Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 12.03.2022
2022-03-12, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 12.03.2022

[Fot. Przemarsz orkiestry Towarzystwa Gimnastycznego Sokół ze Śląska ulicami Poznania 1934. Domena Publiczna]
[Fot. Przemarsz orkiestry Towarzystwa Gimnastycznego Sokół ze Śląska ulicami Poznania 1934. Domena Publiczna]
Wśród najprężniej działających organizacji na Górnym Śląsku było Towarzystwo -Gimnastyczne”Sokół. Już na początku dwudziestego wieku działacze ze Śląska jeździli do Poznania na spotkania Sokoła.

W sierpniu 1904 udało się założyć gniazdo w Koźlu . Prezesem został Stanisław Zieliński redaktor ”Straży nad Odrą”. Pod wpływem organizacji z Koźla powstał też Sokół w Strzelcach. Jednak burmistrz Strzelec był bardzo nieprzychylny organizacji, groził, że wypędzi działaczy Sokoła z miasta.

Także w Koźlu działacze Sokoła nie dostali od władz miejskich lokalu na siedzibę. Musieli prowadzić spotkania w mieszkaniu prywatnym.Tymczasem rozpoczęła się współpraca z działaczami Sokoła z Opola. Oficjalnie gniazdo Sokoła powstało w Opolu 11 czerwca 1911. Pierwszym prezesem był Tadeusz Koraszewski. Niespełna miesiąc później opolskie gniazdo zostało przyjęte do Okręgu Śląskiego. W jego skład wchodziło 21 członków w tym 14 ćwiczących. Poza prezesem Koraszewskim w skład władz wchodzili też sekretarz Leon Powolny i naczelnik Kazimierz Robakowski. Zajęcia gimnastyczne odbywały się w sali Banku Ludowego, którego władze sprzyjały Polsce.

Przy okazji warto przypomnieć, że zloty gniazd sokolich odbywały się m.in. w Zadolu pod Katowicami. W czasie zlotu okręg śląski miał 12 gniazd z ponad 500 członkami .W zlocie według Wincentego Ogrodzińskiego zajmującego się historią działalności Sokoła nie wzięły jednak udziału gniazda wrocławskie i opolskie.

Tymczasem bardzo aktywnie działało gniazdo w Piekarach ,gdzie także w czasie złotów pojawiali się działacze z 10 gniazd m.in. Z Królewskiej Huty, Bytomia, Katowic i Wrocławia. Przez cały czas “Sokół” był infiltrowany przez służby pruskie o czym zresztą pisała wówczas “Gazeta Opolska.”

W czasie I wojny gniazdo nie działało. Ponownie wznowiło pracę w połowie lutego 1919. Nie brało jednak udziało w Zlocie Dzielnicowym w 1920 roku. W momencie odzyskania przez Polskę niepodległości na terenie Śląska działało już 24 gniazda. Z Sokołem na Śląsku liczyli się wszyscy. W marcu 1919 roku doszło do zjazdu prezesów i naczelników w Zadolu koło Katowic.

Rok później Sokół miał już 10 tys. członków. Statuty Związku Sokołów Polskich zostały przyjęte pod koniec 1920 roku przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. W liczbie 6 zatwierdzonych przez Ministerstwo dzielnic znalazła się także dzielnica Śląska.

Niewątpliwie dla tworzenia gniazd na Śląsku w powiatach rybnickim, strzeleckim, oleskim i kozielskim wielkie zasługi położyli sprowadzeni przez Karola Koźlika działacze Sokoła, którzy przyjechali na Śląsk z Westfallii .

Sokół przed wojną, oprócz Opola nie pozostawił trwałych śladów. Samo zaś gniazdo opolskie było i nieliczne i niezbyt aktywne. Nie było więc skąd brać w czasie powojennym działaczy

Jednak już z końcem 1920 roku w 187 gniazdach istniała spora baza przedmiotów i urządzeń do ćwiczeń gimnastycznych takich jak drążki, poręcze, konie, kilka kozłów, gdzieniegdzie lance, maczugi, kilofy, laski i piłki nożne. Trzeba też pamiętać, że szereg gniazd nie miało żadnych przyrządów .

Przy okazji warto wspomnieć, że ukazało się też 12 numerów pisma “Orędzie Sokole” w którym zamieszczano relacje m.in. z zawodów sportowych i imprez kulturalnych. Jak widać czas wojen i walk o granice II Rzeczypospolitej w1920 roku wpłynął zasadniczo na zwiększenie aktywności śląskich gniazd.

Zobacz także

2021-10-25, godz. 17:00 O polskość Śląska Opolskiego 23.10.2021 Represje wobec Polaków z Górnego Śląska ograniczyły ich działalność konspiracyjną, ale jej nie zatrzymały. Walka z okupantem niemieckim była dalej … » więcej 2021-10-16, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 16.10.2021 Mimo aresztowań, represji i egzekucji ruch oporu także na Śląsku trwał. Jedną z ważniejszych form działalności podziemnej stało się drukowanie i kolportowanie… » więcej 2021-10-09, godz. 08:00 O polskość Śląska opolskiego 09.10.2021 W pierwszych miesiącach okupacji powstawały polskie organizacje podziemne, o charakterze wojskowym. Na Śląsku poza organizacjami Siły Zbrojne Polski i Polską… » więcej 2021-10-02, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.10.21 Mija właśnie 100 rocznica utworzenia 1 października 1921 roku Związku Obrony Kresów Zachodnich. Głównym zadaniem związku była ochrona ludności polskiej… » więcej 2021-09-25, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 25.09.2021 Wygaśnięcie w lipcu 1937 roku postanowień Konwencji Genewskiej Niemcy wykorzystali do wzmożenia represji. Już niespełna miesiąc później zaczęły się… » więcej 2021-09-18, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 18.09.2021. Wśród zapomnianych Polaków z Górnego Śląska jest ks. Jan Rzymełka, działacz plebiscytowy, autor śpiewnika powstańczego, odznaczony prze Wojciecha Korfantego… » więcej 2021-09-11, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 11.09.2021 100 kilometrów od Opola doszło do spektakularnej potyczki września 1939 roku. Pod Mokrą stanęły naprzeciw siebie Wołyńska Brygada Kawalerii i niemieckie… » więcej 2021-09-04, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 04.09.2021 W pierwszych dniach września w okolicach Pszczyny doszło do kilku bitew. Zapomnianą potyczką kampanii wrześniowej na Śląsku stała się niewątpliwie bitwa… » więcej 2021-08-28, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 28.08.2021 Mija 99 lat od rozpoczęcia działalności Związku Polaków w Niemczech. Organizacja została założona 27 sierpnia 1922 roku, Do września 1939 roku miała… » więcej 2021-08-21, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 21.08.2021 Mija właśnie 101 lat od pierwszych dni II śląskiej insurekcji. W związku z tym warto przypomnieć zapomnianych zupełnie przywódców powstania Stanisława… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »