Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » 17 maja 2021
2021-05-17, 06:26 Autor: Bolesław Bezeg

17 maja 2021

190 lat temu 17 maja 1931 roku w toku powstania listopadowego wojska polskie odniosły zwcięstwo nad Rosjanami w bitwie pod Nurem. 101 lat temu 17 maja 1920 roku w toku wojny polsko-bolszewickiej Wódz Naczelny Józef Piłsudski wydał dyrektywę o utworzeniu Frontu Północnego, mianując jego dowódcą generała Stanisława Szeptyckiego i powierzając mu walkę na kierunku litewsko-białoruskim. 57 lat temu w Berlinie zmarł Anton Jadasz działacz komunistyczny polskiego pochodzenia w okresie międzywojennym opowiadający się za niepodległością Śląska.
Kartka z kalendarza 17 maja 2021 r
Urodził się 25 maja 1888 roku w Krapkowicach w rodzinie o polskich tradycjach. Podczas I wojny światowej pracując w Świętochłowicach Antoni Jadasz już jako Anton Jadasch wstąpił do Związku Spartakusa – niemieckiej organizacji antywojennej, która na Górnym Śląsku liczyła ponad 25 tys. Członków.

Już pod koniec wojny Jadasz należał do czołowych działaczy górnośląskich struktur organizacji. Wkrótce gdy górnośląski Spartakus przekształcił się w antyklerykalną Komunistyczną Partię Niemiec, większość ze wspomnianych 25 tysięcy Górnoślązaków z powodu przywiązania do katolicyzmu przeszła do dwóch propolskich organizacji lewicowych, a mianowicie do Polskiej Partii Socjalistycznej i Narodowej Partii Robotniczej.

Ludzie ci wkrótce masowo wstępowali do utworzonej w roku 1919 konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. W tym czasie Anton Jadasch stanął na czele śląskiego odłamu KPD czyli Komunistische Partei Oberschlesiens. Na czele tej partii wspólnie z wolnymi związkami zawodowymi pod hasłami poparcia dla walczącej pod Warszawą Armii Czerwonej zorganizował w Katowicach wielką manifestację na rzecz neutralności Górnego Śląska wobec wojny polsko-sowieckiej.

7 listopada 1920 roku kierowana przez Jadascha partia połączyła się z górnośląskim oddziałem Niezależnej Socjaldemokratycznej Partii Niemiec i skrajnie lewicową Komunistyczną Partią Ziem Śląskich kierowaną przez Stanisława Barczyńskiego. Z połączenia tego powstała Komunistyczna Partia Górnego Śląska, której przewodniczącym został Anton Jadasch.

Partia Jadascha nie osiągnęła masowej popularności i w szczytowym momencie osiągnęła liczbę 5600 członków. Jako cel stawiała sobie utworzenie samodzielnej i niepodległej Górnośląskiej Republiki Rad. Licząc na to, że uda im się przekształcić III powstanie śląskie w akcję na rzecz niepodległości śląska, członkowie partii Jadascha wstępowali do POW i zasilali szeregi powstańców, jednak czujność służb Korfantego udaremniła wszelkie próby zorganizowania komunistycznego puczu w łonie powstania.

Po podziale śląska Jadasch przyjął opcję niemiecką i został działaczem Komunistycznej Partii Niemiec. W czasach hitlerowskich jako komunista był więźniem obozów koncentracyjnych. Po wojnie pozostał w NRD, gdzie pełnił różne funkcje publiczne. Anton Jadasch zmarł 17 maja 1964 roku w Berlinie.

Zobacz także

2024-03-09, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 9 marca - Dzień Statystyki Polskiej - święto obchodzone od 2008 roku, zgodnie z decyzją Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN. Upamiętnia pierwszy Spis Powszechny… » więcej 2024-03-08, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 8 marca - Międzynarodowy Dzień Praw Kobiet. » więcej 2024-03-07, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 7 marca 322 pne. - Zmarł Arystoteles, grecki filozof. Jeden z trzech - obok Sokratesa i Platona - najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji. Był twórcą… » więcej 2024-03-06, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 6 marca - Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Jest poświęcony pamięci osób, które sprzeciwiały się ustrojom totalitarnym i masowym zbrodniom w… » więcej 2024-03-05, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 5 marca - Dzień Wiedzy o Dysocjacyjnych Zaburzenia Osobowości. 5 marca - Dzień Europejskiego Geodety i Geoinformacji, obchodzony od 2012 z inicjatywy Europejskiej… » więcej 2024-03-04, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 4 marca - Na Litwie obchodzone są Kaziuki - w Wilnie odpustowy jarmark z okazji święta Świętego Kazimierza. 4 marca - Światowy Dzień Nauk Inżynieryjnych… » więcej 2024-03-03, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 3 marca - Międzynarodowy Dzień dla Ucha i Słuchu - ustanowiony z inicjatywy światowej organizacji zdrowia WHO 3 marca - Międzynarodowy Dzień Pisarzy… » więcej 2024-03-02, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 02 marca 1333 - Zmarł Władysław Łokietek, książę kujawsko-łęczycki, król Polski. Rozpoczął proces scalania ziem polskich: zajął Kraków, odzyskał… » więcej 2024-03-01, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 1 marca - Światowy Dzień Obrony Cywilnej, ustanowiony przez zgromadzenie ogólne Międzynarodowej Organizacji Obrony Cywilnej w 1990 roku. 1 marca - Międzynarodowy… » więcej 2024-02-29, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 29 lutego - Dzień Chorób Rzadkich obchodzony co roku ostatniego dnia lutego, zapoczątkowany przez Europejską Federację Rodziców Pacjentów i Pacjentów z… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »