Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Akt 5 listopada
2021-11-06, 07:25 Autor: Bolesław Bezeg

Akt 5 listopada

Archiwalna pocztówka przedstawiająca cesarzy Niemieckiego - Wilhelma i Austro-węgierskiego Franciszka Józefa.
Archiwalna pocztówka przedstawiająca cesarzy Niemieckiego - Wilhelma i Austro-węgierskiego Franciszka Józefa.
Wczoraj minęła 105 rocznica wydarzenia, które okazało się milowym krokiem na drodze do odzyskania przez Polskę niepodległości. 5 listopada 1916 roku w toku I wojny Światowej, władze państw centralnych czyli Cesarstwa Prus i Cesarstwa-Królestwa Austro-węgierskiego wydały wspólną proklamację, która przeszła do historii jako tzw. Akt 5 listopada. Akt ten przewidywał utworzenie z ziem dawnego zaboru rosyjskiego zdobytych w toku wojny jakiejś bliżej nieokreślonej formy polskiej państwowości.
Z Historycznego Punktu Widzenia 6 listopada 2021
Jesienią 1916 roku czas jaki poszczególne strony konfliktu przewidywały na rozstrzygnięcie konfliktu dawno już minął. Jedni i drudzy zapowiadali, że pobiją wroga w trzy, cztery miesiące i wrócą do domów na Boże Narodzenie jeszcze w 1914 roku.

Okazało się, że siły obu stron konfliktu nawet jeśli nie do końca są wyrównane, to dysponują sprzętem, który pozwolił trzymać w szachu przeciwnika. Wojna przeciągała się w nieskończoność, a zasoby poszczególnych uczestników konfliktu topniały. Szczególnie źle wyglądały perspektywy państw centralnych, które z racji swego położenia miały mniejsze pole manewru w zakresie ściągania zaopatrzenia i posiłków.

W tej sytuacji gdy walczący u boku armii austro-węgierskiej polscy legioniści na początku lipca 1916 roku uratowali sytuację podczas odwrotu austro-węgierskich oddziałów w bitwie pod Kostiuchnówką, niemieccy sojusznicy coraz uważniej zaczęli patrzeć na polski potencjał wojskowy.

Na początku listopada 1916 roku w Pszczynie odbyła się narada połączonych sztabów państw centralnych, w efekcie której oba cesarstwa wydały 5 listopada rezolucję zapowiadającą utworzenie jakiejś bliżej na razie nieokreślonej formy polskiej państwowości, która miała by być powiązana ścisłym sojuszem z Prusami i Austro-węgrami.

Konsekwencją aktu 5 listopada było wzmożenie rekrutacji do legionów, ale także powołanie namiastki polskiego rządu o nazwie Tymczasowa Rada Stanu w Królestwie Polskim, a potem Rady Regencyjnej, która zaczęła organizować na zajętych przez armię pruską terenach polską administrację.

W dalszej kolejności miała powstać polska siła zbrojna zapowiadana jako Polnische Wehrmacht. O ile formy działań państwowotwórczych Polacy odebrali bardzo dobrze, to jeśli chodzi o tworzenie polskiego Wehrmachtu zwyczajnie sabotowano, by nie marnować polskiej krwi.

Zobacz także

2022-12-18, godz. 08:20 Myśl o powstaniu 367 lata temu, 18 grudnia 1655 roku przebywający w Opolu król polski Jan Kazimierz wyruszył w drogę powrotną do Polski z zamiarem wzbudzenia ogólnonarodowego… » więcej 2022-12-17, godz. 07:20 Beethoven w Głogówku 252 lata temu 17 grudnia 1770 roku urodził się wybitny niemiecki kompozytor i bywalec dworów Opolszczyzny Ludwig van Beethoven. » więcej 2022-12-11, godz. 08:20 Legionista, powstaniec i radiowiec Dziś przypada 60 rocznica śmierci polskiego działacza kulturalnego i powstańca śląskiego Romana Horoszkiewicza. » więcej 2022-12-10, godz. 07:20 Jak we Florencji 670 lat temu – późną jesienią 1352 roku ukończona została budowa pierwszego murowanego Ratusza w Opolu. Gotycka budowla wzniesiona została w miejscu… » więcej 2022-12-04, godz. 08:20 Trzecia wojna śląska Jutro przypada 265 rocznica bitwy pod Lutynią. 5 grudnia 1757 roku podczas tzw. wojny siedmioletniej pod Lutynią niedaleko Środy Śląskiej stoczona została… » więcej 2022-12-03, godz. 07:20 Pierwszy hołd krzyżacki Przedwczoraj minęła 553 rocznica złożenia przez wielkiego mistrza krzyżaków pierwszego hołdu polskiemu królowi. » więcej 2022-11-27, godz. 08:20 Powstanie z szansami Pojutrze przypada 192 rocznica wybuchu powstania listopadowego. Jak często, także i w temacie tego powstania powszechne wyobrażenia odbiegają od rzeczywis… » więcej 2022-11-26, godz. 07:20 Ksiądz Reginek z Dobrzenia W. Przedwczoraj minęła 143 rocznica urodzin śląskiego polityka i polskiego działacza plebiscytowego Jana Reginka. » więcej 2022-11-20, godz. 08:20 Upadek insurekcji Kilka dni temu obchodziliśmy 228 rocznicę upadku insurekcji kościuszkowskiej. » więcej 2022-11-19, godz. 07:20 Komunalne zwycięstwo 103 lata temu w efekcie rewolucji listopadowej, która miała miejsce w Niemczech w r. 1918, odbyły się wybory samorządowe. Choć początkowo zarządzono je… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »