Statut Organiczny Województwa Śląskiego sformułowała ustawa konstytucyjna Sejmu Ustawodawczego z 15 lipca 1920 r. Była to pierwsza w II Rzeczypospolitej ustawa konstytucyjna – uchwalona jeszcze przed konstytucją dla całej Polski. Autonomię nadano Górnemu Śląskiemu w obliczu zbliżającego się plebiscytu, który miał zdecydować o przynależności państwowej tego regionu.


Statut nadawał ówczesnemu województwu śląskiemu szeroką autonomię w wielu dziedzinach życia. Na jego mocy m.in. powołano Sejm Śląski, uchwalający własny budżet, który zasilał Skarb Śląski. Tekst statutu zawierał 45 artykułów. Podczas prac nad nimi dążono do zachowania równowagi między samorządnością regionu, a zwierzchnictwem władzy państwowej.


Autonomiczne woj. śląskie faktycznie przestało działać we wrześniu 1939 r. wraz z okupacją i przyłączeniem do III Rzeszy, a formalnie – 6 maja 1945 r., kiedy komunistyczna Krajowa Rada Narodowa zniosła autonomię. Obecnie do przedwojennego wzorca autonomii odwołują się środowiska postulujące m.in. zwiększenie zakresu samorządności regionu i większą rolę edukacji regionalnej.


Nawiązujące do daty uchwalenia statutu święto śląskiej flagi zaproponował kilka lat temu ówczesny poseł, obecny senator Marek Plura (KO), znany m.in. ze starań o uznanie języka śląskiego za język regionalny. Dziyń Ślónskij Fany, czyli Dzień Śląskiej Flagi, ma być – według Plury dniem radości z lokalnego patriotyzmu, dniem nadziei na rozwój tej ziemi oraz dniem świętowania wspólnoty Ślązaków.


W tym roku Plura oraz stowarzyszenie Ślonsko Ferajna zaprosili na obchody święta: dekorowanie śląskimi flagami zabytkowego katowickiego osiedla Nikiszowiec i rozdawanie tam śląskich flag (w godz. 11-17). Śląskimi flagami dekoruje też m.in. – za zgodą samorządu Chorzowa – tamtejszą główną ul. Wolności Ruch Autonomii Śląska.


"15 lipca 1920 r. ustawą konstytucyjną gwarantowano nam Górnoślązakom szeroką autonomię z własnym skarbem, policją, Sejmem. Obiecana autonomia okazała się niestety tylko wabikiem, polskim władzom chodziło tylko o bogactwa naturalne naszego regionu i jego przemysł. Wywieszamy od kilkunastu lat w tym dniu nasze fany (flagi – PAP), by przypomnieć o oszustwie, jakiego dopuściły się polskie władze” – napisano w facebookowej zapowiedzi święta na profilu RAŚ.


Niezależnie od działań tej organizacji w obchody włączył się m.in. chorzowski samorząd, zapowiadając na czwartkowe popołudnie dyskusje czy prezentacje atrakcji turystycznych. Miasto wywiesiło też na ratuszu żółto-niebieską regionalną flaga, a wieczorem podświetli w tych barwach elewację gmachu.


Głównym punktem Dnia Śląskiej Flagi w Chorzowie mają być spotkania w Galerii Sztuki Muzycznej i Obrazu na rynku, m.in. debata o śląskiej tożsamości, a także wirtualna wycieczka szlakiem śląskich miejsc do obejrzenia. Chorzowski magistrat ponadto pomaga w upowszechnianiu okolicznościowej oferty miejscowych przedsiębiorców. (PAP)


Autor: Mateusz Babak


mtb/ mhr/