Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 15.10.2022
2022-10-15, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 15.10.2022

[Fot.Rocznica I powstania śląskiego, uroczystości w Katowicach.1929.Źródło:Narodowe Archiwum Cyfrowe(www.powstancyslascy.pl)]
[Fot.Rocznica I powstania śląskiego, uroczystości w Katowicach.1929.Źródło:Narodowe Archiwum Cyfrowe(www.powstancyslascy.pl)]
Ważną rolę w działaniach na rzecz polskości Śląska odegrała organizacja związana z byłymi powstańcami śląskimi. Założona w 1923 roku przyjęła nazwę Związek Powstańców Śląskich, a na jej czele stanął Alfons Zgrzebniok jeden z dowódców w czasie powstań śląskich.
Niewątpliwie warto również przypomnieć dwóch innych mniej znanych przywódców Związku Powstańców Jana Wyglendę, ale także Walentego Fojkisa.

Jan Wyglenda ps. „Traugutt” urodził się pod koniec XIX wieku w Brzeźnicy koło Raciborza na Górnym Śląsku. Już na początku 1919 roku w miejscowości gdzie się urodził zorganizował oddział zbrojny.

Z pewnością nie bez znaczenia pozostawał fakt, że Wyglenda był jednym z komendantów Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Miał już za sobą poważne doświadczenia wojenne czasu I wojny, a potem także I powstania śląskiego, gdzie dowodził bitwą pod Gdowem, ale także w dwóch następnych powstaniach śląskich.

W trzecim powstaniu był jednym z dowodzących insurekcją, ale także szefem sztabu Grupy „Północ”. Po podziale Górnego Śląska zmuszony został do opuszczenia rodzinnego obszaru przyznanego Niemcom i zamieszkał w polskim województwie śląskim.

W okresie międzywojennym był oficerem rezerwy Wojska Polskiego. Działał też we władzach lokalnych na Śląsku. W czasie II wojny wziął udział w kampanii wrześniowej a potem w Polskich Siłach Zbrojnych.

Niestety po wojnie zaangażował się w działalność władz komunistycznych Mimo, że działał w partii to i tak został aresztowany przez bezpiekę i był więziony w latach pięćdziesiątych. Po wyjściu z więzienia pracował jako urzędnik. Zmarł w 1971 roku w Rybniku , gdzie został pochowany.

Ten drugi powstaniec i działacz narodowy czyli Włodzimierz Walenty Fojkis, przyszedł nas świat w Katowicach także u schyłku XIX wieku. Już przed I wojną światowa zaangażował się w działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

Kiedy wybuchła I wojna podobnie jak Jan Wyglenda został wcielony do armii niemieckiej. Ranny powrócił z wojny i zaraz po powrocie zaangażował się ponownie w działalność na rzecz polskiego Śląska.

Z początku nawiązał kontakt z Polską Organizacją Wojskową, uczył się też w Szkole Podchorążych w Warszawie. Zaangażował się też w czasie akcji plebiscytowej na Śląsku i podobnie jak Wyglenda był także jednym z dowódców POW Górnego Śląska.

Był pierwszym, który ruszył ze swoim oddziałem do II powstania śląskiego. Od grudnia 1920 do kwietnia 1921 był komendantem POW Górnego Śląska w powiecie katowickim.
W III powstaniu śląskim był też jednym z dowódców.

W okresie międzywojennym poza tym, że był oficerem rezerwy jednego z pułków piechoty został też naczelnikiem gminy Michałkowice. Był także członkiem Chrześcijańskiej Demokracji i posłem do Sejmu RP i Sejmu Śląskiego. I działał podobnie jak Wyglenda w Związku Powstańców Śląskich.

Organizował Ochotnicze Oddziały Powstańcze. Po kampanii 1939 roku pełnił służbę w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie .W czerwcu 1950 roku otrzymał brytyjskie obywatelstwo. Zmarł 26 października 1950 roku w Edynburgu w Wielkiej Brytanii.

Jego imię nosi plac na rodzinnym Wełnowcu, ale także ulice w Katowicach-Murckach, w Rudzie Śląskiej i w innych miastach. Jego postać została też uwidoczniona na muralu w Siemianowicach Śląskich.
O polskość Śląska Opolskiego 15.10.2022

Zobacz także

2022-06-25, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 25.06.2022 Jedną z ważniejszych instytucji, które nie zaprzestały działalności, kiedy wybuchła II wojna był Instytut Śląski. Wojnę Stowarzyszenie przetrwało jako… » więcej 2022-06-18, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 18.06.2022 Po zakończeniu III insurekcji śląskiej ustrój Śląska określiła w dużej mierze Konwencja Górnośląska z 15 maja 1922 roku, która obowiązywała przez… » więcej 2022-06-17, godz. 17:00 O polskość Śląska Opolskiego 16.06.2022 Cztery miesiące po zakończeniu III powstania śląskiego 20 października 1921 roku zapadła decyzja odnośnie granicy polsko- niemieckiej na Górnym Sląsk… » więcej 2022-06-11, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 11.06.2022 Już od pierwszych dni września 1939 roku Polacy zaczęli organizować na Śląsku podziemną działalność. Miała to być kontynuacja bohaterskiej walki polskiej… » więcej 2022-06-04, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 04.06.2022 W tym roku obchodzimy 100 rocznicę powstania Związku Polaków w Niemczech organizacji reprezentującej Polaków zamieszkałych na terenie Rzeszy Niemieckiej… » więcej 2022-05-28, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 28.05.2022 Wywłaszczenia i wydziedziczenia z majątków na Śląsku były już sprawdzoną formą represji wobec Polaków w tej historycznej dzielnicy. Faktycznie stały… » więcej 2022-05-21, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 21.05.2022 Już od pierwszych miesięcy okupacji Niemcy dokonywali masowych mordów. Aktom terroru władze niemieckie starały się nadać pozory legalności, wydając rozporządzenia… » więcej 2022-05-14, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 14.05.2022 W czasie okupacji niemieckiej Okręg Śląski Armii Krajowej koncentrował się na działalności wywiadowczej. Jednak nie mniej ważną działalnością były… » więcej 2022-04-09, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 09.04.2022 Wśród 108 błogosławionych przez Jana Pawła II znalazł się też ojciec Stanisław Kubista, którego tak wiele w młodzieńczych latach wiązało ze Śląskiem… » więcej 2022-04-02, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 02.04.2022 Minęła właśnie setna rocznica śmierci ks. Pawła Pośpiecha, tego tak bardzo zaangażowanego w sprawy polskie na Śląsku kapłana o którym w tych dniach… » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »