Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022
2022-03-19, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022

[Fot. Wiktor Krzewicki, zegarek dla Bronisława Koraszewskiego, Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego]
[Fot. Wiktor Krzewicki, zegarek dla Bronisława Koraszewskiego, Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego]
Prasa polska na Śląsku przez cały okres międzywojenny była ważnym czynnikiem podtrzymywania polskości. Szczególnie odnosiło się to do gazet, czasopism i innych wydawnictw ukazujących się po niemieckiej stronie granicy.
Niewątpliwie najsilniejszym ośrodkiem wydawniczym stał się Śląsk Opolski z najważniejszym miastem , którym było Opole.Tutaj ukazywało się ponad 25 % tytułów polskich , które ukazywały się w Niemczech.

Ważną rolę odgrywały gazety ”Nowiny Codzienne “ i “ Gazeta Opolska” Bronisława Koraszewskiego. Niestety ta druga gazeta przetrwała tylko do 1923 roku.
Do kiedy Gazeta istniała w redakcji pojawiali się studenci. W pewnym momencie w redakcyjnym lokalu spotykali się także konspiratorzy z tajnego kółka opolskiego gimnazjum. Sam Koraszewski miał bardzo bliskie kontakty ze środowiskiem lwowskim, ale także z Polonią berlińską, paryską, wiedeńską ale i amerykańską.

Wydawane w Opolu “Nowiny” w latach 1921 do 1939 ukazywały się jako dziennik "Nowiny Codzienne". Od 1932 stały się organem Związku Polaków w Niemczech. Po wybuchu II wojny światowej dziennikarze tej gazety zostali wywiezieni przez Niemców do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Trzeba też pamiętać, że przez cały czas od XIX wieku pismem o największym nakładzie był wydawany w Bytomiu “Katolik.”

Ówczesna prasa polska stała się jednym z najskuteczniejszych środków budzenia świadomości narodowej i utrzymania polskości. Na terenie Niemiec poza "Nowinami Codziennymi" ukazywał się też Dziennik Raciborski.Poza tym trzy razy w tygodniu ukazywały się takie pisma jak “Katolik trzyrazowy” I “Nowiny”. Nie można oczywiście pominąć wydawanych przez Związek Polaków w Niemczech czasopism”Polak w Niemczech”, “Młody Polak w Niemczech “i “Mały Polak w Niemczech”. Także inne środowiska miały swoje wydawnictwa.Na Śląsku Opolskim ukazywał się miesięcznik ”Przyjaciel pieśni” wydawany przez Związek Polskich Kół Śpiewaczych.Natomiast Polskie Zjednoczenie Zawodowe na Opolszczyźnie wydawało miesięcznik “Zjednoczenie. W języku niemieckim ukazywał się inny periodyk pt.”Kulturwehr”. Reprezentował on działające w Niemczech mniejszości narodowe, także polską mniejszość.

W 1932 roku bytomski “Katolik” przekazał swoje budynki pierwszemu polskiemu gimnazjum w Niemczech. W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku działały cztery ośrodki drukarskie I wydawnicze.Jednym z najprężniejszych była działającą w Opolu spółka wydawnicza Jana Łangowskiego drukowała kilkanaście pism od gazet, poprzez czasopisma, aż do druków akcydensowych i książek.

Jednak największym przedsięwzięciem wydawnictwa stało się niewątpliwie wydanie Leksykonu Polactwa w Niemczech. Leksykon miał uwiecznić ślady polskości także te z Dolnego Śląska i ze Śląska Opolskiego.Naczelnym redaktorem został Edmund Osmańczyk
Pozyskiwanie materiałów źródłowych, ale i zdjęć do leksykonu nie było łatwe, ale dzięki zaangażowaniu się m.in. nauczycieli, studentów i przede wszystkim harcerzy udało się doprowadzić projekt do końca. Cztery egzemplarze maszynopisu były gotowe już latem 1938 roku.W grudniu władze Związku Polaków w Niemczech zadecydowały o druku Leksykonu w opolskiej drukarni.

Jednak dojście Hitlera do władzy, a potem wybuch II wojny światowej pokrzyżowały dalsze plany wydawnicze nie tylko Łangowskiego, ale także pozostałych wydawnictw polskich działających na terenie III Rzeszy.
O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022

Zobacz także

2021-06-08, godz. 11:12 O polskość Śląska Opolskiego 05.06.2021 W audycji wspominaliśmy sylwetkę wybitnego polskiego księdza i literata Norberta Bończyka, który położył wielkie zasługi dla budzenia polskiej świadomości… » więcej 2021-05-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.05.2021 Kilka miesięcy po zakończeniu III powstania śląskiego zapadła decyzja odnośnie granicy polsko- niemieckiej na Górnym Śląsku. Do Rzeczypospolitej włączono… » więcej 2021-05-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.05.2021 Dokładnie sto lat temu toczyła się już bitwa o Górę Św. Anny. Władze powstańcze przygotowywały w tym rejonie natarcie podgrupy „Bogdan”. » więcej 2021-05-15, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego.15.05.2021 Zupełnie zapomnianym dowódcą powstańczym był podpułkownik Kazimierz Zenkteller ps. Warwas. Zastąpił on na początku czerwca na stanowisku komendanta naczelnego… » więcej 2021-05-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.05.2021 Trwają wciąż obchody setnej rocznicy wybuchu III powstania śląskiego. W niedzielę 2 maja w ogólnopolskich uroczystościach na Górze Świętej Anny uczestniczył… » więcej 2021-04-24, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021 Wyniki plebiscytu, który odbył się 20 marca 1921 roku, niestety, nie rozstrzygnęły sytuacji na Śląsku. Ostatecznie Międzysojusznicza Komisja opowiedziała… » więcej 2021-04-17, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.04.2021 W czasie II wojny wielu księży za swoją działalność patriotyczną na rzecz polskiego Śląska. trafiło do niemieckich obozów koncentracyjnych.Taki los… » więcej 2021-04-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021 152 lata temu na śląskim rynku prasowym pojawił się „Katolik”, czasopismo, które rozbudzało świadomość narodową, ale przede wszystkim pisało o polskiej… » więcej 2021-04-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.04.2021 Wśród polskich instytucji działających na Śląsku 100 lat temu niewątpliwie wyróżniał się Polski Komisariat Plebiscytowy i ludzie z nim związani. » więcej 2021-03-27, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 27.03.2021 100 lat temu na Górnym Śląsku wciąż działały Polski Komisariat Plebiscytowy, ale także Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa. Siedzibą… » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »