Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Niemcy rozbili oddział specjalny Armii…
2023-06-05, 12:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka

80 lat temu Niemcy rozbili oddział specjalny Armii Krajowej "Osa"-"Kosa 30"

Kwatera żołnierzy Armii Krajowej na Powązkach. [Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Kwatera żołnierzy Armii Krajowej na Powązkach. [Narodowe Archiwum Cyfrowe]
80 lat temu - 5 czerwca 1943 roku - Niemcy rozbili oddział specjalny Armii Krajowej "Osa"-"Kosa 30". Doszło do tego podczas ślubu jednego z żołnierzy w kościele św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży w Warszawie. Niespodziewanie budynek otoczyło gestapo. Aresztowano niemal 90 uczestników ceremonii, w tym 25 żołnierzy. Do dziś nie wiadomo, kim był zdrajca, który umożliwił Niemcom rozbicie oddziału AK.
12 lipca 1943 roku aresztowano także szefa sztabu "Osy"-"Kosy 30" Mieczysława Kudelskiego "Wiktora", który podjął próbę odtworzenia oddziału. Wydarzenia te zmusiły dowództwo Armii Krajowej do jego rozwiązania. Był to jeden z najtrudniejszych momentów w historii Polskiego Państwa Podziemnego.

"Osa" powstała w maju 1942 roku jako jednostka do zadań likwidacyjnych i dywersyjno-sabotażowych. Podlegała bezpośrednio Komendantowi Głównemu AK i przeprowadzała akcje bojowe na jego zlecenie. Gdy w styczniu 1943 roku powstało Kierownictwo Dywersji AK, oddział przyjął kryptonim "Kosa 30", jednak powszechnie nazywano go "Osa-Kosa". Podpułkownik Józef Szajewski "Phillips", twórca i jednocześnie dowódca formacji, podzielił ją na trzy jednostki: warszawską, krakowską i oddział sabotażowo-dywersyjny "Zagra-Lin" do realizacji celów kierownictwa AK poza okupowanym krajem - "zagra" - od zagranicy, "Lin" - od tajnego kryptonimu Warszawy.

W szeregach oddziału specjalnego służyli przede wszystkim kursanci przedwojennych i konspiracyjnych podchorążówek, którzy wykonywali wyroki wojskowych sądów specjalnych na konfidentach, gestapowcach i prominentnych działaczach władz okupacyjnych. Jednostka "Zagra-Lin" była odpowiedzialna między innymi za dwa zamachy bombowe na dworcach kolejowych w Berlinie i jeden we Wrocławiu.

Na ślub jednego z żołnierzy oddziału, Mieczysława Uniejewskiego "Marynarza" i Teofili Suchanek zostało zaproszonych prawie 300 osób, w większości związanych z konspiracją, w tym wszyscy żołnierze warszawskiej "Osy-Kosy", co było złamaniem zasad konspiracji. O wydarzeniu nie poinformowano kierownictwa Armii Krajowej.

Niemcy aresztowali 89 osób. Po weryfikacji wypuścili 33, a 56 uwięzili i poddali przesłuchaniom. Około 20 czerwca 1943 roku samobójstwo na Szucha popełniła łączniczka sztabu "Osy"-"Kosy 30" Aleksandra Sokalówna "Władka". Dwunastu mężczyzn i dwie kobiety zatrzymane w kościele św. Aleksandra, Niemcy rozstrzelali 17 września 1943 w ruinach warszawskiego getta. W październiku w tamtym miejscu okupanci zamordowali Mieczysława Uniejewskiego. Pozostałych aresztowanych Niemcy wywieźli do obozów koncentracyjnych. Żona Uniejewskiego wraz ze swoimi rodzicami przeżyła pobyt w niemieckim obozie.

Zobacz także

2024-04-26, godz. 13:00 5 lat temu zmarł Abraham Izaak Segal, ocalony z Holokaustu przez Polaków Pięć lat temu, 26 kwietnia 2019 roku, zmarł Abraham Izaak Segal, ocalony z Holokaustu przez Polaków. Był propagatorem powstania Muzeum Polaków Ratujących… » więcej 2024-04-26, godz. 11:00 Mija 38 lat od katastrofy w elektrowni atomowej w Czarnobylu 38 lat temu doszło do katastrofy w elektrowni atomowej w Czarnobylu na Ukrainie. W nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 roku o godzinie 1.23 nastąpiła awaria reaktora… » więcej 2024-04-26, godz. 09:00 Wilno: otwarto wystawę interaktywną poświęconą powstaniu styczniowemu Wystawę interaktywną poświęconą powstaniu styczniowemu można od dziś oglądać na dziedzińcu Muzeum Narodowego-Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w… » więcej 2024-04-26, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 26 kwietnia » więcej 2024-04-25, godz. 13:00 Na Zamku Królewskim gala finałowa projektu „Łączka i inne miejsca poszukiwań” Dwuminutowe etiudy filmowe, nagrodzone w ramach projektu „Łączka i inne miejsca poszukiwań”, opowiadają o bohaterskiej "Ince", poszukiwaniach lokalnych… » więcej 2024-04-25, godz. 11:00 Białoruś: z budynku Nowego zamku w Grodnie usunięto tablicę upamiętniającą T. Kościuszkę W Grodnie, w zachodniej części Białorusi, z budynku Nowego Zamku na rozkaz władz została usunięta tablica upamiętniająca Tadeusza Kościuszkę. Tablicę… » więcej 2024-04-25, godz. 10:00 Dwa samoloty "TS-11 Iskra" trafiły do Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie Dwa samoloty "TS-11 Iskra" trafiły do Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. To zwieńczenie kilkuletnich starań o pozyskanie tych eksponatów. Podpisano umowy… » więcej 2024-04-25, godz. 09:00 Włochy: Święto Wyzwolenia Dziś (25.04) we Włoszech z udziałem najwyższych władz państwowych obchodzony jest Dzień Wyzwolenia spod nazizmu i faszyzmu. Święto ustanowiono w rocznicę… » więcej 2024-04-25, godz. 08:00 Uczczono pamięć ofiar niemieckiego obozu pracy w Pustkowie W 80. rocznicę likwidacji niemieckiego obozu pracy przymusowej w Pustkowie, uczczono pamięć zamordowanych tam więźniów. Uroczystości patriotyczno-religijne… » więcej 2024-04-25, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 25 kwietnia » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »