Minister odpowiedzialny za sprawy europejskie uczestniczył w poniedziałkowej sesji otwarcia Europejskiego Kongresu Gospodarczego, zorganizowanej pod hasłem „Gospodarka - czas odbudowy”. Odpowiadając na pytanie prowadzącego debatę Jerzego Buzka o główne strategiczne zmiany w Unii Europejskiej po czasie pandemii, wskazał na ich trzy obszary.

Szymański przypomniał, że jeszcze w 2016 r. pojęcie „autonomii strategicznej” było w perspektywie europejskiej ograniczone do kwestii bezpieczeństwa. „Dzisiaj to pojęcie jest zdominowane przez nowe myślenie na temat zarządzania gospodarczego w UE. Wysiłki państw Unii na rzecz przeciwdziałania skutkom ekonomicznym pandemii spowodowały podważenie większości filarów dotychczasowego porządku regulacyjnego w UE” – zaznaczył.

Wskazał, że choć wiele osób uspokaja się, że to podważenie filarów jest incydentalne, czasowe i ma charakter antykryzysowy, a po ustaniu kryzysu nastąpi powrót do wcześniejszych ram, sam ma wątpliwości, czy rzeczywiście tak będzie. „To nie jest narzekanie, to nie jest opozycja – to po prostu przyjęcie do wiadomości, że świat, ale także Unia w tym obszarze bardzo poważnie zmienią się” – stwierdził.

„Jak poważnie, to zobaczymy, ale proszę zwrócić uwagę, że wraz z pandemią de facto zawiesiliśmy reguły pomocy publicznej i znaczną część polityki konkurencji. To ma swoje uzasadnienie, to może przynieść olbrzymie szanse, natomiast musimy być ostrożni, aby nie poszło to za daleko” – zastrzegł Szymański.

Przyznał, że Polska dotąd, szczególnie w zakresie pomocy publicznej, reagowała zwykle negatywnie na takie plany, obawiając się, że znacznie bogatsze gospodarki „zaleją pieniędzmi” swoje najważniejsze sektory, doprowadzając w ten sposób do trwałej nierównowagi – do zniekształcenia zasad konkurencji na wspólnym rynku. „To był bardzo uzasadniony pogląd” – podkreślił.

„Dzisiaj, po pierwsze, jesteśmy znacznie bardziej dojrzali, jesteśmy bogatsi, mamy więcej zasobów; jesteśmy jak gdyby odważniejsi w tym względzie; dlatego nie odrzucamy tej dyskusji. Jesteśmy otwarci na racjonalną dyskusję o korekcie zasad pomocy publicznej i polityki konkurencji” – zadeklarował Szymański.

Wskazał także, że Unia Europejska była przez bardzo długi czas była kluczowym graczem, jeśli chodzi o promocję handlu międzynarodowego w najbardziej ambitnym wymiarze.

„Dzisiaj oprócz tego, że – mogliśmy to zauważyć jeszcze przed pandemią - mamy bardzo poważną stagnację, jeśli chodzi o zdolność do finalizowania rozmów handlowych nawet z najbliższymi krajami (…), zupełnie świadomie, nie na zasadzie kryzysowej mówimy jako Unia - i Polska się z tym zgadza – że musimy skorygować naszą politykę handlową w taki sposób, aby zależności, które nam bardzo dokuczyły w okresie kryzysu, zostały skorygowane, zmniejszone” – ocenił minister ds. UE.

Zaakcentował, że kluczowe będą tu szczegóły. „Nie chcielibyśmy, aby pod tym pretekstem niektóre, dobrze znane stolice po prostu powróciły do starego i nieudanego protekcjonizmu, ale rozmowa nt. korekty polityki handlowej jest rzeczą oczywistą. To już się stało i to się nie odstanie” – podkreślił.

„Trzecia rzecz, filar, to jest problem zadłużenia i deficytu: dzisiaj średni poziom długu w Unii Europejskiej to 93 proc. (PKB), w strefie Euro to jest prawie 100 proc. Deficyt ostatnio policzony przez Eurostat to jest powyżej 8 proc., czyli daleko poza regułami, które do tej pory były uważane za święte” – zaznaczył Szymański.

„To będzie przedmiotem olbrzymiego sporu, ponieważ część państw nie będzie chciało się przyzwyczaić do tej nowej normy, bo to jest sytuacja oczywiście groźna, ale z pewnością te państwa, które zawsze dopominały się dużo bardziej elastycznej polityki w tym względzie, mają dzisiaj potężny argument w ręku: mają praktyczne doświadczenie walki z pandemią przy pomocy tego typu instrumentów, przy pomocy zmasowanej pomocy publicznej, która dzisiaj odbija się na poziomie zadłużenia państw” – stwierdził minister ds. UE.

„To są rzeczy nowe, to jest nowa rzeczywistość popandemiczna, która w jakiejś części z nami zostanie” – skonkludował Konrad Szymański.(PAP)

autorzy: Mateusz Babak

mtb/ kon/ mab/ lun/ pad/