Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Szef Kedywu
2021-02-21, 08:35 Autor: Bolesław Bezeg

Szef Kedywu

Żródł: Centralne Archiwum Wojskowe [domena publiczna]
Żródł: Centralne Archiwum Wojskowe [domena publiczna]
W najbliższą środę 24 lutego przypada 68 rocznica egzekucji generała Augusta Emila Fieldorfa pseudonim „Nil”. Ten legendarny dowódca Kedywu Armii Krajowej był człowiekiem, którego nazwisko wzbudzało lęk wśród niemieckich okupantów.
Generał Nil to postać na wskroś wybitna. W wieku 15 lat w roku 1910 wstąpił do paramilitarnej organizacji Strzelec, w której w roku 1912 skończył kurs podoficerski. Od początku I wojny światowej był żołnierzem Legionów. Po kryzysie przysięgowym wcielono go do armii austriackiej, z której na froncie włoskim zdezerterował i wrócił do Krakowa, gdzie natychmiast włączył się w tworzenie Polskiej Organizacji Wojskowej.

Brał udział w walkach o niepodległość Polski w szeregach 1 Pułku Piechoty Legionów, z W okresie międzywojennym pozostał w służbie wojskowej. Pełnił kolejne funkcje dowódcze, m.in. w roku 1928 w randze majora został dowódcą 1 Pułku Piechoty Legionów. Wojnę obronną 1939 r. odbył jako dowódca 51 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych im. Giuseppe Garibaldiego 12 Dywizji Piechoty. Po jej rozbiciu w bitwie pod Iłżą przekradł się do Krakowa, a następnie przez Słowację i Węgry przedostał się do Francji, a po jej klęsce ewakuował się do Anglii.

Latem roku 1940 został mianowany pierwszym emisariuszem londyńskiego rządu i naczelnego wodza na kraj. Przez Afrykę, Stambuł, Belgrad i Budapeszt przedostał się do Warszawy. Tu zaangażował się w działalność Związku Walki Zbrojnej, a potem Armii Krajowej. W sierpniu 1942 roku został mianowany dowódcą Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej czyli tzw. Kedywu. Pełniąc tę funkcję m.in. wydał rozkaz likwidacji szefa SS i policji w Warszawie generała Franza Kutschery.

Od kwietnia 1944 przesunięty został do organizacji głęboko zakonspirowanej struktury AK o nazwie Niepodległość, ukrywanej pod kryptonimem NIE. Celem tej struktury było przygotowanie się na wypadek konieczności walki z okupacją sowiecką. Tuż przed upadkiem Powstania Warszawskiego został awansowany na generała brygady.

Od października 1944 roku generał Nil pełnił funkcję zastępcy dowódcy Armii Krajowej generała Leopolda Okulickiego. Pełnił te obowiązki do samorozwiązania Armii Krajowej 19 stycznie 1945 roku.

7 marca 1945 roku w Milanówku został aresztowany przez NKWD i pod fałszywym nazwiskiem przewieziony do obozu w Rembertowie następnie do obozu pracy na Uralu. Powrócił stamtąd po dwóch latach ale nie wrócił już do pracy konspiracyjnej osiadł w Łodzi.

Pobyt w sowieckich łagrach nadwątlił widocznie jego wiarę w możliwość wyzwolenia spod sowieckiej okupacji. W roku 1948 w odpowiedzi na obietnicę amnestii ujawnił się. Wkrótce został aresztowany. W toku śledztwa bito go i torturowano chcąc nakłonić go do współpracy.

Ponieważ nie ugiął się naciskom w sfingowanym procesie skazano go na śmierć pod pretekstem wydanych rzekomo przez niego rozkazów rozstrzelania sowieckich partyzantów. Powieszono go 24 lutego 1953 roku w warszawskim więzieniu przy ul. Rakowieckiej. Prawdopodobnie jest pochowany na warszawskich Powązkach w pobliżu jego symbolicznego grobu.

Życiorys Generała Emila Fieldorfa-Nila jest najlepszym dowodem na to, że najaktywniejsi patrioci z Armii Krajowej nie za bardzo mieli inne wyjście niż walczyć z sowieckim okupantem. Generał Nil wszak nie podjął żadnej działalności antysowieckiej, a mimo to trafił na sybir a potem gdy chciał sobie legalnie ułożyć relacje z nowymi władzami, trafił na tortury a potem na szafot.
Z Historycznego Punktu Widzenia 21 lutego 2021

Zobacz także

2022-08-06, godz. 07:20 Chrzestny Jagiełły 626 lat temu oblegające Opole wojska króla Władysława Jagiełły zmusiły opolskich książąt do podpisania traktatu zmieniającego stosunki własnościowe… » więcej 2022-07-31, godz. 08:20 Kapelan Prymasa Dziś przypada 20 rocznica tragicznej śmierci księdza Stanisława Skorodeckiego. Ksiądz Skorodecki był kapelanem kardynała Stefana Wyszyńskiego, w czasie… » więcej 2022-07-30, godz. 07:20 Schizma wschodnia 965 lat temu w lipcu 1054 roku Papież Leon IX wysłał do Konstantynopola swojego legata, który w odpowiedzi na zamknięcie w stolicy Bizancjum kościołów… » więcej 2022-07-24, godz. 08:20 Polaków z Prus rugowanie Pojutrze przypada 137 rocznica wydania przez władze krajowe Prus zarządzenia nakazującego wysiedlenie z terytorium niemieckiego państwa wszystkich Polaków… » więcej 2022-07-23, godz. 07:20 Z Petlurą na Kijów W minioną środę minęła 103 rocznica zawarcia rozejmu pomiędzy siłami zbrojnymi Rzeczpospolitej Polskiej a Ukraińskiej Republiki Ludowej, którymi dowodził… » więcej 2022-07-17, godz. 08:20 Kongresówka lepsza niż PRL? W najbliższą środę przypada 207 rocznica proklamowania w Warszawie tzw. Królestwa Polskiego. Królestwo to utworzono po pokonaniu Napoleona Bonaparte i na… » więcej 2022-07-16, godz. 07:29 Śmierć za pragnienie wolności Dziś przypada 47 rocznica próby ucieczki rolniczym samolotem do Austrii, jaką podjął 16 lipca 1975 roku pilot i instruktor z opolskiego aeroklubu Dionizy… » więcej 2022-07-10, godz. 08:21 Śląska odepchnięcie 781 lat temu 10 lipca 1241 roku Konrad Mazowiecki zbrojnie zajął Kraków i tym aktem ostatecznie zniweczył kilkudziesięcioletnie starania Piastów Śląskich… » więcej 2022-07-09, godz. 07:20 Przyspieszone uprzemysłowienie W efekcie rosyjskiej inwazji na Ukrainę wielu ludziom w Polsce i na świecie otworzyły się oczy. Jedną z najpilniejszych spraw stała się kwestia rozbudowy… » więcej 2022-07-03, godz. 08:20 Operacja Ostra Brama W tym tygodni ubędziemy obchodzić 78 rocznicę rozpoczęcia przeprowadzonej przez Armię Krajową podczas II wojny światowej w ramach „Akcji Burza” operacji… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »