Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022
2022-03-19, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022

[Fot. Wiktor Krzewicki, zegarek dla Bronisława Koraszewskiego, Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego]
[Fot. Wiktor Krzewicki, zegarek dla Bronisława Koraszewskiego, Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego]
Prasa polska na Śląsku przez cały okres międzywojenny była ważnym czynnikiem podtrzymywania polskości. Szczególnie odnosiło się to do gazet, czasopism i innych wydawnictw ukazujących się po niemieckiej stronie granicy.
Niewątpliwie najsilniejszym ośrodkiem wydawniczym stał się Śląsk Opolski z najważniejszym miastem , którym było Opole.Tutaj ukazywało się ponad 25 % tytułów polskich , które ukazywały się w Niemczech.

Ważną rolę odgrywały gazety ”Nowiny Codzienne “ i “ Gazeta Opolska” Bronisława Koraszewskiego. Niestety ta druga gazeta przetrwała tylko do 1923 roku.
Do kiedy Gazeta istniała w redakcji pojawiali się studenci. W pewnym momencie w redakcyjnym lokalu spotykali się także konspiratorzy z tajnego kółka opolskiego gimnazjum. Sam Koraszewski miał bardzo bliskie kontakty ze środowiskiem lwowskim, ale także z Polonią berlińską, paryską, wiedeńską ale i amerykańską.

Wydawane w Opolu “Nowiny” w latach 1921 do 1939 ukazywały się jako dziennik "Nowiny Codzienne". Od 1932 stały się organem Związku Polaków w Niemczech. Po wybuchu II wojny światowej dziennikarze tej gazety zostali wywiezieni przez Niemców do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Trzeba też pamiętać, że przez cały czas od XIX wieku pismem o największym nakładzie był wydawany w Bytomiu “Katolik.”

Ówczesna prasa polska stała się jednym z najskuteczniejszych środków budzenia świadomości narodowej i utrzymania polskości. Na terenie Niemiec poza "Nowinami Codziennymi" ukazywał się też Dziennik Raciborski.Poza tym trzy razy w tygodniu ukazywały się takie pisma jak “Katolik trzyrazowy” I “Nowiny”. Nie można oczywiście pominąć wydawanych przez Związek Polaków w Niemczech czasopism”Polak w Niemczech”, “Młody Polak w Niemczech “i “Mały Polak w Niemczech”. Także inne środowiska miały swoje wydawnictwa.Na Śląsku Opolskim ukazywał się miesięcznik ”Przyjaciel pieśni” wydawany przez Związek Polskich Kół Śpiewaczych.Natomiast Polskie Zjednoczenie Zawodowe na Opolszczyźnie wydawało miesięcznik “Zjednoczenie. W języku niemieckim ukazywał się inny periodyk pt.”Kulturwehr”. Reprezentował on działające w Niemczech mniejszości narodowe, także polską mniejszość.

W 1932 roku bytomski “Katolik” przekazał swoje budynki pierwszemu polskiemu gimnazjum w Niemczech. W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku działały cztery ośrodki drukarskie I wydawnicze.Jednym z najprężniejszych była działającą w Opolu spółka wydawnicza Jana Łangowskiego drukowała kilkanaście pism od gazet, poprzez czasopisma, aż do druków akcydensowych i książek.

Jednak największym przedsięwzięciem wydawnictwa stało się niewątpliwie wydanie Leksykonu Polactwa w Niemczech. Leksykon miał uwiecznić ślady polskości także te z Dolnego Śląska i ze Śląska Opolskiego.Naczelnym redaktorem został Edmund Osmańczyk
Pozyskiwanie materiałów źródłowych, ale i zdjęć do leksykonu nie było łatwe, ale dzięki zaangażowaniu się m.in. nauczycieli, studentów i przede wszystkim harcerzy udało się doprowadzić projekt do końca. Cztery egzemplarze maszynopisu były gotowe już latem 1938 roku.W grudniu władze Związku Polaków w Niemczech zadecydowały o druku Leksykonu w opolskiej drukarni.

Jednak dojście Hitlera do władzy, a potem wybuch II wojny światowej pokrzyżowały dalsze plany wydawnicze nie tylko Łangowskiego, ale także pozostałych wydawnictw polskich działających na terenie III Rzeszy.
O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022

Zobacz także

2022-11-01, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.11.2022 Wśród walczących o polskość Śląska byli też kapłani, którzy w czasie II wojny zostali zamordowani przez Niemców. Do zapomnianych, pozostających wciąż… » więcej 2022-10-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.10.2022 Niewątpliwie ważną rolę w powstaniach śląskich odgrywała służba zdrowia. Jednak lekarze, sanitariuszki i sanitariusze z czasów powstań wciąż pozostają… » więcej 2022-10-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.10. 2022 Mija właśnie 99 lat od założenia w Bytomiu Polsko Katolickiego Towarzystwa Szkolnego, które miało działać na Śląsku Opolskim. » więcej 2022-10-15, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 15.10.2022 Ważną rolę w działaniach na rzecz polskości Śląska odegrała organizacja związana z byłymi powstańcami śląskimi. Założona w 1923 roku przyjęła… » więcej 2022-10-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.10.22 W tych dniach mija 100 lat od czasu kiedy premier Julian Nowak dokonał otwarcia I Sejmu Śląskiego w Katowicach. Wcześniej Tymczasowa Śląska Rada Wojewódzka… » więcej 2022-10-01, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.10.2022 W okresie miedzywojennym poza działalnością harcerską młodzież tworzyła też własne organizacje o charakterze społeczno-politycznym. Na Śląsku, ale… » więcej 2022-09-24, godz. 07:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.09.2022 Mimo powszechnej propagandy niemieckiej Polacy na Ślasku nie poddawali się. Niemieckie raporty Gestapo donosiły, że bardzo popularne jest słuchanie zagranicznych… » więcej 2022-09-17, godz. 07:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.09.2022 Na przełomie lat 1939/1940 Niemcy rozpoczęli budowę wielkiej fabryki benzyny syntetycznej w Blachowni Śląskiej. Ściśle wiązało się to z ekspansywnymi… » więcej 2022-09-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.09.2022 Pod koniec XIX wieku i na początku XX, ale również, kiedy powstała II Rzeczpospolita na umacnianie się polskości na Śląsku wpływały muzyka i pieśni… » więcej 2022-09-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.09.2022 W ostatnich miesiącach poprzedzających wybuch II wojny Niemcy przygotowywali Septemberaktion.Na listach znaleźli się przede wszystkim uczestnicy powstań śląskich… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »