Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » 17 maja 2021
2021-05-17, 06:26 Autor: Bolesław Bezeg

17 maja 2021

190 lat temu 17 maja 1931 roku w toku powstania listopadowego wojska polskie odniosły zwcięstwo nad Rosjanami w bitwie pod Nurem. 101 lat temu 17 maja 1920 roku w toku wojny polsko-bolszewickiej Wódz Naczelny Józef Piłsudski wydał dyrektywę o utworzeniu Frontu Północnego, mianując jego dowódcą generała Stanisława Szeptyckiego i powierzając mu walkę na kierunku litewsko-białoruskim. 57 lat temu w Berlinie zmarł Anton Jadasz działacz komunistyczny polskiego pochodzenia w okresie międzywojennym opowiadający się za niepodległością Śląska.
Kartka z kalendarza 17 maja 2021 r
Urodził się 25 maja 1888 roku w Krapkowicach w rodzinie o polskich tradycjach. Podczas I wojny światowej pracując w Świętochłowicach Antoni Jadasz już jako Anton Jadasch wstąpił do Związku Spartakusa – niemieckiej organizacji antywojennej, która na Górnym Śląsku liczyła ponad 25 tys. Członków.

Już pod koniec wojny Jadasz należał do czołowych działaczy górnośląskich struktur organizacji. Wkrótce gdy górnośląski Spartakus przekształcił się w antyklerykalną Komunistyczną Partię Niemiec, większość ze wspomnianych 25 tysięcy Górnoślązaków z powodu przywiązania do katolicyzmu przeszła do dwóch propolskich organizacji lewicowych, a mianowicie do Polskiej Partii Socjalistycznej i Narodowej Partii Robotniczej.

Ludzie ci wkrótce masowo wstępowali do utworzonej w roku 1919 konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. W tym czasie Anton Jadasch stanął na czele śląskiego odłamu KPD czyli Komunistische Partei Oberschlesiens. Na czele tej partii wspólnie z wolnymi związkami zawodowymi pod hasłami poparcia dla walczącej pod Warszawą Armii Czerwonej zorganizował w Katowicach wielką manifestację na rzecz neutralności Górnego Śląska wobec wojny polsko-sowieckiej.

7 listopada 1920 roku kierowana przez Jadascha partia połączyła się z górnośląskim oddziałem Niezależnej Socjaldemokratycznej Partii Niemiec i skrajnie lewicową Komunistyczną Partią Ziem Śląskich kierowaną przez Stanisława Barczyńskiego. Z połączenia tego powstała Komunistyczna Partia Górnego Śląska, której przewodniczącym został Anton Jadasch.

Partia Jadascha nie osiągnęła masowej popularności i w szczytowym momencie osiągnęła liczbę 5600 członków. Jako cel stawiała sobie utworzenie samodzielnej i niepodległej Górnośląskiej Republiki Rad. Licząc na to, że uda im się przekształcić III powstanie śląskie w akcję na rzecz niepodległości śląska, członkowie partii Jadascha wstępowali do POW i zasilali szeregi powstańców, jednak czujność służb Korfantego udaremniła wszelkie próby zorganizowania komunistycznego puczu w łonie powstania.

Po podziale śląska Jadasch przyjął opcję niemiecką i został działaczem Komunistycznej Partii Niemiec. W czasach hitlerowskich jako komunista był więźniem obozów koncentracyjnych. Po wojnie pozostał w NRD, gdzie pełnił różne funkcje publiczne. Anton Jadasch zmarł 17 maja 1964 roku w Berlinie.

Zobacz także

2024-09-27, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 27 września - Dzień Polskiego Państwa Podziemnego, ustanowiony uchwałą Sejmu z 11 września 1998 roku. Uchwała nawiązuje do utworzenia w nocy z 26 na 27… » więcej 2024-09-26, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 26 września - Europejski Dzień Języków, ustanowiony przez Radę Europy w 2001 roku. 26 września - Ogólnopolski Dzień Aptekarza. 26 września - Światowy… » więcej 2024-09-25, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 25 września - Międzynarodowy Dzień Głuchych i Języka Migowego. 25 września - Światowy Dzień Rzek. 25 września - Światowy Dzień Farmaceuty. 25… » więcej 2024-09-24, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 24 września - Święto narodowe Republiki Gwinei Bissau - Dzień Niepodległości, obchodzony w rocznicę ogłoszenia niepodległości w 1973 roku. » więcej 2024-09-23, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 23 września - Święto narodowe Arabii Saudyjskiej, obchodzone w rocznicę proklamowania niepodległości w 1932 roku. » więcej 2024-09-22, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 22 września - Ostatni dzień Europejskiego Tygodnia Mobilności, trwającego od 16 do 22 września. 22 września - Światowy Dzień Nosorożca. 22 września… » więcej 2024-09-21, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 21 września - Międzynarodowy Dzień Pokoju, oficjalnie ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, w 2001 roku, obchodzony od 1982 roku.. 21 września - Międzynarodowy… » więcej 2024-09-20, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 20 września - Ogólnopolski Dzień Przedszkolaka, ustanowiony z inicjatywy Rzecznika Praw Dziecka uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej 13 września 2013… » więcej 2024-09-19, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 19 września - Dzień Dzikiej Fauny, Flory i Naturalnych Siedlisk, przypadający w rocznicę przyjęcia Konwencji Berneńskiej z 1979 roku.. 19 września -… » więcej 2024-09-18, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 18 września - Światowy Dzień Monitoringu Wody. 18 września - Międzynarodowy Dzień Geologa. 18 września - Święto narodowe Chile, obchodzonemu w rocznicę… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »