Podczas czwartkowej uroczystości Komendantowi Wojewódzkiemu Policji w Katowicach insp. Romanowi Rabsztynowi i Prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia "Rodzina Policyjna 1939 r." Teresie Brackiej asystowali policjanci z posterunku honorowego. Oprawę muzyczną zapewniła Orkiestra Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach.

Powstanie niezależnej śląskiej policji było następstwem podziału Górnego Śląska w 1922 r. pomiędzy Polskę a Niemcy. Spowodowało to konieczność określenia zasad działania służb bezpieczeństwa publicznego na obszarze włączonym do II Rzeczypospolitej. Na mocy ustawy sejmowej z 15 lipca 1920 r. teren ten posiadał szeroką autonomię.

W wyniku ścierania się różnych koncepcji ostatecznie ustalono, że woj. śląskie będzie miało własną formację porządkową, wzorowaną na Policji Państwowej. Policja Województwa Śląskiego została utworzona rozporządzeniem wojewody śląskiego z 17 czerwca 1922 r. Podlegała bezpośrednio wojewodzie oraz Sejmowi Śląskiemu i była utrzymywana ze środków Skarbu Śląskiego.

Na jej czele stał główny komendant. Większość kadry stanowili powstańcy śląscy oraz dawni funkcjonariusze służący w formacjach policyjnych okresu powstań śląskich i plebiscytu oraz walk o niepodległość, takich jak Milicja Górnośląska, Milicja Polska Księstwa Cieszyńskiego, Milicja Śląska, Policja Górnego Śląska oraz Żandarmeria Górnego Śląska.

W ocenie historyków, Policja Województwa Śląskiego była formacją nowoczesną, doskonale wyszkoloną i uzbrojoną. Przez 17 lat śląscy policjanci pełnili służbę, stojąc na straży porządku publicznego, strzegli granic i zwalczali dywersję. W 1939 r. wzięli udział w walkach granicznych, staczając ponad 40 potyczek. Następnie, zgodnie z rozkazem, ewakuowali się na wschód.

Po 17 września większość funkcjonariuszy znalazła się na terenach zajętych przez Sowietów. Zostali przez nich potraktowani wyjątkowo wrogo, doszło wówczas do pierwszych egzekucji. Pozostali, razem z kolegami z Policji Państwowej, skierowani zostali do obozów odosobnienia. Tam po przesłuchaniach uznano ich za grupę nienadającą się do reedukacji politycznej i decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii Bolszewików z 5 marca 1940 r. skazano na śmierć.

Korpus śląskiej policji liczył w tym czasie ponad 3 tys. ludzi. Większość z nich dostała się w ręce Sowietów. Szacuje się, że straty osobowe śląskiej policji poniesione w wyniku wojny wyniosły prawie 80 proc. Większość zginęła w wyniku zbrodni katyńskiej. Zostali rozstrzelani w Kalininie (obecnie Twer) i pogrzebani w Miednoje wiosną 1940 r. Spoczywa tam 6311 polskich policjantów, z których 1231 służyło w Policji Województwa Śląskiego.

Wielu policjantów, którzy wpadli w ręce niemieckie - zwłaszcza tych, którzy wcześniej brali udział w akcji powstańczo-plebiscytowej - trafiło do niemieckich obozów koncentracyjnych. Ci, którzy przeżyli, po wojnie nierzadko byli szykanowani przez władze komunistyczne.(PAP)

autor: Marek Błoński

mab/ dki/