Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Akt 5 listopada
2021-11-06, 07:25 Autor: Bolesław Bezeg

Akt 5 listopada

Archiwalna pocztówka przedstawiająca cesarzy Niemieckiego - Wilhelma i Austro-węgierskiego Franciszka Józefa.
Archiwalna pocztówka przedstawiająca cesarzy Niemieckiego - Wilhelma i Austro-węgierskiego Franciszka Józefa.
Wczoraj minęła 105 rocznica wydarzenia, które okazało się milowym krokiem na drodze do odzyskania przez Polskę niepodległości. 5 listopada 1916 roku w toku I wojny Światowej, władze państw centralnych czyli Cesarstwa Prus i Cesarstwa-Królestwa Austro-węgierskiego wydały wspólną proklamację, która przeszła do historii jako tzw. Akt 5 listopada. Akt ten przewidywał utworzenie z ziem dawnego zaboru rosyjskiego zdobytych w toku wojny jakiejś bliżej nieokreślonej formy polskiej państwowości.
Z Historycznego Punktu Widzenia 6 listopada 2021
Jesienią 1916 roku czas jaki poszczególne strony konfliktu przewidywały na rozstrzygnięcie konfliktu dawno już minął. Jedni i drudzy zapowiadali, że pobiją wroga w trzy, cztery miesiące i wrócą do domów na Boże Narodzenie jeszcze w 1914 roku.

Okazało się, że siły obu stron konfliktu nawet jeśli nie do końca są wyrównane, to dysponują sprzętem, który pozwolił trzymać w szachu przeciwnika. Wojna przeciągała się w nieskończoność, a zasoby poszczególnych uczestników konfliktu topniały. Szczególnie źle wyglądały perspektywy państw centralnych, które z racji swego położenia miały mniejsze pole manewru w zakresie ściągania zaopatrzenia i posiłków.

W tej sytuacji gdy walczący u boku armii austro-węgierskiej polscy legioniści na początku lipca 1916 roku uratowali sytuację podczas odwrotu austro-węgierskich oddziałów w bitwie pod Kostiuchnówką, niemieccy sojusznicy coraz uważniej zaczęli patrzeć na polski potencjał wojskowy.

Na początku listopada 1916 roku w Pszczynie odbyła się narada połączonych sztabów państw centralnych, w efekcie której oba cesarstwa wydały 5 listopada rezolucję zapowiadającą utworzenie jakiejś bliżej na razie nieokreślonej formy polskiej państwowości, która miała by być powiązana ścisłym sojuszem z Prusami i Austro-węgrami.

Konsekwencją aktu 5 listopada było wzmożenie rekrutacji do legionów, ale także powołanie namiastki polskiego rządu o nazwie Tymczasowa Rada Stanu w Królestwie Polskim, a potem Rady Regencyjnej, która zaczęła organizować na zajętych przez armię pruską terenach polską administrację.

W dalszej kolejności miała powstać polska siła zbrojna zapowiadana jako Polnische Wehrmacht. O ile formy działań państwowotwórczych Polacy odebrali bardzo dobrze, to jeśli chodzi o tworzenie polskiego Wehrmachtu zwyczajnie sabotowano, by nie marnować polskiej krwi.

Zobacz także

2022-11-13, godz. 12:45 Zachodnie granice Jutro przypada 32 rocznica podpisania polsko-niemieckiego traktatu granicznego, który ostatecznie usankcjonował przynależność tzw. Ziem Odzyskanych do Po… » więcej 2022-11-12, godz. 07:20 Spotkanie w Krzyżowej Dziś przypada 33 rocznica głośnego pojednawczego spotkania polskiego premiera z niemieckim kanclerzem w Krzyżowej na Dolnym Śląsku. » więcej 2022-11-11, godz. 07:20 104 rocznica odzyskania niepodległości Dziś obchodzimy 104 rocznicę odzyskania przez Polskę  niepodległości po 123 latach od ostatniego rozbioru tzw. pierwszej Rzeczpospolitej. » więcej 2022-11-01, godz. 08:21 Wszyscy święci... Dziś powiem Państwu Słuchaczom kilka słów o wyższości Zaduszek nad uroczystością Wszystkich Świętych. » więcej 2022-10-30, godz. 08:26 Frycowe Austriaków 281 lat temu podpisany został akt kapitulacji twierdzy Nysa, która w ten sposób wraz z całym Śląskiem stała się własnością Prus. » więcej 2022-10-29, godz. 07:23 Napoleon upokarza Prusy 216 lat temu Napoleon Bonaparte wkroczył do Berlina po unicestwieniu obu pruskich armii w dwóch rozegranych symultanicznie bitwach pod Jeną i Auerstaad. Oznaczało… » więcej 2022-10-23, godz. 08:20 Październikowa Odwilż Jutro przypada 66 pamiętnego wiecu w Warszawie podczas którego Władysław Gomułka wygłosił słynne przemówienie, rozpoczynające chwilową liberalizację… » więcej 2022-10-22, godz. 07:20 Polscy parlamentarzyści w Prusach 174 lata temu 22 października 1848 roku w Bytomiu powstał polski klub narodowy. » więcej 2022-10-16, godz. 12:45 Centralny Okręg Przemysłowy Największym przedsięwzięciem gospodarczym II Rzeczpospolitej była budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego. Latach 1937-39 wydano na nią zawrotną kwotę… » więcej 2022-10-15, godz. 07:20 Operacja Panzerfaust W niegasnącej dyskusji nad tym czy w 1939 roku należało się dogadać z Hitlerem dziś rocznica operacji Panzerfaust, która zwolennikom sojuszu polsko-niemieckiego… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »