Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Wielki Kazimierz
2022-04-24, 08:25 Autor: Bolesław Bezeg

Wielki Kazimierz

Jan Matejko: Kazimierz Wielki powtórnie zajmuje Ruś
Jan Matejko: Kazimierz Wielki powtórnie zajmuje Ruś
Jutro przypada 689 rocznica koronacji na króla Polski królewicza Kazimierza, który przeszedł do historii z przydomkiem Wielki. Odbyło się to 25 kwietnia 1333 roku w katedrze krakowskiej na Wawelu.
Z Historycznego Punktu Widzenia 24 kwietnia 2022
Chyba żaden z piastowskich władców Polski od czasu Mieszka I nie miał tak udanego startu w życie jak Kazimierz syn Władysława Łokietka. W zasadzie spośród piastowskich władców naszego kraju tylko Kazimierz Wielki nie miał problemów z ambitnym rodzeństwem.

Zapewne dlatego, że miał tylko siostry. Wszyscy pozostali Piastowie od Bolesława Chrobrego począwszy aby rządzić krajem musieli walczyć o władzę z rodzeństwem.

Co bardziej zorientowani Słuchacze zaraz powiedzą, że przesadzam, bo taki np. Bolesław Śmiały zwany też Szczodrym również nie musiał walczyć o tron, bo od początku był przewidziany na stanowisko następcy tronu. Fakt, ale to chyba tylko dlatego, że jego brat Władysław Herman ani specjalnie zdolny nie był, ani specjalnie ambitny, a w końcu i tak został władcą Polski po wygnaniu Bolesława Śmiałego, choć ani specjalnie w spisku nie brał udziału, ani też nie zdecydował się na pełne zastąpienie wygnanego brata, bo nigdy się nie koronował. To taki wyjątek potwierdzający regułę, a reguła ta głosi, iż w rodzinie Piastów nikt nie mógł być pewny swojego dziedzictwa.

W tych warunkach sytuacja Kazimierza była wręcz luksusowa, bowiem jasnym było, że po śmierci ojca, któremu udało się zjednoczyć większość terytoriów dawnej Polski po rozbiciu dzielnicowym, to właśnie Kazimierz odziedziczy koronę.

Jego ojciec książę kujawski i wnuk opolskiego księcia Kazimierza, którego konny pomnik od paru lat zdobi opolski rynek, Władysław Łokietek zanim na dobre utrwalił swoją dominującą pozycję w kraju, przeżywał wzloty i upadki, tracił władzę i ponownie ją odzyskiwał. W końcu jednak ją umocnił i zdołał się koronować.

W trakcie walki o władzę musiał stoczyć mordercze wojny z Czechami, Krzyżakami i buntem krakowskich Niemców. Zawsze jednak chronił swojego jedynego syna, a równocześnie dopuszczał go do udziału w historycznych wydarzeniach i uczył go zarządzania królestwem.

O wadze jaką Łokietek przykładał do zachowania ciągłości dynastii najlepiej świadczy fakt, iż w czasie wojny z krzyżakami spodziewając się decydującej bitwy Płowcami kazał zaaresztować swojego jedynego syna i mimo protestów pod strażą odesłał go w bezpieczne miejsce.

Nic zatem dziwnego, że Kazimierz, który swoje imię otrzymał po opolskim pradziadku, był do rządzenia przygotowany jak mało który polski władca i swoje kompetencje doskonale wykorzystał. Oprócz tego, że faktycznie zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną co należy rozumieć, że zbudował kilkadziesiąt nowoczesnych zamków i miast, umacniając w ten sposób znacznie potencjał gospodarczy i militarny kraju, to jeszcze założył akademię krakowską, która dostarczała urzędników zreformowanemu przez Kazimierza państwu.

Nawiasem mówiąc państwo to za jego panowania trzykrotnie zwiększyło swoją powierzchnię w stosunku do odziedziczonych granic królestwa. Między innymi zasługą Kazimierza było trwałe złączenie z Koroną Polską miasta Lwów oraz Rusi Halickiej.

Za panowania Kazimierza Wielkiego Polska stała się silnym organizmem państwowym i ważnym graczem na arenie międzynarodowej. Nie zdołał odzyskać dla Polski Śląska i Pomorza Zachodniego, ale do końca życia nie zrezygnował z myśli o ich rewindykacji, dlatego m.in. skutecznie blokował oderwanie tych ziem od arcybiskupstwa w Gnieźnie.

Nie da się też dziś obronić lansowanego w poprzednich wiekach przekonania, że podpisując z Czechami traktat pokojowy w Namysłowie Kazimierz zrzekł się pretensji do Śląska. Dziś nie brak historyków dowodzących, że takiego zapisu w traktacie pierwotnie nie było, a pojawił się dopiero w czeskich odpisach po śmierci Kazimierza, był więc ewidentnym, a wcale nie rzadkim politycznym oszustwem.

Nie zdołał natomiast Kazimierz mimo licznych zabiegów pozostawić po sobie legalnego męskiego potomka, który mógłby odziedziczyć dopiero co odbudowany prze jego ojca polski tron.

Nie udała się skuteczna adopcja wnuka Kazimierza Słupskiego i w ten sposób w roku 1370 skończyła się dynastia Piastów na krakowskim tronie, choć rządzący później zarówno królowa Jadwiga jak i Jagiełło mieli w swych żyłach piastowską krew, ale po linii kobiecej, a to w tamtych czasach nie stanowiło o przynależności do rodu, a co za tym idzie dynastii.

Zobacz także

2022-03-27, godz. 08:20 Pożyteczni i... 14 lat temu w Słupsku i Redzikowie doszło do protestów przeciwko budowie w sąsiedztwie miasta elementów tarczy antyrakietowej. » więcej 2022-03-26, godz. 07:20 Podatek dla zaborców 232 lata temu 26 marca 1790 roku w dobie prób ratowania polskiej państwowości obradujący wówczas tzw. Sejm Czteroletni ustanowił nowy systemowy podatek na… » więcej 2022-03-20, godz. 08:20 Śląska Autobana 86 lat temu 21 marca 1936 roku rozpoczęła się budowa tzw. Autostrady Śląskiej, która miała połączyć Berlin z Bytomiem. » więcej 2022-03-19, godz. 07:20 Parszywy kompromis Wczoraj minęła 101 rocznica podpisanego 18 marca 1921 roku polsko-radziecko-ukraińskiego traktatu pokojowego w Rydze. Konsekwencje podjętych wówczas decyzji… » więcej 2022-03-13, godz. 08:20 Kadeci, ech kadeci... Dziś przypada 257 rocznica założenia przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Szkoły Rycerskiej w Warszawie. Była to pierwsza polska szkoła wojskowa… » więcej 2022-03-12, godz. 07:20 Aborcja dla każdego W minioną środę przypadła 79 rocznica wprowadzenia w Polsce całkowitej swobody aborcyjnej, która obowiązywała do końca niemieckiej okupacji. Prawdopodobnie… » więcej 2022-03-06, godz. 08:20 Zagadkowy król Polski i Węgier W najbliższą środę przypada 582 rocznica przybycia do Krakowa delegacji stanów węgierskich, które zaoferowały polskiemu królowi Władysławowi III przyjęcie… » więcej 2022-03-05, godz. 08:21 Zamiast Czechosłowacji Afganistan Jeszcze dwa tygodnie temu choć niepokoiły nas butne wypowiedzi rosyjskiego prezydenta, to jednak nie dowierzaliśmy, że za naszą wschodnią granicą może… » więcej 2022-02-27, godz. 08:20 Casus generała Nila Trzy dni temu minęła 69 rocznica egzekucji generała Augusta Emila Fieldorfa – „Nila”, a pojutrze po raz dwunasty obchodzić będziemy Narodowy Dzień… » więcej 2022-02-26, godz. 07:21 Gdzie dwóch się bije... 733 lata temu - 26 lutego 1289 roku doszło do bitwy pod Siewierzem, w której książę opolski Bolko I został jeńcem Władysława Łokietka. » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »