Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 21.08.2021
2021-08-21, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 21.08.2021

[ Fot.Autor nieznany, Stanisław Krzyżowski, domena publiczna]
[ Fot.Autor nieznany, Stanisław Krzyżowski, domena publiczna]
[ Fot.Autor nieznany, Walenty Fojkis, domena publiczna]
[ Fot.Autor nieznany, Walenty Fojkis, domena publiczna]
Mija właśnie 101 lat od pierwszych dni II śląskiej insurekcji. W związku z tym warto przypomnieć zapomnianych zupełnie przywódców powstania Stanisława Krzyżowskiego i Walentego Fojkisa.
Ten pierwszy to podporucznik Wojska Polskiego, powstaniec śląski i komendant POW Górnego Śląska na powiat pszczyński. Był współorganizatorem i czołowym działaczem Narodowego Związku Powstańców i Byłych Żołnierzy.

To nie tylko poseł na Sejm i członek Rady Naczelnej Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji ale także dyrygent,dyrektor banku, i redaktor.Blisko współpracował z Wojciechem Korfantym. Tworzył polskie kółka śpiewacze.

Dom, w którym się wychował, nazywano twierdzą polskości. Jego rodzina włączyła się w czynną walkę o powrót Górnego Śląska do Polski. Wraz z nim zaangażowali byli jego trzej bracia i siostra. Powołany do armii niemieckiej przebył I wojnę światową na froncie zachodnim.

Pod koniec listopada 1918 powrócił na Górny Śląsk, po czym reaktywował koła śpiewacze i założył legalne już gniazdo Sokoła w Tychach. W pierwszych miesiącach 1919 wszedł jako zastępca komendanta na powiat pszczyński do kręgów dowódczych Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska,

W czerwcu 1919 został aresztowany przez Niemców i uwięziony w Raciborzu. Po interwencji kół polskich zwolniono go z więzienia .
Walczył, jako jeden z dowodzących, w trzech powstaniach śląskich.

W 1921 zmobilizował do walk powstańczych ponad 6 tys. mieszkańców
ziemi pszczyńskiej . W III powstaniu objął komendę Pszczyńskiego Pułku Rezerwowego i odznaczył się sprawnym zwalczaniem dywersji niemieckiej . W II Rzeczpospolitej był redaktorem polskich gazet ukazujących się na Górnym Ślasku. Od wczesnych lat 20. organizował szeregi byłych powstańców śląskich i angażował się politycznie po stronie polskiej chadecji.w konsekwencji został posłem do Sejmu RP.

Drugi to Walenty Fojkis. Urodził się jeszcze przed I wojną światową w Katowicach. Od lat młodzieńczych związał się Towarzystwem Gimnastycznym Sokół. Podczas I wojny wcielony do armii niemieckiej. Po powrocie z frontu nawiązał kontakt z POW, przede wszystkim w celu wzięcia udziału w akcji plebiscytowej.

Był pierwszym, który ruszył ze swoim oddziałem do II powstania śląskiego. Komendant POW Górnego Śląska w powiecie katowickim. Brał udział w III powstaniu śląskim. W II Rzeczypospolitej działał w Chrześcijańskiej Demokracji i Związku Powstańców Sląskich.Był posłem do Sejmu RP i Sejmu Śląskiego. Organizował Ochotnicze Oddziały Powstańcze. Po kampanii 1939 roku w czasie II wojny walczył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Zmarł w Wielkiej Brytanii .

Takich zapomnianych przywódców powstań śląskich jest wielu i właśnie kolejne rocznice szczególnie te okrągłe niewątpliwie dają sposobność aby przywrócić pamięć o nich współczesnym Opolanom.

Zobacz także

2022-06-25, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 25.06.2022 Jedną z ważniejszych instytucji, które nie zaprzestały działalności, kiedy wybuchła II wojna był Instytut Śląski. Wojnę Stowarzyszenie przetrwało jako… » więcej 2022-06-18, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 18.06.2022 Po zakończeniu III insurekcji śląskiej ustrój Śląska określiła w dużej mierze Konwencja Górnośląska z 15 maja 1922 roku, która obowiązywała przez… » więcej 2022-06-17, godz. 17:00 O polskość Śląska Opolskiego 16.06.2022 Cztery miesiące po zakończeniu III powstania śląskiego 20 października 1921 roku zapadła decyzja odnośnie granicy polsko- niemieckiej na Górnym Sląsk… » więcej 2022-06-11, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 11.06.2022 Już od pierwszych dni września 1939 roku Polacy zaczęli organizować na Śląsku podziemną działalność. Miała to być kontynuacja bohaterskiej walki polskiej… » więcej 2022-06-04, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 04.06.2022 W tym roku obchodzimy 100 rocznicę powstania Związku Polaków w Niemczech organizacji reprezentującej Polaków zamieszkałych na terenie Rzeszy Niemieckiej… » więcej 2022-05-28, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 28.05.2022 Wywłaszczenia i wydziedziczenia z majątków na Śląsku były już sprawdzoną formą represji wobec Polaków w tej historycznej dzielnicy. Faktycznie stały… » więcej 2022-05-21, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 21.05.2022 Już od pierwszych miesięcy okupacji Niemcy dokonywali masowych mordów. Aktom terroru władze niemieckie starały się nadać pozory legalności, wydając rozporządzenia… » więcej 2022-05-14, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 14.05.2022 W czasie okupacji niemieckiej Okręg Śląski Armii Krajowej koncentrował się na działalności wywiadowczej. Jednak nie mniej ważną działalnością były… » więcej 2022-04-09, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 09.04.2022 Wśród 108 błogosławionych przez Jana Pawła II znalazł się też ojciec Stanisław Kubista, którego tak wiele w młodzieńczych latach wiązało ze Śląskiem… » więcej 2022-04-02, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 02.04.2022 Minęła właśnie setna rocznica śmierci ks. Pawła Pośpiecha, tego tak bardzo zaangażowanego w sprawy polskie na Śląsku kapłana o którym w tych dniach… » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »