Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022
2022-03-19, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022

[Fot. Wiktor Krzewicki, zegarek dla Bronisława Koraszewskiego, Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego]
[Fot. Wiktor Krzewicki, zegarek dla Bronisława Koraszewskiego, Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego]
Prasa polska na Śląsku przez cały okres międzywojenny była ważnym czynnikiem podtrzymywania polskości. Szczególnie odnosiło się to do gazet, czasopism i innych wydawnictw ukazujących się po niemieckiej stronie granicy.
Niewątpliwie najsilniejszym ośrodkiem wydawniczym stał się Śląsk Opolski z najważniejszym miastem , którym było Opole.Tutaj ukazywało się ponad 25 % tytułów polskich , które ukazywały się w Niemczech.

Ważną rolę odgrywały gazety ”Nowiny Codzienne “ i “ Gazeta Opolska” Bronisława Koraszewskiego. Niestety ta druga gazeta przetrwała tylko do 1923 roku.
Do kiedy Gazeta istniała w redakcji pojawiali się studenci. W pewnym momencie w redakcyjnym lokalu spotykali się także konspiratorzy z tajnego kółka opolskiego gimnazjum. Sam Koraszewski miał bardzo bliskie kontakty ze środowiskiem lwowskim, ale także z Polonią berlińską, paryską, wiedeńską ale i amerykańską.

Wydawane w Opolu “Nowiny” w latach 1921 do 1939 ukazywały się jako dziennik "Nowiny Codzienne". Od 1932 stały się organem Związku Polaków w Niemczech. Po wybuchu II wojny światowej dziennikarze tej gazety zostali wywiezieni przez Niemców do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Trzeba też pamiętać, że przez cały czas od XIX wieku pismem o największym nakładzie był wydawany w Bytomiu “Katolik.”

Ówczesna prasa polska stała się jednym z najskuteczniejszych środków budzenia świadomości narodowej i utrzymania polskości. Na terenie Niemiec poza "Nowinami Codziennymi" ukazywał się też Dziennik Raciborski.Poza tym trzy razy w tygodniu ukazywały się takie pisma jak “Katolik trzyrazowy” I “Nowiny”. Nie można oczywiście pominąć wydawanych przez Związek Polaków w Niemczech czasopism”Polak w Niemczech”, “Młody Polak w Niemczech “i “Mały Polak w Niemczech”. Także inne środowiska miały swoje wydawnictwa.Na Śląsku Opolskim ukazywał się miesięcznik ”Przyjaciel pieśni” wydawany przez Związek Polskich Kół Śpiewaczych.Natomiast Polskie Zjednoczenie Zawodowe na Opolszczyźnie wydawało miesięcznik “Zjednoczenie. W języku niemieckim ukazywał się inny periodyk pt.”Kulturwehr”. Reprezentował on działające w Niemczech mniejszości narodowe, także polską mniejszość.

W 1932 roku bytomski “Katolik” przekazał swoje budynki pierwszemu polskiemu gimnazjum w Niemczech. W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku działały cztery ośrodki drukarskie I wydawnicze.Jednym z najprężniejszych była działającą w Opolu spółka wydawnicza Jana Łangowskiego drukowała kilkanaście pism od gazet, poprzez czasopisma, aż do druków akcydensowych i książek.

Jednak największym przedsięwzięciem wydawnictwa stało się niewątpliwie wydanie Leksykonu Polactwa w Niemczech. Leksykon miał uwiecznić ślady polskości także te z Dolnego Śląska i ze Śląska Opolskiego.Naczelnym redaktorem został Edmund Osmańczyk
Pozyskiwanie materiałów źródłowych, ale i zdjęć do leksykonu nie było łatwe, ale dzięki zaangażowaniu się m.in. nauczycieli, studentów i przede wszystkim harcerzy udało się doprowadzić projekt do końca. Cztery egzemplarze maszynopisu były gotowe już latem 1938 roku.W grudniu władze Związku Polaków w Niemczech zadecydowały o druku Leksykonu w opolskiej drukarni.

Jednak dojście Hitlera do władzy, a potem wybuch II wojny światowej pokrzyżowały dalsze plany wydawnicze nie tylko Łangowskiego, ale także pozostałych wydawnictw polskich działających na terenie III Rzeszy.
O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022

Zobacz także

2022-01-06, godz. 10:00 O polskość Śląska Opolskiego 06.01.2022 W czasie okupacji niemieckiej życie kulturalne zeszło do podziemia. Jednak tam wciąż rozwijała się polska kultura. Przetrwały polskie pieśni patriotyczne… » więcej 2022-01-01, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.01.2022 W tym roku obchodzimy 100 rocznicę utworzenia Związku Polaków w Niemczech. Kiedy po podziale Górnego Śląska pojawiły się problemy związane z funkcjonowaniem… » więcej 2021-12-18, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 18.12.2021 Czas okupacji na Śląsku to także walka zbrojna poszczególnych oddziałów partyzanckich. Stanowiła odpowiedź na masowy terror i represje ze strony Niemiec… » więcej 2021-12-11, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021 Dzisiaj, kiedy wspominamy Ślązaków zaangażowanych w walkę o niepodległość nie możemy zapomnieć o braciach Pawle i Janie Brandysach, polskich kapłanach… » więcej 2021-12-04, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 04.12.2021 W czasie okupacji niemieckiej Okręg Śląski Armii Krajowej koncentrował się na działalności wywiadowczej. Jednak nie mniej ważną działalnością były… » więcej 2021-11-27, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 27.11.2021 Jednym z najbardziej zaangażowanych środowisk w walkę z Niemcami stali się od samego początku II wojny harcerze. Do walki stanęli już w pierwszych dniach… » więcej 2021-11-20, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 20.11.2021 Wśród Polaków walczących w czasie okupacji niemieckiej o polski Śląsk byli też księża. Właśnie dzisiaj (20.11.2021) w katowickiej katedrze odbędą… » więcej 2021-11-13, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 13.11.2021 W czasie pierwszej wojny światowej polscy ślązacy walczyli w różnych armiach i po różnych stronach tego największego na początku XX wieku konfliktu. » więcej 2021-11-06, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 06.11.2021 W czasie drugiej wojny światowej na Śląsku życie kulturalne przeszło do podziemia. Śląscy pisarze i naukowcy swoją działalność kontynuowali w Krakowie… » więcej 2021-10-30, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 30.10.2021 W czasie II wojny Polacy, którzy trafili do niemieckiej części Śląska zaczęli organizować tam konspirację. Do działania włączyli się Akowcy z różnych… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »