Franciszek Rataj Paweł urodził się 9 października 1894 w Łagowie w ziemi lubuskiej. Podczas I wojny światowej służył w armii pruskiej, w której dosłużył się rangi podporucznika. W grudniu 1918 roku zaangażował się w przygotowania a następnie w samo powstanie wielkopolskie, w którym pełnił funkcję dowódcy batalionu.

Po przyłączeniu Wielkopolski do Polski został oficerem 1 Pułku Strzelców Wielkopolskich, w którego szeregach już wiosną 1919 roku walczył pod Lwowem i Stryjem w marcu 1919, a następnie w wojnie polsko-bolszewickiej. W trakcie bitwy warszawskiej za zasługi na polu bitwy został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari przez marszałka Józefa Piłsudskiego, a wkrótce potem awansowany do stopnia kapitana.

W styczniu 1921 roku wraz z grupą wielkopolskich oficerów Franciszek Rataj zgłosił się do służby na Górnym Śląsku, gdzie zasilili szeregi konspiracyjnej organizacji bojowej o nazwie Dowództwo Obrony Plebiscytu. Po wybuchu III powstania śląskiego został mianowany dowódcą 8 Pszczyńskiego Pułku Piechoty, który od jego nazwiska nazwanym był "pułkiem Rataja".

Oddział ten odznaczył się szczególnie podczas bitwy o Górę Świętej Anny.

W okresie międzywojennym pozostał w armii, pełniąc funkcję dowódcy batalionu w 58 Pułku Piechoty Wielkopolskiej. W roku 1923 otrzymał stopień majora, a w roku 1932 został komendantem Powiatowej Komendy Uzupełnień w Toruniu.

Od początku niemieckiej okupacji pełnił odpowiedzialne funkcje w strukturach konspiracji. Jako dowódca zgrupowania Paweł walczył w powstaniu warszawskim podporządkowując się zgrupowaniu Radosław. W jego szeregach walczył na Woli i Starym Mieście. 13 sierpnia został dowódcą odcinka w Grupie AK Północ. Po przejściu do Śródmieścia dowodził zachodnim odcinkiem obrony powstania. Od 20 września 1944 roku pełnił funkcję dowódcy 15 Pułku Piechoty "Wilków" AK.

Po upadku powstania trafił do obozu jenieckiego w Łambinowicach, skąd później przewieziono go do oflagu w zachodnich Niemczech. Po wojnie zamieszkał w Poznaniu.

Franciszek Rataj zmarł 30 września 1958 roku.