Celem rządowego projektu jest wdrożenie do polskiego porządku prawnego przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie działań zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych. Rozporządzenie to weszło w życie 1 stycznia 2015 roku.

Przepisy mają zapobiec niekorzystnemu wpływowi inwazyjnych gatunków na różnorodność biologiczną.

Podczas pierwszego czytania projektu na posiedzeniu komisji wiceminister klimatu i środowiska Małgorzata Golińska tłumaczyła, że inwazyjne gatunki obce (IGO) to rośliny, zwierzęta, grzyby i inne organizmy, które zagrażają rodzimym ekosystemom, rodzimej przyrodzie, bo są dla naszego terenu obce, mogą też negatywnie wpływać na zdrowie człowieka. Wskazała, że wraz z rozwojem globalnego transportu zagrożenie sprowadzania gatunków obcych, przez przypadek lub świadomie, jest coraz większe.

Jak mówiła, projekt zapewnia należyte informowanie społeczeństwa o inwazyjnych gatunkach obcych poprzez stworzenie centralnego rejestru, w którym będą gromadzone dane dotyczące występowania w środowisku IGO i środków zaradczych wobec IGO. Podkreśliła, że proponowane przepisy ustanawiają zasadę, że wprowadzający inwazyjny gatunek do środowiska płaci karę.

"Ponadto projekt odnosi się do problemu tzw. cyrków amatorskich poprzez wyłączenie ich z katalogu podmiotów zwolnionych z zakazów obowiązujących w stosunku do gatunków niebezpiecznych. Po wprowadzeniu wyłączenia część osób fizycznych, by ominąć przepisy, zakładało działalność cyrkową i uzyskiwało stosowne zezwolenia od powiatowego lekarza weterynarii otwierając w ten sposób drogę do legalnego posiadania gatunków niebezpiecznych" - wyjaśniła Golińska.

Joanna Mucha (Polska 2050) złożyła wniosek formalny o odroczenie posiedzenia argumentując to dużą liczbą poprawek legislacyjnych, które członkowie komisji dostali na pół godziny przed posiedzeniem. Wniosek został odrzucony.

Golińska przekonywała, że pilne zajęcie się projektem wynika z konieczności zamknięcia procedury naruszeniowej wobec Polski i uniknięcia skargi do TSUE. Stwierdziła, że gdyby były znaczne opóźnienia w rozpatrywaniu projektu, Sejm mógłby się nim zająć dopiero na lipcowym posiedzeniu. Jednocześnie zapewniła, że złożone przed posiedzeniem komisji poprawki legislacyjne nie wnoszą wielu zmian w projekcie.

Klaudia Jachira (KO) zwróciła uwagę na dodatkowe zadania związane ze zwalczaniem gatunków inwazyjnych narzucone gminom bez dania im gwarancji ich finansowania. Jak mówiła, nie ma też szacunków, ile te zadania będą kosztować gminy. Zauważyła, że w wykazie IGO brakuje niektórych gatunków inwazyjnych.

Natomiast Mucha podnosiła, że zabrakło szerokich konsultacji projektu. Ponadto, jak wskazała, gminy nie wiedzą, w jaki sposób usuwać gatunki inwazyjne, nikt też nie został wyznaczony do odbioru gatunków inwazyjnych. Katarzyna Piekarska (KO) oceniła, że potrzebna jest edukacja społeczeństwa, wyraziła też obawy o uśmiercanie zwierząt, które należą do IGO.

Golińska poinformowała, że konsultacje były publiczne i każdy, kto chciał, mógł w nich wziąć udział. Podkreśliła, że celem działań wobec IGO nie jest ich ochrona, tylko dążenie do eliminacji, z zachowaniem zasad, jeśli chodzi o dobrostan zwierząt. Odnosząc się do zastrzeżeń o brakach na liście krajowej czy unijnej IGO, zaznaczyła, że komisja zajmuje się treścią ustawy, natomiast rozporządzenia, które będą zawierać wykazy IGO, będą poddane kolejnym konsultacjom. Najpierw musi być upoważnienie, które da ustawa - dodała.

Wiceminister zapewniła, że zadania związane z IGO nie są dla gmin nowe i są wspierane z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich funduszy.

Komisja przychyliła się do kilkudziesięciu poprawek, głównie ujednolicających i redakcyjnych. Jachira, Mucha i Piekarska złożyły poprawkę wykreślającą zapis o odstrzałach zwierząt, które "prawdopodobnie spełniają kryteria uznania za IGO". Poprawka nie zyskała poparcia większości.

Wiceminister Golińska zapowiedziała zaproponowanie poprawek uściślających podczas drugiego czytania projektu.

Projekt reguluje zadania organów administracji publicznej oraz innych podmiotów w zakresie zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się gatunków obcych.

Inwazyjne gatunki obce, które stwarzają zagrożenie dla naszego kraju, zostaną określone w rozporządzeniu Rady Ministrów. Nowe rozwiązania mają wejść w życie po trzech miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach. (PAP)

Autor: Karolina Mózgowiec

kmz/ mmu/