Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022
2022-03-19, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022

[Fot. Wiktor Krzewicki, zegarek dla Bronisława Koraszewskiego, Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego]
[Fot. Wiktor Krzewicki, zegarek dla Bronisława Koraszewskiego, Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego]
Prasa polska na Śląsku przez cały okres międzywojenny była ważnym czynnikiem podtrzymywania polskości. Szczególnie odnosiło się to do gazet, czasopism i innych wydawnictw ukazujących się po niemieckiej stronie granicy.
Niewątpliwie najsilniejszym ośrodkiem wydawniczym stał się Śląsk Opolski z najważniejszym miastem , którym było Opole.Tutaj ukazywało się ponad 25 % tytułów polskich , które ukazywały się w Niemczech.

Ważną rolę odgrywały gazety ”Nowiny Codzienne “ i “ Gazeta Opolska” Bronisława Koraszewskiego. Niestety ta druga gazeta przetrwała tylko do 1923 roku.
Do kiedy Gazeta istniała w redakcji pojawiali się studenci. W pewnym momencie w redakcyjnym lokalu spotykali się także konspiratorzy z tajnego kółka opolskiego gimnazjum. Sam Koraszewski miał bardzo bliskie kontakty ze środowiskiem lwowskim, ale także z Polonią berlińską, paryską, wiedeńską ale i amerykańską.

Wydawane w Opolu “Nowiny” w latach 1921 do 1939 ukazywały się jako dziennik "Nowiny Codzienne". Od 1932 stały się organem Związku Polaków w Niemczech. Po wybuchu II wojny światowej dziennikarze tej gazety zostali wywiezieni przez Niemców do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Trzeba też pamiętać, że przez cały czas od XIX wieku pismem o największym nakładzie był wydawany w Bytomiu “Katolik.”

Ówczesna prasa polska stała się jednym z najskuteczniejszych środków budzenia świadomości narodowej i utrzymania polskości. Na terenie Niemiec poza "Nowinami Codziennymi" ukazywał się też Dziennik Raciborski.Poza tym trzy razy w tygodniu ukazywały się takie pisma jak “Katolik trzyrazowy” I “Nowiny”. Nie można oczywiście pominąć wydawanych przez Związek Polaków w Niemczech czasopism”Polak w Niemczech”, “Młody Polak w Niemczech “i “Mały Polak w Niemczech”. Także inne środowiska miały swoje wydawnictwa.Na Śląsku Opolskim ukazywał się miesięcznik ”Przyjaciel pieśni” wydawany przez Związek Polskich Kół Śpiewaczych.Natomiast Polskie Zjednoczenie Zawodowe na Opolszczyźnie wydawało miesięcznik “Zjednoczenie. W języku niemieckim ukazywał się inny periodyk pt.”Kulturwehr”. Reprezentował on działające w Niemczech mniejszości narodowe, także polską mniejszość.

W 1932 roku bytomski “Katolik” przekazał swoje budynki pierwszemu polskiemu gimnazjum w Niemczech. W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku działały cztery ośrodki drukarskie I wydawnicze.Jednym z najprężniejszych była działającą w Opolu spółka wydawnicza Jana Łangowskiego drukowała kilkanaście pism od gazet, poprzez czasopisma, aż do druków akcydensowych i książek.

Jednak największym przedsięwzięciem wydawnictwa stało się niewątpliwie wydanie Leksykonu Polactwa w Niemczech. Leksykon miał uwiecznić ślady polskości także te z Dolnego Śląska i ze Śląska Opolskiego.Naczelnym redaktorem został Edmund Osmańczyk
Pozyskiwanie materiałów źródłowych, ale i zdjęć do leksykonu nie było łatwe, ale dzięki zaangażowaniu się m.in. nauczycieli, studentów i przede wszystkim harcerzy udało się doprowadzić projekt do końca. Cztery egzemplarze maszynopisu były gotowe już latem 1938 roku.W grudniu władze Związku Polaków w Niemczech zadecydowały o druku Leksykonu w opolskiej drukarni.

Jednak dojście Hitlera do władzy, a potem wybuch II wojny światowej pokrzyżowały dalsze plany wydawnicze nie tylko Łangowskiego, ale także pozostałych wydawnictw polskich działających na terenie III Rzeszy.
O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022

Zobacz także

2022-08-27, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 27.08.2022 Dzisiaj mija dokładnie 100 lat, kiedy w Berlinie doszło do zjazdu przedstawicieli głównych organizacji skupiających polską społeczność w Niemczech. Tego… » więcej 2022-08-20, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 20.08.2022 Sto lat temu w sierpniu 1932 roku kierownictwo Związku Polaków w Niemczech przyjęło Rodło za znak wszystkich Polaków zrzeszonych w Związku. » więcej 2022-08-15, godz. 09:00 O polskość Śląska Opolskiego 15.08.2022 102 lata temu trwały intenstywne przygotowania do wybuchu II powstania śląskiego. Na jego czele stanął urodzony na Opolszczyźnie w Dziergowicach w pobliżu… » więcej 2022-08-13, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 13.08.2022 Początek XX wieku przyniósł Górnemu Śląskowi grupę nowych działaczy walczących o polskość tych ziem.Jednym z takich śląskich działaczy był Wawrzyniec… » więcej 2022-08-06, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 06.08.2022 Walkę o utrzymanie wiary i polskości na Śląsku prowadzili także świeccy katolicy. Jednym z najaktywniejszych działaczy śląskich był Karol Miarka –… » więcej 2022-07-30, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 30.07.2022 Na przełomie XIX i XX wieku na Śląsku występowało duże zróżnicowanie postaw wśród księży. Wrocławscy studenci teologii pochodzący z Górnego Śląska… » więcej 2022-07-23, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 23.07.2022 Na Śląsku niezastąpioną rolę odgrywały prawie zawsze biblioteki i czytelnie. W XIX wieku stały się cennym uzupełnieniem działających tam polskich organizacji… » więcej 2022-07-16, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 16.07.2022 Dokładnie 100 lat temu odbyła się symboliczna uroczystość przekazania części ziem Górnego Śląska do Polski. W. tym dniu w Katowicach został podpisany… » więcej 2022-07-09, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 09.07.2022 Kiedy europejska Wiosna Ludów dotarła na Śląsk wydarzenia miały już nie tylko wymiar społeczny, ale stały się też kolejnym etapem walki o charakterze… » więcej 2022-07-02, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 02.07.2022 Mija właśnie 81 lat od czasu, kiedy 1 lipca 1931 roku na Pasiece w Opolu otwarty został w nowej siedzibie polski konsulat generalny. Wcześniej Konsulat Generalny… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »