Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 12.03.2022
2022-03-12, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 12.03.2022

[Fot. Przemarsz orkiestry Towarzystwa Gimnastycznego Sokół ze Śląska ulicami Poznania 1934. Domena Publiczna]
[Fot. Przemarsz orkiestry Towarzystwa Gimnastycznego Sokół ze Śląska ulicami Poznania 1934. Domena Publiczna]
Wśród najprężniej działających organizacji na Górnym Śląsku było Towarzystwo -Gimnastyczne”Sokół. Już na początku dwudziestego wieku działacze ze Śląska jeździli do Poznania na spotkania Sokoła.

W sierpniu 1904 udało się założyć gniazdo w Koźlu . Prezesem został Stanisław Zieliński redaktor ”Straży nad Odrą”. Pod wpływem organizacji z Koźla powstał też Sokół w Strzelcach. Jednak burmistrz Strzelec był bardzo nieprzychylny organizacji, groził, że wypędzi działaczy Sokoła z miasta.

Także w Koźlu działacze Sokoła nie dostali od władz miejskich lokalu na siedzibę. Musieli prowadzić spotkania w mieszkaniu prywatnym.Tymczasem rozpoczęła się współpraca z działaczami Sokoła z Opola. Oficjalnie gniazdo Sokoła powstało w Opolu 11 czerwca 1911. Pierwszym prezesem był Tadeusz Koraszewski. Niespełna miesiąc później opolskie gniazdo zostało przyjęte do Okręgu Śląskiego. W jego skład wchodziło 21 członków w tym 14 ćwiczących. Poza prezesem Koraszewskim w skład władz wchodzili też sekretarz Leon Powolny i naczelnik Kazimierz Robakowski. Zajęcia gimnastyczne odbywały się w sali Banku Ludowego, którego władze sprzyjały Polsce.

Przy okazji warto przypomnieć, że zloty gniazd sokolich odbywały się m.in. w Zadolu pod Katowicami. W czasie zlotu okręg śląski miał 12 gniazd z ponad 500 członkami .W zlocie według Wincentego Ogrodzińskiego zajmującego się historią działalności Sokoła nie wzięły jednak udziału gniazda wrocławskie i opolskie.

Tymczasem bardzo aktywnie działało gniazdo w Piekarach ,gdzie także w czasie złotów pojawiali się działacze z 10 gniazd m.in. Z Królewskiej Huty, Bytomia, Katowic i Wrocławia. Przez cały czas “Sokół” był infiltrowany przez służby pruskie o czym zresztą pisała wówczas “Gazeta Opolska.”

W czasie I wojny gniazdo nie działało. Ponownie wznowiło pracę w połowie lutego 1919. Nie brało jednak udziało w Zlocie Dzielnicowym w 1920 roku. W momencie odzyskania przez Polskę niepodległości na terenie Śląska działało już 24 gniazda. Z Sokołem na Śląsku liczyli się wszyscy. W marcu 1919 roku doszło do zjazdu prezesów i naczelników w Zadolu koło Katowic.

Rok później Sokół miał już 10 tys. członków. Statuty Związku Sokołów Polskich zostały przyjęte pod koniec 1920 roku przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. W liczbie 6 zatwierdzonych przez Ministerstwo dzielnic znalazła się także dzielnica Śląska.

Niewątpliwie dla tworzenia gniazd na Śląsku w powiatach rybnickim, strzeleckim, oleskim i kozielskim wielkie zasługi położyli sprowadzeni przez Karola Koźlika działacze Sokoła, którzy przyjechali na Śląsk z Westfallii .

Sokół przed wojną, oprócz Opola nie pozostawił trwałych śladów. Samo zaś gniazdo opolskie było i nieliczne i niezbyt aktywne. Nie było więc skąd brać w czasie powojennym działaczy

Jednak już z końcem 1920 roku w 187 gniazdach istniała spora baza przedmiotów i urządzeń do ćwiczeń gimnastycznych takich jak drążki, poręcze, konie, kilka kozłów, gdzieniegdzie lance, maczugi, kilofy, laski i piłki nożne. Trzeba też pamiętać, że szereg gniazd nie miało żadnych przyrządów .

Przy okazji warto wspomnieć, że ukazało się też 12 numerów pisma “Orędzie Sokole” w którym zamieszczano relacje m.in. z zawodów sportowych i imprez kulturalnych. Jak widać czas wojen i walk o granice II Rzeczypospolitej w1920 roku wpłynął zasadniczo na zwiększenie aktywności śląskich gniazd.

Zobacz także

2021-06-08, godz. 11:12 O polskość Śląska Opolskiego 05.06.2021 W audycji wspominaliśmy sylwetkę wybitnego polskiego księdza i literata Norberta Bończyka, który położył wielkie zasługi dla budzenia polskiej świadomości… » więcej 2021-05-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.05.2021 Kilka miesięcy po zakończeniu III powstania śląskiego zapadła decyzja odnośnie granicy polsko- niemieckiej na Górnym Śląsku. Do Rzeczypospolitej włączono… » więcej 2021-05-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.05.2021 Dokładnie sto lat temu toczyła się już bitwa o Górę Św. Anny. Władze powstańcze przygotowywały w tym rejonie natarcie podgrupy „Bogdan”. » więcej 2021-05-15, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego.15.05.2021 Zupełnie zapomnianym dowódcą powstańczym był podpułkownik Kazimierz Zenkteller ps. Warwas. Zastąpił on na początku czerwca na stanowisku komendanta naczelnego… » więcej 2021-05-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.05.2021 Trwają wciąż obchody setnej rocznicy wybuchu III powstania śląskiego. W niedzielę 2 maja w ogólnopolskich uroczystościach na Górze Świętej Anny uczestniczył… » więcej 2021-04-24, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021 Wyniki plebiscytu, który odbył się 20 marca 1921 roku, niestety, nie rozstrzygnęły sytuacji na Śląsku. Ostatecznie Międzysojusznicza Komisja opowiedziała… » więcej 2021-04-17, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.04.2021 W czasie II wojny wielu księży za swoją działalność patriotyczną na rzecz polskiego Śląska. trafiło do niemieckich obozów koncentracyjnych.Taki los… » więcej 2021-04-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021 152 lata temu na śląskim rynku prasowym pojawił się „Katolik”, czasopismo, które rozbudzało świadomość narodową, ale przede wszystkim pisało o polskiej… » więcej 2021-04-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.04.2021 Wśród polskich instytucji działających na Śląsku 100 lat temu niewątpliwie wyróżniał się Polski Komisariat Plebiscytowy i ludzie z nim związani. » więcej 2021-03-27, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 27.03.2021 100 lat temu na Górnym Śląsku wciąż działały Polski Komisariat Plebiscytowy, ale także Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa. Siedzibą… » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »