Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » 24 czerwca 2021
2021-06-24, 06:30 Autor: Bolesław Bezeg

24 czerwca 2021

1049 lat temu 24 czerwca 972 roku książę Polan Mieszko I pokonał pod Cedynią wkraczające do jego państwa wojska margrabiego łużyckiego Hodona. 45 lata temu 24 czerwca 1976 roku zapowiedziana przez premiera Piotra Jaroszewicza podwyżka cen żywności wywołała protesty robotnicze, znane pod nazwą wydarzeń czerwcowych 76 roku. Wczoraj minęła 31 rocznica śmierci Reinholda Olescha niemieckiego językoznawcy i slawisty, który w czasach hitlerowskich publikował prace o polskości śląskiej gwary.
Kartka z Kalendarza 24 czerwca 2021
Reinhold Olesch urodził się 24 września 1910 r. w zgermanizowanej śląskiej rodzinie żyjącej w podkatowickim Załężu. Po śmierci ojca rodzina przeniosła się do krewnych matki mieszkających we wsi Góra Świętej Anny. Edukację pobierał w Nysie, a następnie w gimnazjum św. Macieja we Wrocławiu.

W latach 30 minionego wieku studiował filologię i fonetykę słowiańską na Uniwersytecie w Wiedniu, potem w Pradze i w Berlinie, gdzie studiował także geografię i historię. Wśród jego wykładowców znaleźli się m.in. Mikołaj Trubecki, Aleksander Brückner i Maks Vasmer. Za namową tego ostatniego Olesch zaczął żmudną pracę nad nagrywaniem na gramofonowych płytach próbek słowiańskich gwar. Rozpoczął od swojej rodziny na Górze Świętej Anny.

W połowie lat 30 XX wieku obronił i opublikował pracę doktorską pt. „W sprawie śląskiego krajobrazu językowego. Udział w nim języka starosłowiańskiego.” Choć sam pisał po niemiecku, to uważał, że opisywane przez niego słowiańskie dialekty są jego językiem ojczystym i dziedzictwem mieszkańców Śląska.

W roku 1937 wydrukowano kolejną jego pracę „Przyczynek do badania narzecza górnośląskiego – dialekt Kobylorzy”. W 1938 roku ukazały się jego prace „Serbochorwaci z Hercegowiny” oraz „Trzy polskie dialekty Góralski, Północnomazurski i Kujawski”.

W środowisku naukowym jego dorobek przyniósł mu rozgłos, uznanie, habilitację i stanowisko lektora na Uniwersytecie w Greifswaldzie. Niestety rozgłos ten nie pozostał bez uwagi rządzącej partii. Jego sytuacja stała się krytyczna gdy o słowiańskich pasjach profesora władze powiadomili czujni studenci. NSDAP nie mogła już dłużej przymykać oczu na jego prace, które spalono na berlińskim bruku podczas faszystowskiego wiecu. Wkrótce też wydano oficjalny zakaz ich rozpowszechniania.

Kolejną represją było relegowanie wykładowcy z uczelni. Po wybuchu wojny jako politycznie podejrzany został wcielony do Wehrmachtu w stopniu szeregowca, choć jako docentowi przysługiwał mu stopień oficerski. Szeregowiec Olesch przydzielony został do służby przy koniach. Czas stacjonowania na Ukrainie wykorzystał do zbierania materiałów o tamtejszych gwarach słowiańskich.

Po wojnie kontynuował karierę naukową w Niemczech, gdzie publikował jako Stanisław Urbańczyk. Wykładał slawistykę w Greifswaldzie, Lipsku i Kolonii, gdzie w roku 1975 przeszedł na emeryturę. Do końca życia odwiedzał i wspomagał materialnie krewnych z Góry Świętej Anny, którzy pozostali w Polsce. W roku 1990 na krótko przed śmiercią otrzymał doktorat honoris causa Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu.

Reinhold Olesch zmarł 23 czerwca 1990 roku w Kolonii.

Zobacz także

2024-03-06, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 6 marca - Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Jest poświęcony pamięci osób, które sprzeciwiały się ustrojom totalitarnym i masowym zbrodniom w… » więcej 2024-03-05, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 5 marca - Dzień Wiedzy o Dysocjacyjnych Zaburzenia Osobowości. 5 marca - Dzień Europejskiego Geodety i Geoinformacji, obchodzony od 2012 z inicjatywy Europejskiej… » więcej 2024-03-04, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 4 marca - Na Litwie obchodzone są Kaziuki - w Wilnie odpustowy jarmark z okazji święta Świętego Kazimierza. 4 marca - Światowy Dzień Nauk Inżynieryjnych… » więcej 2024-03-03, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 3 marca - Międzynarodowy Dzień dla Ucha i Słuchu - ustanowiony z inicjatywy światowej organizacji zdrowia WHO 3 marca - Międzynarodowy Dzień Pisarzy… » więcej 2024-03-02, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 02 marca 1333 - Zmarł Władysław Łokietek, książę kujawsko-łęczycki, król Polski. Rozpoczął proces scalania ziem polskich: zajął Kraków, odzyskał… » więcej 2024-03-01, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 1 marca - Światowy Dzień Obrony Cywilnej, ustanowiony przez zgromadzenie ogólne Międzynarodowej Organizacji Obrony Cywilnej w 1990 roku. 1 marca - Międzynarodowy… » więcej 2024-02-29, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 29 lutego - Dzień Chorób Rzadkich obchodzony co roku ostatniego dnia lutego, zapoczątkowany przez Europejską Federację Rodziców Pacjentów i Pacjentów z… » więcej 2024-02-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 lutego - Dzień Chorób Rzadkich. 28 lutego - Święto narodowe Finlandii - Dzień Kalewali, obchodzony w rocznicę opublikowania w 1835 roku eposu narodowego… » więcej 2024-02-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 lutego - Światowy Dzień Organizacji Pozarządowych. 27 lutego - Międzynarodowy Dzień Niedźwiedzia Polarnego. 27 lutego - Dzień Wiedzy o Anosmii. 27… » więcej 2024-02-26, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 26 lutego 1634 roku - Po trzymiesięcznym oblężeniu przez polską armię, pod dowództwem króla Władysława IV, skapitulowały rosyjskie wojska pod Smoleńskiem… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »