Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 22 lat temu zmarł Jan Wawrzyczek, dowódca oddziału…
2022-09-30, 11:06 Autor: Marek Szafrański / PAP

22 lat temu zmarł Jan Wawrzyczek, dowódca oddziału AK „Sosienki”

Jan Wawrzyczek, dowódca oddziału AK "Sosienki". [fot. Centrum Dokumentacji Nieobojętni spod Auschwitz]
Jan Wawrzyczek, dowódca oddziału AK "Sosienki". [fot. Centrum Dokumentacji Nieobojętni spod Auschwitz]
22 lata temu, 30 września, zmarł Jan Wawrzyczek, oficer Wojska Polskiego, dowódca oddziału AK „Sosienki”, którego działalność ukierunkowana była na pomoc więźniom niemieckiego obozu Auschwitz. Spoczywa na cmentarzu w rodzinnych Jawiszowicach.
Jan Wawrzyczek urodził się 28 kwietnia 1912 r. w Jawiszowicach koło Oświęcimia. Przed wojną był zawodowym żołnierzem. W 1934 r. ukończył szkołę wojskową i otrzymał stopień podporucznika. Cztery lata później otrzymał awans na porucznika. Służył w 73. pułku piechoty w Katowicach, a także w jego batalionie, który stacjonował w Oświęcimiu.

Uczestniczył w kampanii wrześniowej. Został odznaczony krzyżem srebrnym Orderu Virtuti Militari. Po klęsce zaangażował się w konspirację. Wiosną 1940 r. utworzony został obwód oświęcimski Związku Walki Zbrojnej, który w 1942 r. przekształcił się w Armię Krajową.

Pierwsze kontakty z więźniami niemieckiego obozu Auschwitz Jan Wawrzyczek nawiązał jesienią 1940 r. Więźniem był tam już wtedy rtm. Witold Pilecki.

W 1941 r. Wawrzyczek utworzył pierwszy oddział - „Marusza”, który m.in. pomagał uciekinierom z obozu Auschwitz. Na początku 1943 r. otrzymał awans na kapitana. Później został majorem.

Komenda Główna AK wyznaczyła Wawrzyczkowi, który używał pseudonimu Danuta, zadanie odtworzenia rozbitego przez Niemców obwodu oświęcimskiego Armii Krajowej. Stworzył go niemal od podstaw. Powołał też jeden oddział partyzancki - w miejsce dotychczasowych niewielkich grup dywersyjnych - pod kryptonimem „Sosienki”.

Oddział liczył 50-80 osób. Działał w ekstremalnych warunkach. Ziemia oświęcimska została wcielona do Rzeszy. Jak wyliczył szef działu naukowego Muzeum Auschwitz Piotr Setkiewicz, w połowie 1944 r. w Oświęcimiu i okolicy stacjonowało 5 tys. uzbrojonych i wyszkolonych Niemców. W pobliżu nie było dużych obszarów leśnych. Jan Wawrzyczek dobierał ludzi zaufanych i oddanych sprawie. Zorganizował go według zasad przez siebie stworzonych: nie było wojskowego drylu, wszyscy mówili do siebie po imieniu. Oddział przetrwał do końca okupacji.

Działalność „Sosienek” ukierunkowana była na pomoc więźniom Auschwitz. Pomogli co najmniej 45 więźniom spośród, ponad 140, których ucieczki zakończyły się sukcesem. Część z nich przystąpiła później do partyzantki. Pomoc znajdowali u nich też Żydzi, jeńcy sowieccy i Jugosłowianie.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej komuniści starali się w wymazać z kart historii działalność „Sosienek”. Żołnierze oddziału byli inwigilowani.

Jan Wawrzyczek po wojnie został nauczycielem w Bielsku-Białej. Uczył wychowania fizycznego i przysposobienia obronnego. Po śmierci spoczął na cmentarzu w Jawiszowicach.

W 2018 r. jedno z rond w Bielsku-Białej otrzymało imię Jana Wawrzyczka.

Zobacz także

2024-04-24, godz. 11:00 Spotkanie z cyklu "Twarze Opola" przy Minorytów 3 „Krasne, Starobielsk, Kazachstan… Pamięć o wojennej apokalipsie” – pod takim tytułem już w najbliższy czwartek (25.04) w siedzibie Centralnego Muzeum… » więcej 2024-04-24, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 24 kwietnia » więcej 2024-04-23, godz. 20:49 Odkryto, gdzie pochowany został Platon Włoscy naukowcy odkryli, gdzie został pochowany filozof Platon. Dzięki najnowszym technologiom udało się odczytać duże fragmenty odkopanych w Herkulanum… » więcej 2024-04-23, godz. 20:45 Średniowieczne znaleziska na budowie metra Średniowieczne znaleziska na budowie warszawskiego metra. To fragmenty zdobionej ceramiki, kości zwierzęce i osełka. Najnowszych archeologicznych odkryć dokonano… » więcej 2024-04-23, godz. 10:35 Olbrzymie lotniskowce, bombowce i myśliwce oraz wozy bojowe można podziwiać w nyskim muzeum "Nysa 1945 - wystawa modelarska" to najnowsza ekspozycja tej placówki. Składają się na nią prace siedmiu modelarzy. O jej genezie mówi dyrektor placówki… » więcej 2024-04-23, godz. 09:00 460 lat temu urodził się William Szekspir, angielski dramaturg, poeta i aktor 460 lat temu - 23 kwietnia 1564 roku - urodził się William Szekspir, angielski dramaturg, poeta i aktor, uważany za geniusza pióra i teatru. Dziś przypada… » więcej 2024-04-23, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 23 kwietnia » więcej 2024-04-23, godz. 18:18 Jedyne dzieło van Gogha w polskiej kolekcji „Wiejskie chaty pośród drzew” można oglądać od 26 kwietnia Jedyny w polskich zbiorach obraz Vincenta van Gogha, czyli "Wiejskie chaty pośród drzew" będzie można oglądać od 26 kwietnia na wystawie w Muzeum Jana Pawła… » więcej 2024-04-22, godz. 23:42 Od 21 maja Pałac Rzeczypospolitej będzie dostępny dla zwiedzających Pałac Rzeczypospolitej w Warszawie z unikatowym zbiorami Biblioteki Narodowej stanie się dostępny dla zwiedzających. Po remoncie zabytek będzie można zwiedzać… » więcej 2024-04-22, godz. 11:00 30 lat temu zmarł Richard Nixon, prezydent USA w latach "zimnej wojny" 30 lat temu, 22 kwietnia 1994 roku, zmarł Richard Nixon, republikanin, 37. prezydent USA w latach "zimnej wojny", od 1969 do 1974, wybrany na dwie, kolejne kadencje… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »