Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Szef Kedywu
2021-02-21, 08:35 Autor: Bolesław Bezeg

Szef Kedywu

Żródł: Centralne Archiwum Wojskowe [domena publiczna]
Żródł: Centralne Archiwum Wojskowe [domena publiczna]
W najbliższą środę 24 lutego przypada 68 rocznica egzekucji generała Augusta Emila Fieldorfa pseudonim „Nil”. Ten legendarny dowódca Kedywu Armii Krajowej był człowiekiem, którego nazwisko wzbudzało lęk wśród niemieckich okupantów.
Generał Nil to postać na wskroś wybitna. W wieku 15 lat w roku 1910 wstąpił do paramilitarnej organizacji Strzelec, w której w roku 1912 skończył kurs podoficerski. Od początku I wojny światowej był żołnierzem Legionów. Po kryzysie przysięgowym wcielono go do armii austriackiej, z której na froncie włoskim zdezerterował i wrócił do Krakowa, gdzie natychmiast włączył się w tworzenie Polskiej Organizacji Wojskowej.

Brał udział w walkach o niepodległość Polski w szeregach 1 Pułku Piechoty Legionów, z W okresie międzywojennym pozostał w służbie wojskowej. Pełnił kolejne funkcje dowódcze, m.in. w roku 1928 w randze majora został dowódcą 1 Pułku Piechoty Legionów. Wojnę obronną 1939 r. odbył jako dowódca 51 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych im. Giuseppe Garibaldiego 12 Dywizji Piechoty. Po jej rozbiciu w bitwie pod Iłżą przekradł się do Krakowa, a następnie przez Słowację i Węgry przedostał się do Francji, a po jej klęsce ewakuował się do Anglii.

Latem roku 1940 został mianowany pierwszym emisariuszem londyńskiego rządu i naczelnego wodza na kraj. Przez Afrykę, Stambuł, Belgrad i Budapeszt przedostał się do Warszawy. Tu zaangażował się w działalność Związku Walki Zbrojnej, a potem Armii Krajowej. W sierpniu 1942 roku został mianowany dowódcą Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej czyli tzw. Kedywu. Pełniąc tę funkcję m.in. wydał rozkaz likwidacji szefa SS i policji w Warszawie generała Franza Kutschery.

Od kwietnia 1944 przesunięty został do organizacji głęboko zakonspirowanej struktury AK o nazwie Niepodległość, ukrywanej pod kryptonimem NIE. Celem tej struktury było przygotowanie się na wypadek konieczności walki z okupacją sowiecką. Tuż przed upadkiem Powstania Warszawskiego został awansowany na generała brygady.

Od października 1944 roku generał Nil pełnił funkcję zastępcy dowódcy Armii Krajowej generała Leopolda Okulickiego. Pełnił te obowiązki do samorozwiązania Armii Krajowej 19 stycznie 1945 roku.

7 marca 1945 roku w Milanówku został aresztowany przez NKWD i pod fałszywym nazwiskiem przewieziony do obozu w Rembertowie następnie do obozu pracy na Uralu. Powrócił stamtąd po dwóch latach ale nie wrócił już do pracy konspiracyjnej osiadł w Łodzi.

Pobyt w sowieckich łagrach nadwątlił widocznie jego wiarę w możliwość wyzwolenia spod sowieckiej okupacji. W roku 1948 w odpowiedzi na obietnicę amnestii ujawnił się. Wkrótce został aresztowany. W toku śledztwa bito go i torturowano chcąc nakłonić go do współpracy.

Ponieważ nie ugiął się naciskom w sfingowanym procesie skazano go na śmierć pod pretekstem wydanych rzekomo przez niego rozkazów rozstrzelania sowieckich partyzantów. Powieszono go 24 lutego 1953 roku w warszawskim więzieniu przy ul. Rakowieckiej. Prawdopodobnie jest pochowany na warszawskich Powązkach w pobliżu jego symbolicznego grobu.

Życiorys Generała Emila Fieldorfa-Nila jest najlepszym dowodem na to, że najaktywniejsi patrioci z Armii Krajowej nie za bardzo mieli inne wyjście niż walczyć z sowieckim okupantem. Generał Nil wszak nie podjął żadnej działalności antysowieckiej, a mimo to trafił na sybir a potem gdy chciał sobie legalnie ułożyć relacje z nowymi władzami, trafił na tortury a potem na szafot.
Z Historycznego Punktu Widzenia 21 lutego 2021

Zobacz także

2022-12-18, godz. 08:20 Myśl o powstaniu 367 lata temu, 18 grudnia 1655 roku przebywający w Opolu król polski Jan Kazimierz wyruszył w drogę powrotną do Polski z zamiarem wzbudzenia ogólnonarodowego… » więcej 2022-12-17, godz. 07:20 Beethoven w Głogówku 252 lata temu 17 grudnia 1770 roku urodził się wybitny niemiecki kompozytor i bywalec dworów Opolszczyzny Ludwig van Beethoven. » więcej 2022-12-11, godz. 08:20 Legionista, powstaniec i radiowiec Dziś przypada 60 rocznica śmierci polskiego działacza kulturalnego i powstańca śląskiego Romana Horoszkiewicza. » więcej 2022-12-10, godz. 07:20 Jak we Florencji 670 lat temu – późną jesienią 1352 roku ukończona została budowa pierwszego murowanego Ratusza w Opolu. Gotycka budowla wzniesiona została w miejscu… » więcej 2022-12-04, godz. 08:20 Trzecia wojna śląska Jutro przypada 265 rocznica bitwy pod Lutynią. 5 grudnia 1757 roku podczas tzw. wojny siedmioletniej pod Lutynią niedaleko Środy Śląskiej stoczona została… » więcej 2022-12-03, godz. 07:20 Pierwszy hołd krzyżacki Przedwczoraj minęła 553 rocznica złożenia przez wielkiego mistrza krzyżaków pierwszego hołdu polskiemu królowi. » więcej 2022-11-27, godz. 08:20 Powstanie z szansami Pojutrze przypada 192 rocznica wybuchu powstania listopadowego. Jak często, także i w temacie tego powstania powszechne wyobrażenia odbiegają od rzeczywis… » więcej 2022-11-26, godz. 07:20 Ksiądz Reginek z Dobrzenia W. Przedwczoraj minęła 143 rocznica urodzin śląskiego polityka i polskiego działacza plebiscytowego Jana Reginka. » więcej 2022-11-20, godz. 08:20 Upadek insurekcji Kilka dni temu obchodziliśmy 228 rocznicę upadku insurekcji kościuszkowskiej. » więcej 2022-11-19, godz. 07:20 Komunalne zwycięstwo 103 lata temu w efekcie rewolucji listopadowej, która miała miejsce w Niemczech w r. 1918, odbyły się wybory samorządowe. Choć początkowo zarządzono je… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »