Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Niemcy rozbili oddział specjalny Armii…
2023-06-05, 12:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka

80 lat temu Niemcy rozbili oddział specjalny Armii Krajowej "Osa"-"Kosa 30"

Kwatera żołnierzy Armii Krajowej na Powązkach. [Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Kwatera żołnierzy Armii Krajowej na Powązkach. [Narodowe Archiwum Cyfrowe]
80 lat temu - 5 czerwca 1943 roku - Niemcy rozbili oddział specjalny Armii Krajowej "Osa"-"Kosa 30". Doszło do tego podczas ślubu jednego z żołnierzy w kościele św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży w Warszawie. Niespodziewanie budynek otoczyło gestapo. Aresztowano niemal 90 uczestników ceremonii, w tym 25 żołnierzy. Do dziś nie wiadomo, kim był zdrajca, który umożliwił Niemcom rozbicie oddziału AK.
12 lipca 1943 roku aresztowano także szefa sztabu "Osy"-"Kosy 30" Mieczysława Kudelskiego "Wiktora", który podjął próbę odtworzenia oddziału. Wydarzenia te zmusiły dowództwo Armii Krajowej do jego rozwiązania. Był to jeden z najtrudniejszych momentów w historii Polskiego Państwa Podziemnego.

"Osa" powstała w maju 1942 roku jako jednostka do zadań likwidacyjnych i dywersyjno-sabotażowych. Podlegała bezpośrednio Komendantowi Głównemu AK i przeprowadzała akcje bojowe na jego zlecenie. Gdy w styczniu 1943 roku powstało Kierownictwo Dywersji AK, oddział przyjął kryptonim "Kosa 30", jednak powszechnie nazywano go "Osa-Kosa". Podpułkownik Józef Szajewski "Phillips", twórca i jednocześnie dowódca formacji, podzielił ją na trzy jednostki: warszawską, krakowską i oddział sabotażowo-dywersyjny "Zagra-Lin" do realizacji celów kierownictwa AK poza okupowanym krajem - "zagra" - od zagranicy, "Lin" - od tajnego kryptonimu Warszawy.

W szeregach oddziału specjalnego służyli przede wszystkim kursanci przedwojennych i konspiracyjnych podchorążówek, którzy wykonywali wyroki wojskowych sądów specjalnych na konfidentach, gestapowcach i prominentnych działaczach władz okupacyjnych. Jednostka "Zagra-Lin" była odpowiedzialna między innymi za dwa zamachy bombowe na dworcach kolejowych w Berlinie i jeden we Wrocławiu.

Na ślub jednego z żołnierzy oddziału, Mieczysława Uniejewskiego "Marynarza" i Teofili Suchanek zostało zaproszonych prawie 300 osób, w większości związanych z konspiracją, w tym wszyscy żołnierze warszawskiej "Osy-Kosy", co było złamaniem zasad konspiracji. O wydarzeniu nie poinformowano kierownictwa Armii Krajowej.

Niemcy aresztowali 89 osób. Po weryfikacji wypuścili 33, a 56 uwięzili i poddali przesłuchaniom. Około 20 czerwca 1943 roku samobójstwo na Szucha popełniła łączniczka sztabu "Osy"-"Kosy 30" Aleksandra Sokalówna "Władka". Dwunastu mężczyzn i dwie kobiety zatrzymane w kościele św. Aleksandra, Niemcy rozstrzelali 17 września 1943 w ruinach warszawskiego getta. W październiku w tamtym miejscu okupanci zamordowali Mieczysława Uniejewskiego. Pozostałych aresztowanych Niemcy wywieźli do obozów koncentracyjnych. Żona Uniejewskiego wraz ze swoimi rodzicami przeżyła pobyt w niemieckim obozie.

Zobacz także

2024-08-14, godz. 15:00 83. rocznica męczeńskiej śmierci św. Maksymiliana Marii Kolbego Przed południem przy bloku 11 na terenie byłego niemieckiego obozu Auschwitz upamiętniono św. Maksymiliana Kolbego w 83. rocznicę jego męczeńskiej śmierci… » więcej 2024-08-14, godz. 11:00 44 lata temu rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej 44 lata temu, 14 sierpnia 1980 roku, rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej, który kilkanaście dni później zakończył się podpisaniem historycznych… » więcej 2024-08-14, godz. 10:00 75. rocznica uchwalenia czterech Konwencji Genewskich z 1949 roku 75 lat temu państwa zjednoczyły się wokół humanitarnego nakazu, aby kontrolować zachowania stron walczących i wspólnie ustalić granice przemocy w konfliktach… » więcej 2024-08-14, godz. 09:00 Radzymin: obchody 104. Rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 r. w Muzeum Bitwy Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 roku w Radzyminie włącza się w uroczyste obchody 104. rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 roku. Wydarzenia z sierpnia 1920 roku… » więcej 2024-08-14, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 14 sierpnia » więcej 2024-08-13, godz. 15:00 W Pompejach odkryto dwa ciała ofiar erupcji sprzed 2000 lat Szczątki kobiety i mężczyzny zostały odnalezione przez archeologów w Pompejach. Wraz z nimi w małej starożytnej sypialni odnaleziono biżuterię, w tym… » więcej 2024-08-13, godz. 13:00 Muzeum J. Piłsudskiego podsumowało 3 lata działalności Prawie 170 tysięcy osób przez ostatnie trzy lata odwiedziło Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Muzeum zorganizowało też setki lekcji historycznych… » więcej 2024-08-13, godz. 11:00 80 lat temu na warszawskiej Starówce wybuchł tzw. czołg pułapka 80 lat temu, 13 sierpnia 1944 roku, powstańcy warszawscy przechwycili na Starym Mieście niemiecki pojazd opancerzony, który po przejechaniu barykady eksplodował… » więcej 2024-08-13, godz. 09:00 104 lata temu rozpoczęła się Bitwa Warszawska 04 lata temu, 13 sierpnia 1920 roku, rozpoczęła się Bitwa Warszawska, w której Wojsko Polskie odniosło spektakularne zwycięstwo nad Armią Czerwoną. Zapewniło… » więcej 2024-08-13, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 13 sierpnia » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »