Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 83 lata temu Niemcy utworzyli getto w Krakowie
2024-03-03, 10:00 Autor: IAR/K.Koziełł/O.Kłosinska/dok.

83 lata temu Niemcy utworzyli getto w Krakowie

Brama I getta, rok 1941. Wejście z Rynku Podgórskiego na ul. Limanowskiego. [fot. wikimedia/commons/domena publiczna]
Brama I getta, rok 1941. Wejście z Rynku Podgórskiego na ul. Limanowskiego. [fot. wikimedia/commons/domena publiczna]
83 lata temu - 3 marca 1941 roku - Niemcy utworzyli getto w Krakowie. Na terenie obejmującym współcześnie tzw. starą część Podgórza zamknęli początkowo około 15 tysięcy Żydów. Później, wskutek transportów z okolicznych miejscowości, liczba ta wzrosła do 20 tysięcy.
Krakowskie getto było jednym z pięciu największych utworzonych przez okupacyjne władze w Generalnym Gubernatorstwie w czasie II wojny światowej. Zostało zlikwidowane w 1943 roku. Wcześniej, w 1942, Niemcy przeprowadzili w nim dwie akcje deportacyjne.
Decyzję o zorganizowaniu w Krakowie żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej podjął 3 marca 1941 roku gubernator dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa Otto Wächter. Nazistowska propaganda tłumaczyła, że jest to konieczne, by chronić Aryjczyków przed epidemiami szerzącymi się wśród Żydów.

W październiku 1941 roku getto stało się oficjalnie dzielnicą zamkniętą, za przekroczenie jego granic bez specjalnej przepustki groziła kara śmierci. Na wydzielonym terenie o powierzchni 20 hektarów znajdowało się kilkanaście ulic, przy których stało 320 domów. Na jedną osobę przypadały zaledwie dwa metry kwadratowe powierzchni mieszkalnej. Dzielnicę otoczono ogrodzeniem z drutu kolczastego, a w niektórych miejscach murem.

Pierwsze wysiedlenia z getta nastąpiły pod koniec maja 1942 roku. W nocy z 31 maja na 1 czerwca Żydów spędzono na centralny plac Zgody, a następnie kilka tysięcy osób wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu. Potem Niemcy zmniejszyli obszar getta. 28 października 1942 przeprowadzili drugą akcję deportacyjną, w wyniku której wywieziono około siedmiu tysięcy osób, a wiele zamordowano na miejscu. Ostateczna likwidacja getta w Krakowie nastąpiła 13 i 14 marca 1943 roku. Wtedy to na ulicach zamkniętej dzielnicy zginęło blisko dwa tysiące Żydów.

Wszyscy mieszkańcy getta zdolni do pracy, to jest około ośmiu tysięcy osób, zostali przetransportowani do obozu pracy w Płaszowie, przekształconego później w obóz koncentracyjny.

Po krakowskim getcie zachowało się bardzo niewiele śladów, między innymi fragmenty jego murów przy ulicy Lwowskiej.

(więcej)

Prześladowania Żydów w Krakowie rozpoczęły się wkrótce po rozpoczęciu okupacji we wrześniu 1939 roku. Nałożono na nich obowiązek uczestniczenia w pracach przymusowych, noszenia opasek identyfikacyjnych. Niemcy zamknęli synagogi, rekwirowali prywatne majątki żydowskie. W maju 1940 roku, hitlerowcy wydali rozkaz o wysiedleniu Żydów z Krakowa. Szacuje się, że do wiosny 1941 roku z miasta przymusowo wywieziono około 50 tysięcy osób. Trafili oni do różnych miejscowości głównie w dystrykcie krakowskim, ale też lubelskim i radomskim.

Przed wybuchem II wojny światowej ludność żydowska Krakowa liczyła blisko 70 tysięcy osób. Okupację przeżyło niespełna tysiąc z nich.

Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny w Płaszowie był miejscem eksterminacji ludności żydowskiej z Krakowa, a także spoza granic Polski. Ogółem więziono tam 150 tysięcy Żydów i Romów. W obozie zginęło około 80 tysięcy osób, w tym kilkanaście tysięcy Żydów krakowskich. Z getta w Krakowie hitlerowcy wywozili Żydów także do obozu w Bełżcu i do Auschwitz.

Komendant obozu w Płaszowie Amon Göth był jednym z najokrutniejszych hitlerowskich zbrodniarzy. To właśnie on kierował likwidacją krakowskiego getta. Wśród więźniów jego skrajnie sadystyczne zachowania budziły przerażenie. Szacuje się, że sam zamordował łącznie około 500 osób. Po wojnie został postawiony przed polskim trybunałem. W procesie, który odbył się na przełomie sierpnia i września 1946 roku, skazano go na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok wykonano 13 września tego samego roku w Krakowie.

Zobacz także

2024-04-16, godz. 11:00 Rusza nabór do konkursu Do hymnu Ruszył nabór do konkursu Do hymnu. Narodowe Centrum Kultury zaprasza do udziału w nim szkoły podstawowe działające w Polsce i przy placówkach dyplomatycznych… » więcej 2024-04-16, godz. 09:00 95 lat temu urodziła się Elżbieta Dziębowska "Dewajtis" 95 lat temu, 16 kwietnia 1929 roku, urodziła się Elżbieta Dziębowska "Dewajtis", żołnierz Szarych Szeregów i oddziału dywersji bojowej Kedywu "Agat", później… » więcej 2024-04-16, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 16 kwietnia » więcej 2024-04-15, godz. 15:00 80 lat temu doszło do niemiecko-ukraińskiej zbrodni na Polakach w Chodaczkowie Wielkim 80 lat temu, w nocy z 15 na 16 kwietnia 1944 roku, policjanci z 4. Pułku Policji SS, sformowanego z ukraińskich ochotników z Galicji pod dowództwem niemieckim… » więcej 2024-04-15, godz. 13:00 W roku 80. rocznicy bitwy o Monte Cassino przygotowano pakiet edukacyjny dla nauczycieli Pakiet edukacyjny dla nauczycieli, edukatorów, pracowników instytucji kultury oraz uczniów przygotowało Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Warszawie… » więcej 2024-04-15, godz. 11:00 Wyłoniono laureatów 50. Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej Laureatów 50. Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej wyłoniono w niedzielę w Dworze Artusa w Gdańsku. Zwycięzcą został uczeń II Liceum Ogólnokształcącego… » więcej 2024-04-15, godz. 09:00 Ulicami Warszawy przeszedł XVII Katyński Marsz Cieni Ponad 250 rekonstruktorów przeszło ulicami Warszawy w 17. Katyńskim Marszu Cieni. To hołd dla 22 tysięcy polskich oficerów, zamordowanych przez Sowietów… » więcej 2024-04-15, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 15 kwietnia » więcej 2024-04-14, godz. 14:30 Rocznica wyzwolenia obozu w Ravensbrück - obchody c.d. Do największego nazistowskiego obozu koncentracyjnego dla kobiet zjechały dziś ostatnie z dawnych więźniarek i krewni kobiet, które przeszły piekło w Ravensbrück… » więcej 2024-04-14, godz. 11:00 Święto Chrztu Polski 14 kwietnia po raz szósty jest obchodzone Święto Chrztu Polski. Upamiętnia wydarzenie umownie datowane na 14 kwietnia 966 roku, kiedy Mieszko I, książę… » więcej
1112131415
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »