Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 31.07.2021
2021-07-31, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 31.07.2021

Konwencja Genewska wygasa, Okręg Śląski (Polski Związek Zachodni), Katowice 1937, Druk. Śląska [źródło: Biblioteka Narodowa, w ramach projektu Patrimonium]
Konwencja Genewska wygasa, Okręg Śląski (Polski Związek Zachodni), Katowice 1937, Druk. Śląska [źródło: Biblioteka Narodowa, w ramach projektu Patrimonium]
[Fot. Wiktor Krzewicki, plansza ze znakiem Rodła. Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego, Opole]
[Fot. Wiktor Krzewicki, plansza ze znakiem Rodła. Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego, Opole]
84 lata temu w lipcu wygasła Konwencja Genewska. Niemcy wykorzystali ten fakt do wzmożenia represji. Niespełna miesiąc później zaczęły się masowe aresztowania.
Niespełna miesiąc później zaczęły się masowe aresztowania. Do niemieckich więzień trafiło trzydziestu jeden działaczy polskich. Oskarżeni zostali o zdradę stanu. Aresztowanym groził trybunał ludowy. Ostatecznie jednak nie doszło do procesu. Wszyscy zostali zwolnieni w drodze łaski.

Tymczasem wybuch II wojny zbliżał się wielkimi krokami. Sytuacja Polaków na Śląsku stawała się coraz gorsza. Niemieckie bojówki szczególnie w dwóch ostatnich latach przed wybuchem wojny urządzały systematycznie akcje antypolskie. Niemiecki dowódca SS wysłał pismo do lokalnych komendantów policji .Wśród nich jako adresat znalazł się też ówczesny prezydent Opola. Do pisma dołączony został wykaz przywódców polskiej grupy ludnościowej zamieszkałej na Śląsku Opolskim. Wtedy była to tzw. rejencja opolska.

Lista obejmowała ponad 200 nazwisk działaczy Związku Polaków w Niemczech, Towarzystwa Polek, Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech, Związku Polskiej Młodzieży Katolickiej, Polskiego Towarzystwa Szkolnego oraz Związku Polskich Szkół Śpiewaczych i Banków Ludowych. Na listach znalazły się dokładne dane adresowe.

Władze niemieckie wydały także zarządzenie, na mocy którego działaczom polskim miały zostać odebrane paszporty i nie wydawano już nowych dokumentów. Trwały przygotowania do mającej nastąpić we wrześniu 1939 roku szerokiej akcji eksterminacyjnej Polaków, także na Śląsku Opolskim.

Na każdym kroku wyczuwało się napięcie. W maju 1939 roku kierownik Konsulatu Generalnego RP w Opolu interweniował w MSZ w związku z wystąpieniami antypolskimi na Śląsku Opolskim. Konsul opolski pisał : “w mieszkaniu polskiego działacza Gomoły w Dobrodzieniu dwa razy wybito szyby. Do podobnego zdarzenia doszło w domu sekretarza powiatowego oddziału Związku Polaków w Niemczech w Dobrodzieniu oraz w siedzibie „Strzechy” w Raciborzu.

Po interwencji konsula zareagował szef opolskiego Gestapo Schäfer i oświadczył, że „nie może nic poradzić, gdyż takie same rzeczy dzieją się w Polsce i z tego powodu tutejsza ludność niemiecka jest bardzo poważnie wzburzona”.

Jeszcze w1938 roku zostało aresztowanych kilkunastu działaczy Związku Polaków w Niemczech. Wśród aresztowanych znaleźli się m.in bracia Jegliczkowie . Trafili oni jako pierwsi Opolanie do obozu w Buchenwaldzie. W tym samym roku Śląsk Opolski musieli opuścić Arka Bożek, Walenty Spiller, Karol Augustyn oraz ks.Jan Melc.

Urodzony w Markowicach Arka Bożek był powstańcem śląskim. Od samego początku działał w Związku Polaków w Niemczech. W latach 1928-1939 roku sprawował funkcję wiceprezesa Dzielnicy I w Opolu. Kandydował na polskich listach wyborczych do parlamentu Rzeszy. Był posłem do sejmu prowincjonalnego w Opolu i sejmiku powiatowego w Raciborzu. Ten niezwykle popularny na Opolszczyźnie otrzymał od władz niemieckich zakaz pobytu na Śląsku. Władze niemieckie zarzucały mu aktywną działalność na rzecz Związku Polaków w Niemczech. Ale także zarzuciły mu antyniemieckie wystąpienie do młodzieży na Górze Św. Anny w październiku 1937 roku.

Już wkrótce również pozostali działacze niepodległościowi ze Śląska mieli zostać aresztowani, wywiezieni do obozów koncentracyjnych, albo rozstrzelani zaraz po rozpoczęciu działań wojennych we wrześniu 1939 roku

Przygotowywana była Akcja Wrzesień czyli Septemberaktion. Na listach znaleźli się m.in. uczestnicy powstań śląskich i młodzi działacze narodowi . Niemcy obawiali się kontaktów z Polakami spoza Ślaska, ale nawet z kadrami oficerskimi wojska. Zdawali sobie sprawę , że te mogły przecież pomóc w organizowaniu zbrojnego podziemia polskiego także na Śląsku już od pierwszych dni II wojny światowej.
O polskość Śląska Opolskiego (31.07.2021)

Zobacz także

2021-06-08, godz. 11:12 O polskość Śląska Opolskiego 05.06.2021 W audycji wspominaliśmy sylwetkę wybitnego polskiego księdza i literata Norberta Bończyka, który położył wielkie zasługi dla budzenia polskiej świadomości… » więcej 2021-05-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.05.2021 Kilka miesięcy po zakończeniu III powstania śląskiego zapadła decyzja odnośnie granicy polsko- niemieckiej na Górnym Śląsku. Do Rzeczypospolitej włączono… » więcej 2021-05-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.05.2021 Dokładnie sto lat temu toczyła się już bitwa o Górę Św. Anny. Władze powstańcze przygotowywały w tym rejonie natarcie podgrupy „Bogdan”. » więcej 2021-05-15, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego.15.05.2021 Zupełnie zapomnianym dowódcą powstańczym był podpułkownik Kazimierz Zenkteller ps. Warwas. Zastąpił on na początku czerwca na stanowisku komendanta naczelnego… » więcej 2021-05-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.05.2021 Trwają wciąż obchody setnej rocznicy wybuchu III powstania śląskiego. W niedzielę 2 maja w ogólnopolskich uroczystościach na Górze Świętej Anny uczestniczył… » więcej 2021-04-24, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021 Wyniki plebiscytu, który odbył się 20 marca 1921 roku, niestety, nie rozstrzygnęły sytuacji na Śląsku. Ostatecznie Międzysojusznicza Komisja opowiedziała… » więcej 2021-04-17, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.04.2021 W czasie II wojny wielu księży za swoją działalność patriotyczną na rzecz polskiego Śląska. trafiło do niemieckich obozów koncentracyjnych.Taki los… » więcej 2021-04-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021 152 lata temu na śląskim rynku prasowym pojawił się „Katolik”, czasopismo, które rozbudzało świadomość narodową, ale przede wszystkim pisało o polskiej… » więcej 2021-04-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.04.2021 Wśród polskich instytucji działających na Śląsku 100 lat temu niewątpliwie wyróżniał się Polski Komisariat Plebiscytowy i ludzie z nim związani. » więcej 2021-03-27, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 27.03.2021 100 lat temu na Górnym Śląsku wciąż działały Polski Komisariat Plebiscytowy, ale także Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa. Siedzibą… » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »