Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 83 lata temu Niemcy utworzyli getto w Krakowie
2024-03-03, 10:00 Autor: IAR/K.Koziełł/O.Kłosinska/dok.

83 lata temu Niemcy utworzyli getto w Krakowie

Brama I getta, rok 1941. Wejście z Rynku Podgórskiego na ul. Limanowskiego. [fot. wikimedia/commons/domena publiczna]
Brama I getta, rok 1941. Wejście z Rynku Podgórskiego na ul. Limanowskiego. [fot. wikimedia/commons/domena publiczna]
83 lata temu - 3 marca 1941 roku - Niemcy utworzyli getto w Krakowie. Na terenie obejmującym współcześnie tzw. starą część Podgórza zamknęli początkowo około 15 tysięcy Żydów. Później, wskutek transportów z okolicznych miejscowości, liczba ta wzrosła do 20 tysięcy.
Krakowskie getto było jednym z pięciu największych utworzonych przez okupacyjne władze w Generalnym Gubernatorstwie w czasie II wojny światowej. Zostało zlikwidowane w 1943 roku. Wcześniej, w 1942, Niemcy przeprowadzili w nim dwie akcje deportacyjne.
Decyzję o zorganizowaniu w Krakowie żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej podjął 3 marca 1941 roku gubernator dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa Otto Wächter. Nazistowska propaganda tłumaczyła, że jest to konieczne, by chronić Aryjczyków przed epidemiami szerzącymi się wśród Żydów.

W październiku 1941 roku getto stało się oficjalnie dzielnicą zamkniętą, za przekroczenie jego granic bez specjalnej przepustki groziła kara śmierci. Na wydzielonym terenie o powierzchni 20 hektarów znajdowało się kilkanaście ulic, przy których stało 320 domów. Na jedną osobę przypadały zaledwie dwa metry kwadratowe powierzchni mieszkalnej. Dzielnicę otoczono ogrodzeniem z drutu kolczastego, a w niektórych miejscach murem.

Pierwsze wysiedlenia z getta nastąpiły pod koniec maja 1942 roku. W nocy z 31 maja na 1 czerwca Żydów spędzono na centralny plac Zgody, a następnie kilka tysięcy osób wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu. Potem Niemcy zmniejszyli obszar getta. 28 października 1942 przeprowadzili drugą akcję deportacyjną, w wyniku której wywieziono około siedmiu tysięcy osób, a wiele zamordowano na miejscu. Ostateczna likwidacja getta w Krakowie nastąpiła 13 i 14 marca 1943 roku. Wtedy to na ulicach zamkniętej dzielnicy zginęło blisko dwa tysiące Żydów.

Wszyscy mieszkańcy getta zdolni do pracy, to jest około ośmiu tysięcy osób, zostali przetransportowani do obozu pracy w Płaszowie, przekształconego później w obóz koncentracyjny.

Po krakowskim getcie zachowało się bardzo niewiele śladów, między innymi fragmenty jego murów przy ulicy Lwowskiej.

(więcej)

Prześladowania Żydów w Krakowie rozpoczęły się wkrótce po rozpoczęciu okupacji we wrześniu 1939 roku. Nałożono na nich obowiązek uczestniczenia w pracach przymusowych, noszenia opasek identyfikacyjnych. Niemcy zamknęli synagogi, rekwirowali prywatne majątki żydowskie. W maju 1940 roku, hitlerowcy wydali rozkaz o wysiedleniu Żydów z Krakowa. Szacuje się, że do wiosny 1941 roku z miasta przymusowo wywieziono około 50 tysięcy osób. Trafili oni do różnych miejscowości głównie w dystrykcie krakowskim, ale też lubelskim i radomskim.

Przed wybuchem II wojny światowej ludność żydowska Krakowa liczyła blisko 70 tysięcy osób. Okupację przeżyło niespełna tysiąc z nich.

Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny w Płaszowie był miejscem eksterminacji ludności żydowskiej z Krakowa, a także spoza granic Polski. Ogółem więziono tam 150 tysięcy Żydów i Romów. W obozie zginęło około 80 tysięcy osób, w tym kilkanaście tysięcy Żydów krakowskich. Z getta w Krakowie hitlerowcy wywozili Żydów także do obozu w Bełżcu i do Auschwitz.

Komendant obozu w Płaszowie Amon Göth był jednym z najokrutniejszych hitlerowskich zbrodniarzy. To właśnie on kierował likwidacją krakowskiego getta. Wśród więźniów jego skrajnie sadystyczne zachowania budziły przerażenie. Szacuje się, że sam zamordował łącznie około 500 osób. Po wojnie został postawiony przed polskim trybunałem. W procesie, który odbył się na przełomie sierpnia i września 1946 roku, skazano go na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok wykonano 13 września tego samego roku w Krakowie.

Zobacz także

2024-06-25, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 25 czerwca » więcej 2024-06-24, godz. 14:16 Londyńskie muzea latem - od Michała Anioła do Yoko Ono Wystawa na temat ostatnich dekad życia Michała Anioła, ostatniego obrazu Caravaggia, portrety sześciu żon Henryka VIII, retrospektywa dzieł Yoko Ono czy… » więcej 2024-06-24, godz. 13:53 Aidan Gillen i polskie gwiazdy na nowych zdjęciach z historycznego filmu „Pojedynek” Pod Warszawą trwają zdjęcia do polskiej superprodukcji zatytułowanej "Pojedynek", w obsadzie której znaleźli się m.in. Bogusław Linda, Jakub Gierszał… » więcej 2024-06-24, godz. 11:46 Nowy Sącz/ Areszt dla podejrzanego o podpalenie zabytkowego kościoła Policja zatrzymali 22-letniego sądeczanina podejrzanego o podpalenie zabytkowego kościoła Świętej Heleny w Nowym Sączu. Mężczyzna usłyszał zarzut i decyzją… » więcej 2024-06-24, godz. 10:22 USA/ Polacy w Nowym Jorku uczcili 110. rocznicę urodzin Jana Karskiego Jana Karskiego - legendarnego kuriera z Warszawy, emisariusza Polski Podziemnej - upamiętnili w 110 rocznicę urodzin rodacy podczas niedzielnej uroczystości… » więcej 2024-06-24, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 24 czerwca » więcej 2024-06-21, godz. 09:15 Gdynia/ Muzeum otworzyło swój magazyn i zaprezentuje ponad 500 artefaktów (wywiad) Muzeum Miasta Gdyni przygotowało wystawę "To nie jest magazyn". Jak zdradziła PAP kuratorka Katarzyna Gec-Leśniak, zaprezentowanych zostanie ponad 500 przedmiotów… » więcej 2024-06-21, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 21 czerwca » więcej 2024-06-20, godz. 12:34 Zabytek techniki trafił pod skrzydła Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu Zabytkowy brzeski wodociąg trafił pod opiekę Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu. Historyczny artefakt docelowo ma trafić na ekspozycje stałą powstającego… » więcej 2024-06-20, godz. 11:23 Lubnauer: patriotyzm i postawa obywatelska to ważny element edukacji Patriotyzm, postawa obywatelska, świadomość praw i obowiązków to bardzo ważny element edukacji; bycie obywatelem jest dużą odpowiedzialnością - powiedziała… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »