XVII do połowy XX w. Większość pozyskanego zbioru stanowią przedmioty związane ze służbą żołnierzy polskich na Westerplatte i walkami prowadzonymi w trakcie obrony Składnicy.

Z inicjatywy MIIWŚ wykonywane są także nieinwazyjne badania geofizyczne, którymi docelowo zostanie objęty cały teren dawnej Składnicy. Ich celem jest uzyskanie informacji o położeniu i rozmiarach niewidocznych dziś reliktów budynków znajdujących się niegdyś na Westerplatte, lejów po bombach i pociskach artyleryjskich oraz innych obiektów archeologicznych.

"Z początkiem przyszłego miesiąca rozpoczynamy kolejny, ósmy już etap badań archeologicznych na Westerplatte. Będą one trwały trzy miesiące. W trakcie tego etapu przebadamy obszar o łącznej powierzchni 300 mkw. Będziemy kończyć dokumentację obszaru przyszłego cmentarza. Będziemy też kontynuować naszą misję, polegającą na odkryciu szczątków wszystkich westerplatczyków, którzy polegli w trakcie 7 dniowej obrony Westerplatte we wrześniu 1939 roku. W związku z tym planujemy otworzyć cztery wykopy w lokalizacjach wybranych na podstawie kwerend archiwalnych. Spodziewamy się tam odkryć szczątki legionisty Mieczysława Krzaka, który zginął najprawdopodobniej 2 września 1939 roku w okolicy placówki Fort i został w tym miejscu prowizorycznie pochowany. Ta prowizoryczna sytuacja trwa już 82 lata – zamierzamy to zmienić" - powiedział Filip Kuczma.

Ponadto, w trakcie VIII etapu zostaną przeprowadzone kompleksowe badania geofizyczne na terenie półwyspu, obejmujące łącznie powierzchnię ponad 9 hektarów. Planowane są także kolejne prace saperskie.

Nowe muzeum będzie powstawać etapami. Całość ma być gotowa do 2027 r. Koszt inwestycji został oszacowany na ok. 200 mln zł. (PAP)

Autor: Anna Wydorska

anm/ aszw/